Handelingen 13

1 En er waren te Antiochie, in de Gemeente, die daar was, enige profeten en leraars, namelijk Barnabas, en Simeon, genaamd Niger, en Lucius van Cyrene, en Manahen, die met Herodes den viervorst opgevoed was, en Saulus.

Antiokua mono nonte'ma menima mani'naza kasnampa vahe'ene, rempi huzmi vahera ama'a mani'naze, Banabasiki, Simioni (aganumpa nere hu'za nehaza ne'ki), Lusiusi'a Sairini ne'ki, kumate ugagota kva (Gavana) ne' Heroti knampa, magoka ositeti rasena'a ne' Manainiki, Soliki hu'za mani'naze.

2 En als zij den Heere dienden, en vastten, zeide de Heilige Geest: Zondert Mij af beiden Barnabas en Saulus tot het werk, waartoe Ik hen geroepen heb.

Anamo'za Ramofonte mono hunente'za, ne'za a'o hu'za nunamu nehazageno, Ruotge Avamu'mo'a anage hu'ne, Banabasine Soli kizni huhampri znante'keno, eri'za eriogu hua eri'zana eri'o hu'ne.

3 Toen vastten en baden zij, en hun de handen opgelegd hebbende, lieten zij hen gaan.

Ana hute'za ne'zama a'o hu'za mani'neza henka zamazana znagofetu ante'za nunamu hute'za huzamantake'ne vu'na'e.

4 Dezen dan, uitgezonden zijnde van den Heiligen Geest, kwamen af tot Seleucie, en van daar scheepten zij af naar Cyprus.

Banabasine Soli kiznia Ruotge Avamu'mo huznantege'ne Selusia uramike vente omerike Saiprusi ti amu'nompi me'nea kumate vu'na'e.

5 En gekomen zijnde te Salamis, verkondigden zij het woord Gods in de synagogen der Joden; en zij hadden ook Johannes tot een dienaar.

Zamagrama Saramisi kumate vute'za, agafa hu'za Anumzamofo kea Jiu vahe osi mono nompi (Sinagog) huama hu'naze. Zanaza hanigu Joninena avare'ke umani'naze. (Mago agi'a Jon Maki'e.)

6 En als zij het eiland doorgegaan waren tot Pafos toe, vonden zij een zekeren tovenaar, een valse profeet, een Jood, wiens naam was Bar-Jezus;

Zamagrama maka ti amunompi kumatami agatere'za nevu'za Pafosi uhanati'za zago nereno Jiu vahepi havige kasnampa nera, Bar Jisasi'e nehaza nera mani'negeke ke'na'e.

7 Welke was bij den stadhouder Sergius Paulus, een verstandigen man. Deze, Barnabas en Saulus tot zich geroepen hebbende, zocht zeer het Woord Gods te horen.

Ana nera, Segius Paulosi knare antahizamo agatere'nea ne' Romu kamanimo huhamprintegeno ana ti amu'nompi kuma kava hu'nea ne'ene mani'ne, ana kamani kva (gavana) ne'mo'a Banabasine Soli kizni Anumzamofo ke eme asami'ogu zanagi hu'ne.

8 Maar Elymas, de tovenaar (want alzo wordt zijn naam overgezet), wederstond hen, zoekende den stadhouder van het geloof af te keren.

Hu'neanagi amene ne' Elimasi'a zago nereno ha' arezmanteno ana kamani kva ne'mo amentinti osanie hu'ne. (Elimasi'e huno Griki kefi hu'neana, avuatga huno zago nereno vahe zamahe fri nere hu'ne.)

9 Doch Saulus (die ook Paulus genaamd is), vervuld met den Heiligen Geest, en de ogen op hem houdende, zeide:

Hu'neanagi Solina, mago agi'a Polikino, Ruotge Avamumo'a agu'afi avinetegeno avua kefatgo huno ana ne' negeno,

10 O gij kind des duivels, vol van alle bedrog, en van alle arglistigheid, vijand van alle gerechtigheid, zult gij niet ophouden te verkeren de rechte wegen des Heeren?

anage hu'ne, Kagripina havige avu'avamo'ene havizahu zamo'a avite'ne. Sata mofavre mani'nenka fatgo avu'avamofona ha' arenentane, kagra fatgo osu avu'avara netrenka, Anumzamofo fatgo avu'avara osugahampi?

11 En nu zie, de hand des Heeren is tegen u, en gij zult blind zijn, en de zon niet zien voor een tijd. En van stonde aan viel op hem donkerheid en duisternis: en rondom gaande, zocht hij, die hem met de hand mochten leiden.

Menina ko, Anumzamofo azamo'a ha' reganteankino kavurgamo'a asu hanigenka, osi'a knafina kavua onkegahane! Higeno ame huno avumo'a asu higeno, azante azerino vanohu vaheku hakre'ne.

12 Als de stadhouder zag, hetgeen geschied was, toen geloofde hij, verslagen zijnde over de leer des Heeren.

Anante kamani (Gavana) kva ne'mo anazama agrite fore hiaza negeno, amentinti hu'ne. Na'ankure agra tusi'za huno Ramofonkema rempima humia zankura antri hu'ne.

13 En Paulus, en die met hem waren, van Pafos afgevaren zijnde, kwamen te Perge, een stad in Pamfylie. Maar Johannes, van hen scheidende, keerde weder naar Jeruzalem.

Anante Poli'ene agrane vu'naza vahe'mo'za Pafosi kuma atre'za ventefi mareri'za hagerimpi vu'za Pega kumate Pamfalia kaziga ehanati'naze. Hianangi Joni'a anante ome zanatreno ete Jerusalemi kumate vu'ne.

14 En zij, van Perge het land doorgaande, kwamen te Antiochie, een stad in Pisidie; en gegaan zijnde in de synagoge op den dag des sabbats, zaten zij neder.

Pega kumara atreke, zanagra Pisidia Antioku ehanatike, mani fruhu knazupa osi mono nompi (sinagog) marerike umani'na'e.

15 En na het lezen der wet en der profeten, zonden de oversten der synagogen tot hen, zeggende: Mannen broeders, indien er enig woord van vertroosting tot het volk in u is, zo spreekt.

Kasegene kasnampa vahe kema hampri vagarete'za osi mono nompi kva vahe'mo'za ke atrezmante'za anage hu'naze, Tafuheta mago'a tazeri hanaveti ke eri'nenutma amane hugahaze.

16 En Paulus stond op, en wenkte met de hand, en zeide: Gij Israelietische mannen, en gij, die God vreest, hoort toe.

Hazageno Poli'a anante otino azanu avame huno anage hu'ne, Israel vahe'motmane megi'a vahe'ma Anumzamofonku koroma nehaza'motma antahiho.

17 De God van dit volk Israel heeft onze vaderen uitverkoren, en het volk verhoogd, als zij vreemdelingen waren in het land Egypte, en heeft hen met een hogen arm daaruit geleid.

Ama'i Israeli vahe'mofo Anumzamo'a, tagri tagehe'ina huhampri zamanteno, ru vahe kumapima Isipima umani'nageno zamazeri knare zantfa nehuno hihamu'areti anampintira zamare megi atre'ne.

18 En heeft omtrent den tijd van veertig jaren hun zeden verdragen in de woestijn.

40'a kafufi ka'ma mopafi zamareno ome zamantege'za mani'naze.

19 En zeven volken uitgeroeid hebbende in het land Kanaan, heeft Hij hun door het lot het land derzelve uitgedeeld.

7ni'a ranra kumatamimpi mani'naza Kenani vahe zamahe hana huteno, Anumzamo'a ana mopafi vahe'amo'za manisagu mopa erizamige'za zamagra mopa erise'za mani'naze.

20 En daarna omtrent vierhonderd en vijftig jaren, gaf Hij hun rechters, tot op Samuel, den profeet.

Anazama fore'ma hu'neana 450'a zagegafu nazampi fore hu'ne. Ana'ma huteno'a henka kva vahezaga zamazeri otige'za, kva krizmante'za mani'za e'za kasnampa ne' Samueli knare ehanati'naze.

21 En van toen aan begeerden zij een koning; en God gaf hun Saul, den zoon van Kis, een man uit den stam van Benjamin, veertig jaren.

Anante kini ne' tamisane hu'za antahigageno, Anumzamo'a Kisi nemofo Benzameni naga nofipinti ne' Soli zamigeno, 40'a zagegfufi kini manino kva huzmante'ne.

22 En dezen afgezet hebbende, verwekte Hij hun David tot een koning; denwelken Hij ook getuigenis gaf, en zeide: Ik heb gevonden David, den zoon van Jesse; een man naar Mijn hart, die al Mijn wil zal doen.

Anumzamo'a kini Solina azeri netreno, Deviti azeri otigeno kini manino kva huzmante'ne. Agra anage huno Devitinkura hu'ne, Nagra kogeno Jesi nemofo Deviti'a, Nagri'ma nagu'afima navenesia'zana agra nevaririno, maka'zama huo hanuazana hugahie. (Sam-Zga 89:20, 1 Sam 13:14)

23 Van het zaad dezes heeft God Israel, naar de belofte, verwekt den Zaligmaker Jezus;

Ama ana ne'mofo negehompinti, Anumzamo'a Israeli vahe'mota tahoke'ma heno tazahu nera Jisasina huvempa hu'nea kante anteno tami'ne.

24 Als Johannes eerst al den volke Israels voor Zijn aankomst, gepredikt had den doop der bekering.

Jisasi'ma hakare'a Israeli vahe zamufi eama osu'negeno, Joni'a huama huno mono tina fretma tamagu'a rukrehe hiho huno maka Israeli vahe'mota tasami'ne.

25 Doch als Johannes den loop vervulde, zeide hij: Wien meent gijlieden, dat ik ben? Ik ben de Christus niet; maar ziet, Hij komt na mij, Wien ik niet waardig ben de schoenen Zijner voeten te ontbinden.

Hu'neanagi Joni'ma huhamprinte'nea eri'zama'a eri vaga reteno'a, mago'ene anage hu'ne, iza'e hutma nagrikura nentahize? Nagra ana nera omani'noe. Hu'neanagi antahiho, mago'mo'a namage ne-e. Nagra knarera osu'noanki'na agia anonte'ma anaki'nea nofira katu ofegahue huno hu'ne.

26 Mannen broeders, kinderen van het geslacht Abrahams, en die onder u God vrezen, tot u is het woord dezer zaligheid gezonden.

Nafuhetma Abrahamu agigo azankomofo nagare, amama Anumzanku koro nehu'za tamagrane mani'naza megi'a vahe'motma kumipinti tazahu kea tagrite atregeno e'ne.

27 Want die te Jeruzalem wonen, en hun oversten, Dezen niet kennende, hebben ook de stemmen der profeten, die op elken sabbat dag gelezen worden, Hem veroordelende, vervuld;

Na'ankure Jerusalemi mani'naza vahe'mo'zane, kva vahe'zmimo'zanena Agra taza hu'nere hu'za ke'za antahi'za osu'naze. Kasnampa vahe'mo'za Agriku hu'za kre'naza kea maka mani fruhu (sabat) mono knare'ma hampri'za nentahi'za, antahiso'e osu'za ahenaku huhaviza hunte'naza kemo'a, avufa'a fore hu'ne.

28 En geen oorzaak des doods vindende, hebben zij van Pilatus begeerd, dat Hij zou gedood worden.

Ahe fri agafagura ke'za erifore osu'za, zamagra Paerotinte vu'za, antahige'za ahe frio hu'za hu'naze.

29 En als zij alles volbracht hadden, wat van Hem geschreven was, namen zij Hem af van het hout, en legden Hem in het graf.

Agriku'ma hu'zama avon tafepi krente'naza maka nanekea huvagarete'za, keka zafareti erifenka atre'za eri'za vu'za hanagati'za tro hunte'naza kerifi ome ante'naze.

30 Maar God heeft Hem uit de doden opgewekt;

Hu'neanagi Anumzamo'a fri kragefe'nefinti azeri otigeno,

31 Welke gezien is geweest, vele dagen lang, van degenen, die met Hem opgekomen waren van Galilea tot Jeruzalem, die Zijn getuigen zijn bij het volk.

Galiliti amage' ante'za Jerusalemi mareri'za e'naza vahetaminte rama'a zupa efore hu'ne. E'ima ke'naza naga'mo'za vahepina huama hu'za menina nezamasmize.

32 En wij verkondigen u de belofte, die tot de vaderen geschied is,

Hanki neragehokizmima huvempa huzmante'nea Knare Musenke tagrama neramasmunana,

33 dat namelijk God dezelve vervuld heeft aan ons, hun kinderen, als Hij Jezus verwekt heeft. Gelijk ook in den tweeden psalm geschreven staat: Gij zijt Mijn Zoon, heden heb Ik U gegenereerd.

ama ana huvempa kea, Anumzamo'a tagrite eri knare huranteno Agra'a mofavre'aza huneranteno, Jisasinena azeri oti'ne, ko'ma nampa 2 zagame avontafepima krente'nea kante, Kagra mofavreni'a menina maninkena, Nagra negafa'na manue huno huama hu'ne. (Sam-Zga 2:7)

34 En dat Hij Hem uit de doden heeft opgewekt, alzo dat Hij niet meer zal tot verderving keren, heeft Hij aldus gezegd: Ik zal ulieden de weldadigheden Davids geven, die getrouw zijn;

Hu'neanagi e'ima hunte'nere, Anumzamo'a tamage huno Jisasina azeri oti'neankino mago'anena frino onkasritfa hugahie, Anumzamo'a anage huno hu'ne, Nagra agru huno ruotge hu'nea huvempa asomu ke Devitima ami'noana, menina tamagrira tamigahue, (Ais 55:3)

35 Waarom hij ook in een anderen psalm zegt: Gij zult Uw Heilige niet over geven, om verderving te zien.

E'ina hu'negu mago'ene zagame avon tafepina anage huno kre'ne, Kagra atresankeno ruotge hu'nemo'a onkasrigahie. (Sam-Zga 16:10)

36 Want David, als hij in zijn tijd den raad Gods gediend had, is ontslapen, en is bij zijn vaderen gelegd; en heeft wel verderving gezien;

Deviti'a, agrama manino e'nea knafina Anumzamo'ma erigahane huno hunte'nea eri'zana eri vagareteno, frige'za negehoma asentenafi ome asentageno avufamo'a kasri'ne.

37 Maar Hij, Dien God opgewekt heeft, heeft geen verderving gezien.

Hu'neanagi Jisasina fri'nefinti Anumzamo azeri otigeno onkasri'ne.

38 Zo zij u dan bekend, mannen broeders, dat door Dezen u vergeving der zonden verkondigd wordt;

E'ina hu'negu nenafutma antahita keta hiho, ama ana ne'pinti kumi tamia eri atresia ke huama hu'na neramasmune.

39 En dat van alles, waarvan gij niet kondet gerechtvaardigd worden door de wet van Mozes, door Dezen een iegelijk, die gelooft, gerechtvaardigd wordt.

Ama ana nete'ma zamentinti hanu'za fatgo vahe manigahaze. Mosese kasegemo'a tamazeri fatgo osugahie.

40 Ziet dan toe, dat over ulieden niet kome, hetgeen gezegd is in de profeten:

Ana hu'negu tamagra kava hu'nenkeno, kasnampa vahe'mo'za hu'naza nanekemo'a tmagritera fore osino.

41 Ziet, gij verachters, en verwondert u, en verdwijnt; want Ik werk een werk in uw dagen, een werk, hetwelk gij niet zult geloven, zo het u iemand verhaalt.

Kiza zokago kema nehaza vahe'tmina, keho! Tamano nevazinketma antri hutma fritma haviza hugahaze! Nagra knare eri'za enerugetma tamentinti'a nosaze. Vahe'mo'ma tamasmi'nigeta tamentintia osugahaze, huno kre'ne. (Hava 1:5.)

42 En als de Joden uitgegaan waren uit de synagoge, baden de heidenen, dat tegen den naasten sabbat hun dezelfde woorden zouden gesproken worden.

Anage huteke Poli'ene Banabasike atineramike'za, vahe'mo'za ama ana nanekea ru mani fruhu kna (sabat) zupa knare eme tasmigaha'o, hu'za zanasmi'naze.

43 En als de synagoge gescheiden was, volgden velen van de Joden en van de godsdienstige Jodengenoten Paulus en Barnabas; welke tot hen spraken, en hen vermaanden te blijven bij de genade Gods.

Mono'ma osi mono nompi (sinagog) huvagarete'za, vu'za e'za nehazage'za, rama'a Jiu vahe'mo'zane, Anumzanku koro nehaza megi'a vahe'mo'za, Poline Banabasi kizani zanavriri'za nevzage'ne, zamazeri hanaveti ke hu'ne, Anumzamofo asunku'zampina hanavetita maniho hu'ne ana vahera zamasmi'na'e.

44 En op den volgenden sabbat kwam bijna de gehele stad samen, om het Woord Gods te horen.

Hanki anante mani fruhu kna (Sabat) zupa, ran kumapi mani'naza vahe'mo'za kuma azute'za Ramofo ke antahinaku emeritru hu'naze.

45 Doch de Joden, de scharen ziende, werden met nijdigheid vervuld, en wederspraken, hetgeen van Paulus gezegd werd, wedersprekende en lasterende.

Mika vahe eritru nehazage'za Jiu mono vahe'mo'za nezmage'za kanive reneznantageno, Poli'ma hiankegura mago zamarimpa huoznante'za, ana vahe'mo'za ha' reznante'naze.

46 Maar Paulus en Barnabas, vrijmoedigheid gebruikende, zeiden: Het was nodig, dat eerst tot u het Woord Gods gesproken zou worden; doch nademaal gij hetzelve verstoot, en uzelven des eeuwigen levens niet waardig oordeelt, ziet, wij keren ons tot de heidenen. (aiōnios g166)

Poli'ene Banabasi'kea hanavetike koro osu anage hu'na'e, Esera Jiu vahe'motma Anumzamofo nanekea tamasmi'nonanagi, tamagra tamefi ana kea hunemitma fatgoma hutma mani'netma manivava asimu erizankura tame'nosigu, megi'a vahete tagra rukarehe nehu'e. (aiōnios g166)

47 Want alzo heeft ons de Heere geboden, zeggende: Ik heb u gesteld tot een licht der heidenen, opdat gij zoudt zijn tot zaligheid, tot aan het uiterste der aarde.

Ramo'a amanage huno hanavege hurante'ne, Nagra huhampri kantoankinka, kagra megi'a vahera tavi zami mani'nenka, kumipinti zamazahu kea erinka mopa atupare uhanatigahane huno tasami'ne. (Ais 42:6, 49:6)

48 Als nu de heidenen dit hoorden, verblijdden zij zich, en prezen het Woord des Heeren; en er geloofden zovelen, als er geordineerd waren tot het eeuwige leven. (aiōnios g166)

Megi'a vahe'mo'za ana naneke nentahi'za muse nehu'za, Ramofo kegura tusi'za hu'za musenkase nehazageno, manivava zamasimu erigahaze huno huhampri zamante'nea vahe'mo'za zamentinti hu'naze. (aiōnios g166)

49 En het Woord des Heeren werd door het gehele land uitgebreid.

Ana hazageno Ramofo kemo'a ana mopa kaziga zamukino vuno eno hu'ne.

50 Maar de Joden maakten op de godsdienstige en eerlijke vrouwen, en de voornaamsten van de stad, en verwekten vervolging tegen Paulus en Barnabas, en wierpen ze uit hun landpalen.

Hu'neanagi Jiu vahe'mo'za, Anumzamofonku koro nehu'za zamagi me'nea a'nene, zamagi me'nea vene'nene zamarimpare ke hu'za zamazeri otizage'za, Poline Banabasi kiznia, ana mopa kazigatira zamahe anati tre'naze.

51 Doch zij schudden het stof van hun voeten af tegen dezelve, en kwamen te Ikonium.

Zanahe anatizageke zanagiareti kugusopa rupopo hutra'azamo'a, huzmerino e'izama hazazamo'a knare osiaza hazankino knazamo'a tamagripi megahie nehuke, Ikoniamu atreke vu'na'e.

52 En de discipelen werden vervuld met blijdschap en met den Heiligen Geest.

Hu'neanagi Antioku kumate'ma zamentinti nehu'za Ramofo amage nentaza nagapina musezamo'ene Ruotge Avamu'mo'a avite'ne.