Spreuken 1
1 Spreuken van Salomon, den zoon van David, Den koning van Israël:
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 Ze leren u kennen wijsheid en tucht, Ze geven u begrip voor verstandige woorden;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 Ze voeden u op tot heilzame tucht, Rechtschapenheid, plichtsbesef en oprechtheid.
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 Aan de onnozelen schenken ze ervaring, Aan jonge mensen doordachte kennis.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Als een wijze ze hoort, zal hij zijn inzicht verdiepen, Een verstandig mens zal er ideeën door krijgen;
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 Spreuk en strikvraag zal hij doorzien, De woorden der wijzen en hun problemen.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 Het ontzag voor Jahweh is de grondslag der wijsheid; Maar ongelovigen lachen om wijsheid en tucht.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Mijn zoon, luister dus naar de wenken van uw vader, Sla niet in de wind, wat uw moeder u leerde;
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 Want het siert uw hoofd als een krans, Uw hals als een snoer.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Mijn zoon, als zondaars u willen verleiden, stem niet toe,
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Als ze u zeggen: Ga met ons mee, Laat ons loeren op bloed, Laat ons zo maar onschuldigen belagen,
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
12 Gelijk de onderwereld hen levend verslinden, Als zij, die ten grave dalen, geheel en al; (Sheol h7585)
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Allerlei kostbare schatten zullen we vinden, Onze huizen vullen met buit;
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 Ge moogt meeloten in onze kring, Eén buidel zullen we samen delen!
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 Mijn zoon, ga dan niet met hen mee, En houd uw voet af van hun pad;
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 Want hun voeten ijlen naar het kwade, En haasten zich, om bloed te vergieten.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Maar zoals het niet geeft, of het net wordt gespannen, Terwijl alle vogels het zien:
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 Zo loeren ze slechts op hun eigen bloed, En belagen ze hun eigen leven!
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Zo gaat het allen, die uit zijn op oneerlijke winst: Deze beneemt zijn bezitters het leven.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 De wijsheid roept luid in de straten, Op de pleinen verheft ze haar stem;
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Ze roept op de tinne der muren, En spreekt aan de ingang der poorten:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 Hoe lang nog, dommen, blijft gij liever onnozel, Blijven de eigenwijzen verwaand, Willen de dwazen van geen wijsheid horen?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Keert u tot mijn vermaning; Dan stort ik mijn geest over u uit, En maak u mijn woorden bekend.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Maar zo ge weigert, als ik roep, En niemand er op let, als ik mijn hand verhef;
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 Zo ge mijn raad geheel en al in de wind slaat, En van mijn vermaning niet wilt weten:
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 Zal ik lachen, wanneer het u slecht gaat, Zal ik spotten, wanneer uw verschrikking komt als een onweer;
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 Wanneer uw ongeluk nadert als een orkaan, Wanneer benauwdheid en angst u overvallen!
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Dan zal men mij roepen, maar zal ik niet antwoorden, Zal men mij zoeken, maar mij niet vinden!
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Omdat ze van wijsheid niets wilden weten, En het ontzag voor Jahweh niet hebben verkozen,
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 Van mijn raad niets moesten hebben, En al mijn vermaan in de wind hebben geslagen:
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 Zullen ze eten de vrucht van hun wandel, Verzadigd worden met wat ze beraamden.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Want de onnozelen komen door hun onverschilligheid om, De dwazen storten door hun lichtzinnigheid in het verderf;
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Maar die naar mij luistert, zal in veiligheid wonen, Bevrijd van de vrees voor de rampen!
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
