Spreuken 3
1 Mijn zoon, vergeet mijn onderricht niet, Neem mijn wenken ter harte.
Nagofe! Na adi hou olelebe amo mae gogolema amola eso huluane dawa: laloma amola na sia: be defele hamoma.
2 Ze schenken u lengte van dagen, jaren van leven, En overvloedige welvaart!
Amola na olelebe amoga di da hahawane ode bagohame esalusu amola didili hamosu ba: mu.
3 Liefde en trouw mogen u nimmer verlaten, Hang ze om uw hals, schrijf ze op de tafel van uw hart;
Dia eno dunu fidisu hou mae yolesima amola hohonosu maedafa hamoma. Amo hou huluane dia galogoaga noga: le idinigima amola dia dogoga fedege agoane dedema.
4 Dan zult ge goed en verstandig zijn, In de ogen van God en de mensen.
Di agoane hamosea, Gode amola osobo bagade dunu ilia da dima hahawane ba: mu.
5 Vertrouw op Jahweh met heel uw hart, Verlaat u niet op uw eigen inzicht;
Hina Godema dia asigiga amola dogoga dawa: ma. Amola dia osobo bagadega dawa: amoga mae hamoma.
6 Denk aan Hem op al uw wegen, Dan zal Hij uw paden effenen.
Be Hina Godema dawa: ma, adi liligi dia hamosea. Amasea, Hi fawane da logo moloidafa gala dima olelemu.
7 Wees niet wijs in uw eigen ogen, Heb ontzag voor Jahweh en vermijd het kwaad:
Di disu amane mae dawa: ma di fawane da dawa: gala, amo mae dawa: ma. Be Hina Gode Hima fawane nabima, amola wadela: i hou hamomu higama.
8 Het zal genezing brengen voor uw lichaam, Verkwikking voor uw gebeente.
Dia amane hamosea, amo hou da manoma ida: iwane agoai ba: mu amola dia aiya da bahomu amola dia se da uhi dagoi ba: mu.
9 Eer Jahweh met heel uw bezit, Met het beste van al uw inkomsten:
Di da Godema dawa: beba: le, dia hamoi liligi gobele salasu iabe defele ima amola dia sogega bugibi liligi baligili noga: idafa Godema ima.
10 Dan zullen uw schuren vol koren zijn, Uw kuipen bersten van most.
Dia amane hamosea, dia ifabi amo ha: i manu bagadewane ba: mu amola dia diasu ganodini gagoma amola waini bagade ba: muba: le, legemu da hamedei ba: mu.
11 Mijn zoon, sla de lessen van Jahweh niet in de wind, Heb geen afkeer van zijn bestraffing;
Nagofe! Gode E da di dawa: ma: ne se iasea, noga: le dawa: ma amola amo da Gode Ea sisasu amo dawa: ma.
12 Want Jahweh tuchtigt hem, dien Hij liefheeft, Kastijdt het kind, dat Hij mag.
Ada da ea mano amoma e da asigisa amoma dawa: ma: ne ema se iaha. Amo defele, Gode E da nowa dunu E da ema asigisia amoma se iasu amoga olelesa.
13 Gelukkig de mens, die wijsheid verkreeg, De man die inzicht bekwam;
Dunu nowa da Bagade Dawa: su Hou hogoi helesea, e da nodoi esalumu.
14 Want haar voordelen zijn groter dan die van zilver, Wat zij opbrengt is beter dan goud.
Silifa amola gouli amola ilia bidi lasu ilegei da bagade. Be Bagade Dawa: su Hou da amo ea bidi lasu ilegei da baligi dagoi.
15 Zij is meer waard dan juwelen; Geen van uw kostbaarheden komt haar nabij!
Amola Bagade Dawa: su Hou amo da igi ida: iwane amo ea bidi lasu defei bagade baligisa. Amola Bagade Dawa: su Hou amo da liligi huluane dia hanai amo da baligi dagoi.
16 Met de rechterhand schenkt ze lengte van dagen, Met de linker rijkdom en aanzien.
Bagade Dawa: su Hou amo da dima hahawane esalusu iaha amola osobo bagadega fifi asi helemu. Amola di da amo hou ganodini bagade gaguiwane esalumu.
17 Haar wegen zijn liefelijke wegen, Al haar paden leiden tot vrede;
Bagade dawa: su esalusu hou amo da dima hou ida: iwane hamoma: ne olelesa amola di logo noga: iga oule ahoa.
18 Zij is een boom des levens voor wie haar vatten, En wie haar vasthoudt, is zalig te prijzen!
Nowa da Bagade Dawa: su Hou amoma dawa: sea, ilia da nodoi esalumu. Amola Bagade Dawa: su Hou da hahawane esalusu ilima imunu.
19 Met wijsheid heeft Jahweh de aarde gegrond, Met inzicht de hemel gewelfd;
Gode E da ea Bagade Dawa: su Hou amo ganodini osobo bagade amo hahamoi amola ea dawa: su amoga da mu amola hahamoi dagoi.
20 Naar zijn kennis rollen de zeeën aan, En druppelen de wolken van dauw.
Gode Ea Bagade Dawa: su Hou amoga hano amola mu mobi (amo da osobo bagadega gibu iaha) hamoi dagoi.
21 Mijn zoon, verlies ze dus niet uit het oog, Maar doe alles met beleid en verstand;
Nagofe! Dia Bagade Dawa: su Hou ida: iwane amo noga: le gaguma amola noga: le ba: ma. Amo liligi dia mae yolesima.
22 Laat ze het leven zijn voor uw ziel, Een sieraad voor uw hals.
Amo hou amo da dima esalalalusu imunuyo. Amola nodosu hou di da ba: mu amola hahawane esalusu lamu.
23 Dan zult ge veilig uw weg bewandelen, En zult ge uw voeten niet stoten;
Amasea, di da logoga ahoasea, di da hame dafamu.
24 Dan behoeft ge niet te vrezen, als ge u neerlegt, Kunt ge rustig sluimeren, als ge wilt slapen.
Di da hamedafa beda: mu, golasea. Amola di da hahawane mae nedigili golamu, gasi ganodini.
25 Dan behoeft ge niet te vrezen, voor wat de dommen verschrikt, Of als het onweer komt, dat de bozen overvalt;
Amola di da adi hou doaga: mu amoga di da hame beda: mu. Amola amo hou da fo mabe agoai gala wadela: i hamosu dunuma doaga: sa, be di da hame beda: mu.
26 Want Jahweh zal zijn op al uw wegen, Uw voet behoeden voor de strik.
Hina Gode Ea da di gaga: mu. Amola Hi fawane da di sani ganodini mae sa: ima: ne hamomu.
27 Weiger het goede niet, aan wien het toekomt, Zolang het in uw macht is, het te doen.
Dia da fidimu logo ba: sea, eno dunuma hou ida: iwane hamoma amola fidima.
28 Zeg niet tot uw naaste: "Ga heen en kom nog eens terug"; Of "Mórgen krijgt ge iets", terwijl ge het nú hebt!
Dia na: iyado amo ea fidima: ne sia: sea, amola asa o aiya amane mae sia: ma. Be e hedolowane waha fidima.
29 Smeed geen kwaad tegen uw naaste, Terwijl hij, niets duchtend, bij u verblijft;
Dia na: iyado amo da: i dioma: ne mae sia: ma. Amola e da dia fi gadenene esala e da dima dafawaneyale dawa: sa.
30 Zoek geen twist met iemand om niets, Als hij u geen kwaad heeft gedaan.
Eno dunuma di udigili mae sia: ga gegema. Amola bai hame galea, di mae sia: ga gegema.
31 Wees niet jaloers op een tyran, Laat geen zijner wegen u gevallen;
Amola di da gegebe dunu ilima di mae mudama. Amola, ea hamobe amane mae hamoma.
32 Want Jahweh heeft een afschuw van den zondaar, Maar met de rechtvaardigen gaat Hij vertrouwelijk om.
Amola amai dunu ilima Hina Gode E da hahawane dogolegele hame ba: sa amola e da ilima bagadewane higasa. Be Hina Gode E da dunu nowa e da moloi hou hamosea, E da ilima Ea ilegesu olelesa.
33 De vloek van Jahweh rust op het huis van den boze, Zijn zegen op de woning der rechtvaardigen;
Hina Gode da wadela: i hou hamosu dunu ea sosogo ilima gagabusu iaha. Be nowa dunu da moloi hou hamosea, E da amo ea sosogo hahawane dogolegele fidisa.
34 Met spotters drijft Hij de spot, Maar aan de nederigen schenkt hij genade.
Amola nowa dunu e da gasa fi hou hamosa amola hi hou da eno ilia hou baligisa dawa: sa, Hina Gode da hahawane hame ba: sa. Be E da nowa da moloi hou hamosa, ilima E da hahawane gala.
35 Wijzen zullen achting verwerven, Dwazen schande verkrijgen!
Amola dunu amo da Bagade Dawa: su Hou hamosa, dunu eno da ilima nodomu. Be gagaoui dunu ilia hou hamobeba: le da baligili gogosia: su ba: mu.
