Spreuken 23
1 Als ge bij den koning aan tafel zit, Let dan enkel op wat voor u staat,
Cuando tomes asiento en la fiesta con un gobernante, piensa con cuidado en lo que tiene delante;
2 En zet een mes op uw keel Als ge een goede eetlust hebt;
Y controla tu hambre, si tienes un fuerte deseo de comer.
3 Wees niet belust op zijn lekkernijen, Want ze zijn een bedriegelijke spijs.
No desees su alimento delicado, porque es el pan del engaño.
4 Doe geen moeite, om rijkdom te verwerven, Zie van uw voornemen af;
No te preocupes por obtener riqueza; deja que termine tu deseo de dinero.
5 Zodra ge uw zinnen daarop zet, Is hij al heen! Want hij maakt zich vleugels, En vliegt als een arend de lucht in.
¿Se te alzan los ojos? se ha ido: porque la riqueza se harán alas, como un águila en vuelo hacia el cielo.
6 Ga niet eten bij een vrek, Wees niet belust op zijn lekkernijen;
No tomes la comida del que tiene ojos perversos, ni tengas ningún deseo por su delicada carne;
7 Want het is iemand, die bij zichzelf zit te rekenen, Die "Eet en drink" tot u zegt, maar het niet meent.
porque como los pensamientos de su corazón son, así es él: Toma comida y bebida, él te dice; pero su corazón no está contigo.
8 De spijs, die ge gegeten hebt, spuwt ge weer uit, En uw vriendelijke woorden hebt ge verspild.
El alimento que has tomado lo vomitarás, y tus palabras agradables serán desperdiciadas.
9 Spreek niet ten aanhoren van een dwaas; Hij geeft niets om uw wijze woorden.
No digas nada al oído de un hombre necio, porque no valorará la sabiduría de tus palabras.
10 Verleg de grenzen van weduwen niet En raak niet aan de akker van wezen;
No dejes que se mueva el lindero de la viuda, y no vayas a los campos de los que no tienen padre;
11 Want hun Losser is sterk, Hij neemt het voor hen tegen u op.
Porque su salvador es fuerte, y él tomará su causa contra ti.
12 Neem een vermaning wel ter harte Open uw oren voor verstandige taal.
Da tu corazón a la enseñanza, y tus oídos a las palabras del conocimiento.
13 Ge moet een knaap geen vermaning sparen, Al slaat ge hem met een stok, hij gaat er niet van dood;
No retires el entrenamiento del niño: porque incluso si le das golpes con la vara, no será la muerte para él.
Dale golpes con la vara, y mantén su alma a salvo del inframundo. (Sheol h7585)
15 Mijn kind, als úw hart wijs is, Zal ook mijn hart zich verheugen;
Hijo mío, si tu corazón se vuelve sabio, yo también, me alegraré de corazón;
16 Mijn ziel zal jubelen, Als uw lippen juiste dingen zeggen.
Y mis pensamientos en mí estarán llenos de alegría cuando tus labios digan lo correcto.
17 Laat uw hart niet jaloers zijn op zondaars, Maar ijveren voor de vrees voor Jahweh, iedere dag;
No tengas envidia de pecadores en tu corazón, sino guarda en el temor de Jehová todo el día;
18 Als ge die bewaart, is er toekomst, En zal uw verwachting niet worden beschaamd.
Porque sin duda hay un futuro, y tu esperanza no será cortada.
19 Mijn zoon, luister en wees wijs, Breng uw hart op het rechte pad.
Escucha, hijo mío, y sé sabio, guiando tu corazón de la manera correcta.
20 Doe niet mee met wijnslempers, Met hen, die zich aan vlees te buiten gaan;
No estés entre los que se entregan al vino, ni entre los que se sacian de la carne:
21 Want een drinker en een veelvraat verarmt, De roes hult iemand in lompen.
Porque los que se deleitan en la bebida y la fiesta, tendrán necesidad; y por amor al sueño, un hombre estará pobremente vestido.
22 Luister naar uw vader, die u heeft verwekt, Minacht uw moeder niet, als ze oud is geworden.
Escucha a tu padre, de quien eres hijo, y no menosprecies a tu madre cuando sea vieja.
23 Verwerf u waarheid, en verkoop ze niet, Wijsheid, tucht en inzicht.
Consigue para ti lo que es verdad, y no lo dejes ir por dinero; obtener sabiduría y enseñanza y buen sentido.
24 Innig verheugt zich de vader van een rechtschapene, Wie een wijze baarde, beleeft genoegen aan hem:
El padre del hombre recto se alegrará, y el que tiene un hijo sabio tendrá gozo por causa de él.
25 Zo moge uw vader zich over u verheugen, Zij zich verblijden, die u ter wereld bracht.
Dejen que su padre y su madre se alegren, que la que te dio a luz se alegren.
26 Mijn zoon, schenk mij uw hart, Laat uw ogen op mijn wegen letten;
Hijo mío, dame tu corazón, y tus ojos se deleiten en mis caminos.
27 Want een deerne is een diepe kuil, Een vreemde vrouw een nauwe put.
Porque una mujer prostituta es un profundo hoyo, y una mujer mala es un pozo estrecho y profundo.
28 Ja, zij ligt op de loer als een rover, En maakt vele mensen ontrouw.
Sí, ella está esperando secretamente como una bestia por su alimento, y el engaño por ella se incrementa entre los hombres.
29 Waar klinkt ach, en waar klinkt wee; Waar heerst twist, waar nijpen de zorgen? Waar worden zonder reden wonden geslagen, Waar worden de blikken beneveld?
¿Quién dice, Oh! quien dice, ¡Ah! ¿Quién tiene argumentos violentos? quién tiene dolor? quién tiene heridas sin causa? y ojos oscuros?
30 Waar men nog laat aan de wijn zit, Waar men komt, om de drank te keuren.
Aquellos que se sientan tarde sobre el vino: aquellos que buscan vino mezclado.
31 Zie niet om naar de wijn, hoe rood hij is, Hoe hij fonkelt in het glas. Wel glijdt hij zachtjes naar binnen, Vloeiend langs lippen en tanden.
Evita que tus ojos miren el vino cuando está rojo, cuando su color es brillante en la taza, cuando baja suavemente;
32 Maar ten leste bijt hij als een slang, Is hij giftig als een adder.
Al final, su mordisco es como el de una serpiente, su herida como la herida de un serpiente venenosa.
33 Uw ogen zien vreemde dingen, Uw hart slaat wartaal uit;
Tus ojos verán cosas extrañas, y dirás cosas retorcidas.
34 Ge voelt u als iemand, die dobbert op zee, Als een matroos bij zware storm:
Sí, serás como el que descansa en el mar o en la parte superior de un mástil.
35 "Ze hebben me geslagen, en ik voelde het niet, Ze hebben me gebeukt, en ik merkte het niet! Wanneer ben ik weer wakker? Dan ga ik er nog eens op uit!"
Ellos me han vencido, tú dirás: y no tengo dolor; me dieron golpes sin que los sintiera: ¿cuándo estaré despierto de mi vino? Voy a buscarlo de nuevo.
