Spreuken 23
1 Als ge bij den koning aan tafel zit, Let dan enkel op wat voor u staat,
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 En zet een mes op uw keel Als ge een goede eetlust hebt;
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Wees niet belust op zijn lekkernijen, Want ze zijn een bedriegelijke spijs.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Doe geen moeite, om rijkdom te verwerven, Zie van uw voornemen af;
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Zodra ge uw zinnen daarop zet, Is hij al heen! Want hij maakt zich vleugels, En vliegt als een arend de lucht in.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Ga niet eten bij een vrek, Wees niet belust op zijn lekkernijen;
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Want het is iemand, die bij zichzelf zit te rekenen, Die "Eet en drink" tot u zegt, maar het niet meent.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 De spijs, die ge gegeten hebt, spuwt ge weer uit, En uw vriendelijke woorden hebt ge verspild.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Spreek niet ten aanhoren van een dwaas; Hij geeft niets om uw wijze woorden.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Verleg de grenzen van weduwen niet En raak niet aan de akker van wezen;
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Want hun Losser is sterk, Hij neemt het voor hen tegen u op.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Neem een vermaning wel ter harte Open uw oren voor verstandige taal.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Ge moet een knaap geen vermaning sparen, Al slaat ge hem met een stok, hij gaat er niet van dood;
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Mijn kind, als úw hart wijs is, Zal ook mijn hart zich verheugen;
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Mijn ziel zal jubelen, Als uw lippen juiste dingen zeggen.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Laat uw hart niet jaloers zijn op zondaars, Maar ijveren voor de vrees voor Jahweh, iedere dag;
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Als ge die bewaart, is er toekomst, En zal uw verwachting niet worden beschaamd.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Mijn zoon, luister en wees wijs, Breng uw hart op het rechte pad.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Doe niet mee met wijnslempers, Met hen, die zich aan vlees te buiten gaan;
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Want een drinker en een veelvraat verarmt, De roes hult iemand in lompen.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Luister naar uw vader, die u heeft verwekt, Minacht uw moeder niet, als ze oud is geworden.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Verwerf u waarheid, en verkoop ze niet, Wijsheid, tucht en inzicht.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Innig verheugt zich de vader van een rechtschapene, Wie een wijze baarde, beleeft genoegen aan hem:
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Zo moge uw vader zich over u verheugen, Zij zich verblijden, die u ter wereld bracht.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Mijn zoon, schenk mij uw hart, Laat uw ogen op mijn wegen letten;
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Want een deerne is een diepe kuil, Een vreemde vrouw een nauwe put.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Ja, zij ligt op de loer als een rover, En maakt vele mensen ontrouw.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Waar klinkt ach, en waar klinkt wee; Waar heerst twist, waar nijpen de zorgen? Waar worden zonder reden wonden geslagen, Waar worden de blikken beneveld?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Waar men nog laat aan de wijn zit, Waar men komt, om de drank te keuren.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Zie niet om naar de wijn, hoe rood hij is, Hoe hij fonkelt in het glas. Wel glijdt hij zachtjes naar binnen, Vloeiend langs lippen en tanden.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Maar ten leste bijt hij als een slang, Is hij giftig als een adder.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Uw ogen zien vreemde dingen, Uw hart slaat wartaal uit;
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Ge voelt u als iemand, die dobbert op zee, Als een matroos bij zware storm:
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 "Ze hebben me geslagen, en ik voelde het niet, Ze hebben me gebeukt, en ik merkte het niet! Wanneer ben ik weer wakker? Dan ga ik er nog eens op uit!"
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
