Spreuken 23
1 Als ge bij den koning aan tafel zit, Let dan enkel op wat voor u staat,
Når du sitter til bords med en fyrste, da skal du nøie akte på hvem du har for dig,
2 En zet een mes op uw keel Als ge een goede eetlust hebt;
og sette en kniv på din strupe, hvis du er grådig.
3 Wees niet belust op zijn lekkernijen, Want ze zijn een bedriegelijke spijs.
Vær ikke lysten efter hans fine retter, for det er mat som kan svike!
4 Doe geen moeite, om rijkdom te verwerven, Zie van uw voornemen af;
Gjør dig ikke møie for å bli rik, la sådan klokskap fare!
5 Zodra ge uw zinnen daarop zet, Is hij al heen! Want hij maakt zich vleugels, En vliegt als een arend de lucht in.
Når du vender dine øine mot rikdommen, så er den borte. For den gjør sig visselig vinger, lik en ørn som flyver mot himmelen.
6 Ga niet eten bij een vrek, Wees niet belust op zijn lekkernijen;
Et ikke den misunneliges brød, og vær ikke lysten efter hans fine mat!
7 Want het is iemand, die bij zichzelf zit te rekenen, Die "Eet en drink" tot u zegt, maar het niet meent.
For som han tenker i sin sjel, så er han; et og drikk, sier han til dig, men hans hjerte er ikke med dig.
8 De spijs, die ge gegeten hebt, spuwt ge weer uit, En uw vriendelijke woorden hebt ge verspild.
Den matbit som du har ett, den vil du spy ut, og du har spilt dine vakre ord.
9 Spreek niet ten aanhoren van een dwaas; Hij geeft niets om uw wijze woorden.
Tal ikke for dårens ører, for han forakter dine forstandige ord!
10 Verleg de grenzen van weduwen niet En raak niet aan de akker van wezen;
Flytt ikke det gamle grenseskjell, og kom ikke inn på farløses marker!
11 Want hun Losser is sterk, Hij neemt het voor hen tegen u op.
For deres løser er sterk, han skal føre deres sak mot dig.
12 Neem een vermaning wel ter harte Open uw oren voor verstandige taal.
Bøi ditt hjerte til tukt og dine ører til kunnskaps ord!
13 Ge moet een knaap geen vermaning sparen, Al slaat ge hem met een stok, hij gaat er niet van dood;
La ikke den unge være uten tukt! Når du slår ham med riset, skal han ikke dø.
Du slår ham med riset, men du frelser hans sjel fra dødsriket. (Sheol h7585)
15 Mijn kind, als úw hart wijs is, Zal ook mijn hart zich verheugen;
Min sønn! Er ditt hjerte vist, så skal også mitt hjerte glede sig,
16 Mijn ziel zal jubelen, Als uw lippen juiste dingen zeggen.
og jeg skal juble i mitt indre når dine leber taler det som rett er.
17 Laat uw hart niet jaloers zijn op zondaars, Maar ijveren voor de vrees voor Jahweh, iedere dag;
La ikke ditt hjerte være nidkjært mot syndere, men alltid nidkjært for Herrens frykt!
18 Als ge die bewaart, is er toekomst, En zal uw verwachting niet worden beschaamd.
Sannelig, det er en fremtid for dig, og ditt håp skal ikke bli til intet.
19 Mijn zoon, luister en wees wijs, Breng uw hart op het rechte pad.
Hør, min sønn, og bli vis og la ditt hjerte gå bent frem på veien!
20 Doe niet mee met wijnslempers, Met hen, die zich aan vlees te buiten gaan;
Vær ikke blandt vindrikkere, blandt dem som fråtser i kjøtt!
21 Want een drinker en een veelvraat verarmt, De roes hult iemand in lompen.
For drankeren og fråtseren blir fattig, og søvn klær mannen i filler.
22 Luister naar uw vader, die u heeft verwekt, Minacht uw moeder niet, als ze oud is geworden.
Hør på din far, som gav dig livet, og forakt ikke din mor når hun er blitt gammel!
23 Verwerf u waarheid, en verkoop ze niet, Wijsheid, tucht en inzicht.
Kjøp sannhet og selg den ikke, kjøp visdom og tukt og forstand!
24 Innig verheugt zich de vader van een rechtschapene, Wie een wijze baarde, beleeft genoegen aan hem:
Den rettferdiges far skal juble; den som får en vis sønn, skal glede sig over ham.
25 Zo moge uw vader zich over u verheugen, Zij zich verblijden, die u ter wereld bracht.
La din far og din mor glede sig, og la henne som fødte dig, juble!
26 Mijn zoon, schenk mij uw hart, Laat uw ogen op mijn wegen letten;
Min sønn! Gi mig ditt hjerte, og la dine øine ha lyst til mine veier!
27 Want een deerne is een diepe kuil, Een vreemde vrouw een nauwe put.
For skjøgen er en dyp grav, og den fremmede kvinne en trang brønn;
28 Ja, zij ligt op de loer als een rover, En maakt vele mensen ontrouw.
ja, hun ligger på lur som en røver, og hun øker tallet på de troløse blandt menneskene.
29 Waar klinkt ach, en waar klinkt wee; Waar heerst twist, waar nijpen de zorgen? Waar worden zonder reden wonden geslagen, Waar worden de blikken beneveld?
Hvem roper: Akk? Hvem roper: Ve? Hvem har trette? Hvem har klage? Hvem har sår for ingen ting? Hvem har røde øine?
30 Waar men nog laat aan de wijn zit, Waar men komt, om de drank te keuren.
De som sitter lenge oppe ved vinen, de som kommer for å prøve den krydrede drikk.
31 Zie niet om naar de wijn, hoe rood hij is, Hoe hij fonkelt in het glas. Wel glijdt hij zachtjes naar binnen, Vloeiend langs lippen en tanden.
Se ikke til vinen, hvor rød den er, hvorledes den perler i begeret, hvor lett den går ned!
32 Maar ten leste bijt hij als een slang, Is hij giftig als een adder.
Til sist biter den som en slange og hugger som en huggorm;
33 Uw ogen zien vreemde dingen, Uw hart slaat wartaal uit;
dine øine vil se efter fremmede kvinner, og ditt hjerte tale forvendte ting,
34 Ge voelt u als iemand, die dobbert op zee, Als een matroos bij zware storm:
og du blir lik en som sover midt ute på havet, lik en som sover i toppen av en mast.
35 "Ze hebben me geslagen, en ik voelde het niet, Ze hebben me gebeukt, en ik merkte het niet! Wanneer ben ik weer wakker? Dan ga ik er nog eens op uit!"
Du vil si: De banket mig, det gjorde ikke ondt; de støtte mig, jeg kjente det ikke. Når skal jeg våkne? Jeg vil se å få tak i enda mere.
