Spreuken 23
1 Als ge bij den koning aan tafel zit, Let dan enkel op wat voor u staat,
Whanne thou sittist, to ete with the prince, perseyue thou diligentli what thingis ben set bifore thi face,
2 En zet een mes op uw keel Als ge een goede eetlust hebt;
and sette thou a withholding in thi throte. If netheles thou hast power on thi soule,
3 Wees niet belust op zijn lekkernijen, Want ze zijn een bedriegelijke spijs.
desire thou not of his metis, in whom is the breed of `a leesing.
4 Doe geen moeite, om rijkdom te verwerven, Zie van uw voornemen af;
Nyle thou trauele to be maad riche, but sette thou mesure to thi prudence.
5 Zodra ge uw zinnen daarop zet, Is hij al heen! Want hij maakt zich vleugels, En vliegt als een arend de lucht in.
Reise not thin iyen to richessis, whiche thou maist not haue; for tho schulen make to hem silf pennes, as of an egle, and tho schulen flee in to heuene.
6 Ga niet eten bij een vrek, Wees niet belust op zijn lekkernijen;
Ete thou not with an enuyouse man, and desire thou not hise metis;
7 Want het is iemand, die bij zichzelf zit te rekenen, Die "Eet en drink" tot u zegt, maar het niet meent.
for at the licnesse of a fals dyuynour and of a coniectere, he gessith that, that he knowith not. He schal seie to thee, Ete thou and drinke; and his soule is not with thee.
8 De spijs, die ge gegeten hebt, spuwt ge weer uit, En uw vriendelijke woorden hebt ge verspild.
Thou schalt brake out the metis, whiche thou hast ete; and thou schalt leese thi faire wordis.
9 Spreek niet ten aanhoren van een dwaas; Hij geeft niets om uw wijze woorden.
Speke thou not in the eeris of vnwise men; for thei schulen dispise the teching of thi speche.
10 Verleg de grenzen van weduwen niet En raak niet aan de akker van wezen;
Touche thou not the termes of litle children; and entre thou not in to the feeld of fadirles and modirles children.
11 Want hun Losser is sterk, Hij neemt het voor hen tegen u op.
For the neiybore of hem is strong, and he schal deme her cause ayens thee.
12 Neem een vermaning wel ter harte Open uw oren voor verstandige taal.
Thin herte entre to techyng, and thin eeris `be redi to the wordis of kunnyng.
13 Ge moet een knaap geen vermaning sparen, Al slaat ge hem met een stok, hij gaat er niet van dood;
Nile thou withdrawe chastisyng fro a child; for thouy thou smyte hym with a yerde, he schal not die.
Thou schalt smyte hym with a yerde, and thou schalt delyuere his soule fro helle. (Sheol h7585)
15 Mijn kind, als úw hart wijs is, Zal ook mijn hart zich verheugen;
Mi sone, if thi soule is wijs, myn herte schal haue ioye with thee;
16 Mijn ziel zal jubelen, Als uw lippen juiste dingen zeggen.
and my reynes schulen make ful out ioye, whanne thi lippis speken riytful thing.
17 Laat uw hart niet jaloers zijn op zondaars, Maar ijveren voor de vrees voor Jahweh, iedere dag;
Thin herte sue not synneris; but be thou in the drede of the Lord al dai.
18 Als ge die bewaart, is er toekomst, En zal uw verwachting niet worden beschaamd.
For thou schalt haue hope at the laste, and thin abidyng schal not be don awei.
19 Mijn zoon, luister en wees wijs, Breng uw hart op het rechte pad.
Mi sone, here thou, and be thou wijs, and dresse thi soule in the weie.
20 Doe niet mee met wijnslempers, Met hen, die zich aan vlees te buiten gaan;
Nyle thou be in the feestis of drinkeris, nether in the ofte etyngis of hem, that bryngen togidere fleischis to ete.
21 Want een drinker en een veelvraat verarmt, De roes hult iemand in lompen.
For men yyuynge tent to drinkis, and yyuyng mussels togidere, schulen be waastid, and napping schal be clothid with clothis.
22 Luister naar uw vader, die u heeft verwekt, Minacht uw moeder niet, als ze oud is geworden.
Here thi fadir, that gendride thee; and dispise not thi modir, whanne sche is eld.
23 Verwerf u waarheid, en verkoop ze niet, Wijsheid, tucht en inzicht.
Bie thou treuthe, and nyle thou sille wisdom, and doctryn, and vndurstonding.
24 Innig verheugt zich de vader van een rechtschapene, Wie een wijze baarde, beleeft genoegen aan hem:
The fadir of a iust man ioieth ful out with ioie; he that gendride a wijs man, schal be glad in hym.
25 Zo moge uw vader zich over u verheugen, Zij zich verblijden, die u ter wereld bracht.
Thi fadir and thi modir haue ioye, and he that gendride thee, make ful out ioye.
26 Mijn zoon, schenk mij uw hart, Laat uw ogen op mijn wegen letten;
My sone, yyue thin herte to me, and thin iyen kepe my weyes.
27 Want een deerne is een diepe kuil, Een vreemde vrouw een nauwe put.
For an hoore is a deep diche, and an alien womman is a streit pit.
28 Ja, zij ligt op de loer als een rover, En maakt vele mensen ontrouw.
Sche settith aspie in the weie, as a theef; and sche schal sle hem, whiche sche schal se vnwar.
29 Waar klinkt ach, en waar klinkt wee; Waar heerst twist, waar nijpen de zorgen? Waar worden zonder reden wonden geslagen, Waar worden de blikken beneveld?
To whom is wo? to whos fadir is wo? to whom ben chidingis? to whom ben dichis? to whom ben woundis with out cause? to whom is puttyng out of iyen?
30 Waar men nog laat aan de wijn zit, Waar men komt, om de drank te keuren.
Whether not to hem, that dwellen in wyn, and studien to drynke al of cuppis?
31 Zie niet om naar de wijn, hoe rood hij is, Hoe hij fonkelt in het glas. Wel glijdt hij zachtjes naar binnen, Vloeiend langs lippen en tanden.
Biholde thou not wyn, whanne it sparclith, whanne the colour therof schyneth in a ver.
32 Maar ten leste bijt hij als een slang, Is hij giftig als een adder.
It entrith swetli, but at the laste it schal bite as an eddre doith, and as a cocatrice it schal schede abrood venyms.
33 Uw ogen zien vreemde dingen, Uw hart slaat wartaal uit;
Thin iyen schulen se straunge wymmen, and thi herte schal speke weiwerd thingis.
34 Ge voelt u als iemand, die dobbert op zee, Als een matroos bij zware storm:
And thou schalt be as a man slepinge in the myddis of the see, and as a gouernour aslepid, whanne the steere is lost.
35 "Ze hebben me geslagen, en ik voelde het niet, Ze hebben me gebeukt, en ik merkte het niet! Wanneer ben ik weer wakker? Dan ga ik er nog eens op uit!"
And thou schalt seie, Thei beeten me, but Y hadde not sorewe; thei drowen me, and Y feelide not; whanne schal Y wake out, and Y schal fynde wynes eft?
