Spreuken 22
1 Een goede naam is meer waard dan een groot vermogen, Bemind te zijn is beter dan zilver en goud.
Jina jema huchaguliwa dhidi ya utajiri mwingi na fadhila ni bora kuliko fedha na dhahabu.
2 Rijk en arm ontmoeten elkaar, Jahweh is hun aller Schepper.
Watu matajiri na masikini wanafanana katika hili - Yehova ni muumba wao wote.
3 De wijze ziet onheil en trekt zich terug; De onnozelen lopen door, en moeten ervoor boeten.
Mtu mwenye hekima huiona taabu na kujificha mwenyewe, bali mjinga huendelea mbele na huumia kwa ajili yake.
4 Het loon voor ootmoed en vreze voor Jahweh Is rijkdom, aanzien en leven.
Thawabu ya unyenyekevu na kumcha Yehova ni utajiri, heshima na uzima.
5 Doornen en strikken liggen op de weg van den valsaard; Wie zijn leven liefheeft, blijft er ver vandaan.
Miiba na mitego hulala katika njia ya wakaidi; yeye anayelinda maisha yake atakuwa mbali navyo.
6 Oefen kinderen in de weg, die ze moeten gaan, Dan wijken ze ook in hun ouderdom er niet van af.
Mfundishe mtoto njia inayompasa na wakati akiwa mzee hatayaacha mafundisho hayo.
7 Wie rijk is, heerst over de armen; Wie leent, wordt de slaaf van wie uitleent.
Watu matajiri huwatawala watu masikini na mwenye kukopa ni mtumwa wa yule anayekopesha.
8 Wie onrecht zaait, zal onheil oogsten; De vrucht van zijn arbeid gaat te niet.
Yule anayepanda udhalimu atavuna taabu na fimbo ya hasira yake itanyauka.
9 Een vriendelijk mens wordt gezegend, Want hij deelt met den arme zijn brood.
Mwenye jicho la ukarimu atabarikiwa, maana anashiriki mkate wake pamoja na masikini.
10 Jaag den spotter weg, en het twisten houdt op, Er komt een eind aan vechten en schimpen.
Mfukuze mbali mwenye dhihaka, na ugomvi utaondoka, mashindano na matukano yatakoma.
11 De zuivere van harte wordt door Jahweh bemind, De vleier is de vriend van den koning.
Anayependa moyo safi na mwenye maneno ya neema, atakuwa rafiki yake mfalme.
12 De ogen van Jahweh houden vol kennis de wacht; Hij verijdelt de woorden van den zondaar.
Macho ya Yehova huyaangalia maarifa, bali huyapindua maneno ya wadanganyifu.
13 De luiaard zegt: Buiten loopt een leeuw, Midden op straat word ik nog verscheurd!
Mtu mvivu husema, “Kuna simba mtaani! Nitauwawa sehemu za njia.”
14 Een diepe kuil is de mond van vreemde vrouwen; Op wien Jahweh vertoornd is, die valt erin.
Kinywa cha malaya ni shimo lenye kina kirefu; hasira ya Yehova huchochewa dhidi ya yule anayetumbukia ndani yake.
15 Al zit de dwaasheid in het hart van een kind geworteld, De tuchtroede haalt ze er uit!
Upumbavu umefungwa katika moyo wa mtoto, lakini marudi ya fimbo huutoa.
16 Wie een arme verdrukt, brengt hem voordeel; Wie aan een rijkaard iets geeft, veroorzaakt gebrek
Anayewanyanyasa watu masikini ili kuongeza mali yake, au kuwapa matajiri, atakuwa masikini.
17 Woorden van wijzen Neig uw oor en luister naar mijn woorden; Zet uw aandacht erop, om ze te leren kennen.
Tega sikio lako na usikilize maneno ya wenye busara na utumia moyo wako katika maarifa yangu,
18 Het is goed, als ge ze ter harte neemt, En ze allen bestendig op uw lippen hebt.
maana itakuwa furaha kwako kama utayaweka ndani yako, kama yote yatakuwa katika midomo yako.
19 Opdat ge in Jahweh uw vertrouwen moogt stellen, Maak ik ze heden bekend, ook aan u!
Basi tumaini lako liwe kwa Yehova, ninayafundisha kwako leo- hata kwako.
20 Een dertigtal heb ik er voor u opgeschreven: Ze bevatten goede raad en ervaring;
Sijakuandikia wewe misemo thelathini ya mafundisho na maarifa,
21 Ze leren u de waarheid en betrouwbare woorden, Zodat ge een goed antwoord kunt geven aan hen die u ondervragen
kwa kukufundisha kweli katika maneno haya yenye uaminifu, ili uwe na majibu yenye kutegemewa kwa waliokutuma?
22 Buit een arme niet uit, omdat hij arm is, Trap in de poort niet op den kleinen man;
Usimwibie masikini kwa sababu ni masikini, au kumponda kwenye lango,
23 Want Jahweh zal het voor hen opnemen, En die hèn beroven, van het leven beroven.
maana Yehova ataitetea kesi yao, na atawaibia uzima wale waliowaibia masikini.
24 Sluit geen vriendschap met een driftkop, Laat u niet in met een heethoofd;
Usifanye urafiki na mtu mwenye kutawaliwa na hasira na wala usiambatane pamoja na mwenye hasira kali,
25 Anders raakt ge vertrouwd met hun wegen, En zet ge een valstrik voor uzelf.
au utajifunza njia zake na utakuwa chambo kwa nafsi yako.
26 Behoor niet tot hen, die handslag geven, En borg blijven voor schulden;
Usiwe miongoni mwao wapigao mikono, mwenye kuahidi madeni.
27 Als ge niets hebt om te betalen, Haalt men het bed onder u weg.
Kama umekosa njia za kulipa, nini kitaweza kuzuia mtu kuchukua kitanda chako chini yako?
28 Raak niet aan de eeuwenoude grenzen, Die uw voorvaderen hebben getrokken.
Usiondoe jiwe la mpaka la wahenga ambalo baba zako wameweka.
29 Ziet ge iemand die handig is met zijn werk, Hij komt bij koningen in dienst; Het gewone volk hoeft hij niet te dienen!
Je umemwona mtu aliyeuwawa kwenye kazi yake? Atasimama mbele ya wafalme; hatasimama mbele ya watu wa kawaida.
