Spreuken 22
1 Een goede naam is meer waard dan een groot vermogen, Bemind te zijn is beter dan zilver en goud.
Nying maber oloyo bedo gi mwandu mathoth; bedo gi pwoch ber moloyo fedha gi dhahabu.
2 Rijk en arm ontmoeten elkaar, Jahweh is hun aller Schepper.
Onge pogruok e kind jamoko kod jachan: Nikech Jehova Nyasaye e Jachwechgi duto.
3 De wijze ziet onheil en trekt zich terug; De onnozelen lopen door, en moeten ervoor boeten.
Ngʼat mariek neno masira kabiro kendo opondo, to ngʼat mofuwo dhiyo adhiya nyime ma ohinyre.
4 Het loon voor ootmoed en vreze voor Jahweh Is rijkdom, aanzien en leven.
Bolruok kod luoro Jehova Nyasaye kelo mwandu gi luor kod dak amingʼa.
5 Doornen en strikken liggen op de weg van den valsaard; Wie zijn leven liefheeft, blijft er ver vandaan.
Yore joma timo richo opongʼ gi kudho kod obadho; to ngʼat morito chunye obedo mabor kodgi.
6 Oefen kinderen in de weg, die ze moeten gaan, Dan wijken ze ook in hun ouderdom er niet van af.
Puonj nyathi e yo monego odhiye, to ka obedo maduongʼ to ok obi baro oa kuome.
7 Wie rijk is, heerst over de armen; Wie leent, wordt de slaaf van wie uitleent.
Jochan gin wasumb jo-mwandu, to ngʼat moholo gimoro bedo misumba ngʼat mohole.
8 Wie onrecht zaait, zal onheil oogsten; De vrucht van zijn arbeid gaat te niet.
Ngʼatno mochwowo timbe richo kayo thagruok, to ludhe mar mirima ibiro ketho.
9 Een vriendelijk mens wordt gezegend, Want hij deelt met den arme zijn brood.
Ngʼat mangʼwon noyud gweth, nimar opogo chiembe kod jochan.
10 Jaag den spotter weg, en het twisten houdt op, Er komt een eind aan vechten en schimpen.
Riemb ngʼat ma jaro ji, to lweny bende aa, dhawo kod kinyruok rumo.
11 De zuivere van harte wordt door Jahweh bemind, De vleier is de vriend van den koning.
Ngʼat ma chunye ler kendo ma wuoyo gi ngʼwono biro bedo osiep ruoth.
12 De ogen van Jahweh houden vol kennis de wacht; Hij verijdelt de woorden van den zondaar.
Wangʼ Jehova Nyasaye rito ngʼeyo; to orundo weche mag jogo ma ok jo-adiera.
13 De luiaard zegt: Buiten loopt een leeuw, Midden op straat word ik nog verscheurd!
Jasamuoyo wacho niya, “Sibuor ni oko!” Kata, “Ibiro nega e yore mag dala!”
14 Een diepe kuil is de mond van vreemde vrouwen; Op wien Jahweh vertoornd is, die valt erin.
Dho dhako ma jachode en bur matut; ngʼatno manie bwo mirimb Jehova Nyasaye biro lingʼore e iye.
15 Al zit de dwaasheid in het hart van een kind geworteld, De tuchtroede haalt ze er uit!
Fuwo otwere e chuny nyathi, to ludh kum biro riembe mabor kode.
16 Wie een arme verdrukt, brengt hem voordeel; Wie aan een rijkaard iets geeft, veroorzaakt gebrek
Ngʼat mathiro jochan mondo mwandune omedre kod ngʼat machiwo mich ne jomoko biro bedo jochan.
17 Woorden van wijzen Neig uw oor en luister naar mijn woorden; Zet uw aandacht erop, om ze te leren kennen.
Chik iti kendo iwinj weche mag jomariek; ket chunyi ne gima apuonjo,
18 Het is goed, als ge ze ter harte neemt, En ze allen bestendig op uw lippen hebt.
nimar en mor ka ikanogi ei chunyi kendo bed kodgi moikore e dhogi.
19 Opdat ge in Jahweh uw vertrouwen moogt stellen, Maak ik ze heden bekend, ook aan u!
Mondo omi ibed gi geno kuom Jehova Nyasaye; apuonji tinendeni, in bende.
20 Een dertigtal heb ik er voor u opgeschreven: Ze bevatten goede raad en ervaring;
Donge asendikoni weche mowachi piero adek, weche mag puonj kod ngʼeyo,
21 Ze leren u de waarheid en betrouwbare woorden, Zodat ge een goed antwoord kunt geven aan hen die u ondervragen
mapuonjou adiera gi weche migeno, mondo ichiw dwoko mowinjore ne ngʼat mane oori?
22 Buit een arme niet uit, omdat hij arm is, Trap in de poort niet op den kleinen man;
Kik ima jachan nikech gin jochan kendo kik ihiny joma ochando man-gi dwaro e kar bura,
23 Want Jahweh zal het voor hen opnemen, En die hèn beroven, van het leven beroven.
nimar Jehova Nyasaye biro chwako buchgi, kendo tieko ngima joma tieko ngimagi.
24 Sluit geen vriendschap met een driftkop, Laat u niet in met een heethoofd;
Kik imak osiep gi ngʼat ma iye wangʼ piyo; kik iriwri bende gi ngʼatno makecho piyo,
25 Anders raakt ge vertrouwd met hun wegen, En zet ge een valstrik voor uzelf.
dipo nono ka ipuonjori yorene, ma iwuon idonj e obadho.
26 Behoor niet tot hen, die handslag geven, En borg blijven voor schulden;
Kik ibed ngʼatno matimo singruok kata machungʼ ne ngʼato e gope;
27 Als ge niets hebt om te betalen, Haalt men het bed onder u weg.
ka ionge gi yo kaka dichul, nono to wuon gowino nyalo kawo kitandani.
28 Raak niet aan de eeuwenoude grenzen, Die uw voorvaderen hebben getrokken.
Kik igol kidi mar kiewo machon mane oket gi kweregi.
29 Ziet ge iemand die handig is met zijn werk, Hij komt bij koningen in dienst; Het gewone volk hoeft hij niet te dienen!
Bende ineno ngʼat molony e tije? Obiro tiyo ne ruodhi, ok onyal tiyo ne ji ma ok ongʼere.
