Spreuken 13
1 Een verstandig kind volgt de tucht van zijn vader, Een deugniet is doof voor verwijten.
Children who are wise (pay attention/heed it) when their parents discipline/correct them; but foolish children do not pay attention when someone rebukes them [for their bad behavior].
2 De goede geniet van de vrucht der gerechtigheid Het verlangen der zondaars gaat uit naar geweld.
Good people are rewarded [IDM] for the good things [MET] that they say, but those who desire to deceive others are [very] eager to act violently.
3 Wie op zijn mond let, behoedt zichzelf; Maar wie zijn lippen openspalkt, hèm dreigt gevaar.
Those who are [very] careful about what they say [MTY] will live a long life; those who talk (without thinking/too much) will ruin themselves.
4 De begeerte van den luiaard blijft onvervuld, Het verlangen der vlijtigen wordt ruimschoots bevredigd.
People who are lazy want things very much, but they will not get anything [HYP]. People who work hard will get all that they want.
5 De rechtvaardige heeft een afkeer van leugentaal, Maar de boze smaadt en schimpt.
Righteous/Honest people hate/detest lies, but what wicked people do (is very disgraceful/stinks) [DOU].
6 De deugd beschermt hem, die onberispelijk wandelt, De boosheid brengt de zondaars ten val.
The behavior [PRS] of those who always do what is right will protect them, but sinful [behavior will] ruin wicked people.
7 Er zijn er, die zich rijk houden, maar alles ontberen; Ook, die zich arm voordoen, en kapitalen bezitten.
Some people who have nothing pretend to be rich, but other people who are very rich pretend to be poor.
8 Met rijkdom kan men zijn leven kopen, Maar de arme kan geen losprijs vinden.
Rich people are able to pay people who want to kill them, [with the result that they will be protected, not killed], but poor people [do not have to worry about that because] no one threatens to kill them.
9 Het licht der rechtvaardigen brandt lustig, De lamp der bozen gaat uit.
Righteous [people] are like a lamp [MET] that shines brightly, but wicked [people] are like [MET] a lamp that will [soon] be extinguished.
10 Overmoed geeft enkel twist, Alleen bij ootmoedigen is wijsheid.
[People] who are arrogant/proud [always] cause strife; those who are wise ask [other people] for good advice.
11 Snel verworven rijkdom slinkt even vlug weg; Alleen wie gestadig verzamelt, wordt rijk.
Those who acquire a lot of money quickly [by doing what is wrong, probably] will lose it [quickly], but if people earn money slowly, the amount of money they have will increase.
12 Langdurig wachten sloopt het hart, Maar een vervulde wens is een boom des levens.
When people do not receive the things that they are expecting to receive, (it causes them to despair/they become very sad); but if you receive what you are desiring to get, that [will be like a tree] [MET] [whose fruit gives you] life (OR, that will cause you to be joyful).
13 Wie het bevel niet telt, wordt ervoor gestraft; Wie het voorschrift eerbiedigt, wordt beloond.
Those who despise [the good] advice [that others give them] are bringing ruin on themselves; those who pay attention to that advice will (be secure/succeed).
14 Het onderricht van den wijze is een bron van leven; Men vermijdt er mee de strikken des doods.
What wise [people] teach is [like] a fountain whose [water] gives life [MET]; what they teach you will help you to escape when something dangerous is threatening to kill you [MET].
15 Gezond verstand maakt bemind, Het gedrag der veinzaards leidt tot hun eigen verderf.
[People] respect those who have good sense, but those who cannot be trusted are on the road to being ruined/destroyed (OR, will have a lot of difficulties/troubles).
16 Een wijze doet alles met beleid, Maar een zot kraamt zijn dwaasheid uit.
Those who have good sense always think carefully/wisely before they do something; foolish people show [by what they say and do] that they are foolish.
17 Een onbekwaam boodschapper brengt ongeluk aan, Een betrouwbaar gezant wendt het af.
Messengers who are not reliable cause trouble, but those who faithfully [deliver their messages] cause people to act peacefully.
18 Armoe en schande voor wie de berisping niet telt; Maar wie een vermaning ter harte neemt, wordt geëerd.
Those who refuse to pay attention when others discipline/correct them will become poor and disgraced; [people] respect those who accept it when they are rebuked [for their bad behavior].
19 Een vervulde wens is zoet voor de ziel, Het kwaad te mijden is voor de bozen een gruwel.
It is delightful to receive what we desire; foolish people hate/refuse to turn away from doing evil.
20 Wie met wijzen omgaat wordt wijs; Wie het met dwazen houdt, vergaat het slecht.
Those who habitually associate with wise people become wise; those who (are close friends of/associate with) foolish people will (regret it/be ruined).
21 De zondaars zit het ongeluk op de hielen, Welvaart is het deel der rechtvaardigen.
Sinners have trouble [PRS] wherever they go, but things will go well for righteous [people].
22 De deugdzame laat zijn kleinkinderen een erfenis na, Wat een zondaar bezit, is voor den rechtvaardige bestemd.
When good people [die], their grandchildren inherit their money; but when sinners [die], the money that they had will end up in the hands of righteous [people].
23 Veel voedsel geeft het braakland der armen, Maar door onrecht gaat het meeste verloren.
[Sometimes] poor [people’s] fields produce plenty of food, but unjust people take away all that food.
24 Wie de roede spaart, houdt niet van zijn kind; Want wie het liefheeft, kastijdt het.
Those who do not punish their children [for bad behavior] do not [really] love them; those who love their children start to discipline them when the children are still young.
25 De rechtvaardige kan eten tot verzadigens toe, De maag der bozen komt te kort.
Righteous [people] have enough food to eat and be satisfied, but the stomachs of wicked [people] [SYN] are [always] empty.
