Spreuken 1
1 Spreuken van Salomon, den zoon van David, Den koning van Israël:
The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel;
2 Ze leren u kennen wijsheid en tucht, Ze geven u begrip voor verstandige woorden;
To know wisdom and instruction; to perceive the words of understanding;
3 Ze voeden u op tot heilzame tucht, Rechtschapenheid, plichtsbesef en oprechtheid.
To receive the instruction of wisdom, justice, and judgment, and equity;
4 Aan de onnozelen schenken ze ervaring, Aan jonge mensen doordachte kennis.
To give subtlety to the simple, to the young man knowledge and discretion.
5 Als een wijze ze hoort, zal hij zijn inzicht verdiepen, Een verstandig mens zal er ideeën door krijgen;
A wise man will hear, and will increase learning; and a man of understanding shall attain unto wise counsels:
6 Spreuk en strikvraag zal hij doorzien, De woorden der wijzen en hun problemen.
To understand a proverb, and the interpretation; the words of the wise, and their dark sayings.
7 Het ontzag voor Jahweh is de grondslag der wijsheid; Maar ongelovigen lachen om wijsheid en tucht.
The fear of the LORD is the beginning of knowledge: but fools despise wisdom and instruction.
8 Mijn zoon, luister dus naar de wenken van uw vader, Sla niet in de wind, wat uw moeder u leerde;
My son, hear the instruction of your father, and forsake not the law of your mother:
9 Want het siert uw hoofd als een krans, Uw hals als een snoer.
For they shall be an ornament of grace unto your head, and chains about your neck.
10 Mijn zoon, als zondaars u willen verleiden, stem niet toe,
My son, if sinners entice you, consent you not.
11 Als ze u zeggen: Ga met ons mee, Laat ons loeren op bloed, Laat ons zo maar onschuldigen belagen,
If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk privately for the innocent without cause:
12 Gelijk de onderwereld hen levend verslinden, Als zij, die ten grave dalen, geheel en al; (Sheol h7585)
Let us swallow them up alive as the grave; and whole, as those that go down into the pit: (Sheol h7585)
13 Allerlei kostbare schatten zullen we vinden, Onze huizen vullen met buit;
We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:
14 Ge moogt meeloten in onze kring, Eén buidel zullen we samen delen!
Cast in your lot among us; let us all have one purse:
15 Mijn zoon, ga dan niet met hen mee, En houd uw voet af van hun pad;
My son, walk not you in the way with them; refrain your foot from their path:
16 Want hun voeten ijlen naar het kwade, En haasten zich, om bloed te vergieten.
For their feet run to evil, and make haste to shed blood.
17 Maar zoals het niet geeft, of het net wordt gespannen, Terwijl alle vogels het zien:
Surely in vain the net is spread in the sight of any bird.
18 Zo loeren ze slechts op hun eigen bloed, En belagen ze hun eigen leven!
And they lay wait for their own blood; they lurk privately for their own lives.
19 Zo gaat het allen, die uit zijn op oneerlijke winst: Deze beneemt zijn bezitters het leven.
So are the ways of every one that is greedy of gain; which takes away the life of the owners thereof.
20 De wijsheid roept luid in de straten, Op de pleinen verheft ze haar stem;
Wisdom cries without; she utters her voice in the streets:
21 Ze roept op de tinne der muren, En spreekt aan de ingang der poorten:
She cries in the chief place of concourse, in the openings of the gates: in the city she utters her words, saying,
22 Hoe lang nog, dommen, blijft gij liever onnozel, Blijven de eigenwijzen verwaand, Willen de dwazen van geen wijsheid horen?
How long, all of you simple ones, will all of you love simplicity? and the scorners delight in their scorning, and fools hate knowledge?
23 Keert u tot mijn vermaning; Dan stort ik mijn geest over u uit, En maak u mijn woorden bekend.
Turn you at my reproof: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.
24 Maar zo ge weigert, als ik roep, En niemand er op let, als ik mijn hand verhef;
Because I have called, and all of you refused; I have stretched out my hand, and no man regarded;
25 Zo ge mijn raad geheel en al in de wind slaat, En van mijn vermaning niet wilt weten:
But all of you have set at nothing all my counsel, and refused my reproof:
26 Zal ik lachen, wanneer het u slecht gaat, Zal ik spotten, wanneer uw verschrikking komt als een onweer;
I also will laugh at your calamity; I will mock when your fear comes;
27 Wanneer uw ongeluk nadert als een orkaan, Wanneer benauwdheid en angst u overvallen!
When your fear comes as desolation, and your destruction comes as a whirlwind; when distress and anguish comes upon you.
28 Dan zal men mij roepen, maar zal ik niet antwoorden, Zal men mij zoeken, maar mij niet vinden!
Then shall they call upon me, but I will not answer; they shall seek me early, but they shall not find me:
29 Omdat ze van wijsheid niets wilden weten, En het ontzag voor Jahweh niet hebben verkozen,
For that they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD:
30 Van mijn raad niets moesten hebben, En al mijn vermaan in de wind hebben geslagen:
They refused my counsel: they despised all my reproof.
31 Zullen ze eten de vrucht van hun wandel, Verzadigd worden met wat ze beraamden.
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
32 Want de onnozelen komen door hun onverschilligheid om, De dwazen storten door hun lichtzinnigheid in het verderf;
For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of fools shall destroy them.
33 Maar die naar mij luistert, zal in veiligheid wonen, Bevrijd van de vrees voor de rampen!
But whoso hearkens unto me shall dwell safely, and shall be quiet from fear of evil.
