Lukas 1
1 Daar reeds velen ondernomen hebben, een verhaal samen te stellen van de gebeurtenissen, die onder ons zijn geschied,
Bi niba boncianla jagi ke ban diani, ki togdi ya bontienkaala n tieni ti siiga nni,
2 en zoals ze ons door de eerste ooggetuigen en bedienaars van het Woord zijn overgeleverd,
ti kpaagi yaaba n tie kasiednba leni bi nuni hali micilma, ki tua U Tienu maama tuonsɔla.
3 kwam het ook mij wenselijk voor, beste Teófilus, na alles, van de aanvang af, nauwkeurig te hebben onderzocht, het ordelijk voor u te beschrijven,
Lan wani, n mo kali, ki jagi, ki buali, ki bandi bonŋanla yaali n tieni hali mi cilma, ki ba diani, ki togdi a leni mi kpaagma, fini, n buado leni n nicɔlnka Teofili.
4 om u de waarachtigheid te doen zien van de leer, waarin ge onderwezen zijt.
Yeni, a ba bandi ŋan ga ya bangima mɔmɔni cain.
5 In de dagen van Herodes, koning van Judea, was er een priester Zakarias geheten, uit het priesterlijk geslacht van Abias; zijn vrouw behoorde tot de dochters van Aäron, en heette Elisabet.
herodi ṅ bo tie Jude badciamo ya yogu, salga yidka bo ye, ki yi Sakali, ki tie Abia salga yidkaaba cagli yua. O denpua bo tie Aron puolŋuanu, ki yi Elisabeti
6 Beiden waren rechtschapen in de ogen van God, en leefden onberispelijk in al de geboden en voorschriften van den Heer.
Bi kuli bo tie nitegnkaaba U Tienu nintuali; bi kuli bo cɔlni U Tienu ñɔmabona, leni o yobdaano bali maama kuli, kaa pia kpiadma.
7 Ze hadden geen kinderen; want Elisabet was onvruchtbaar, en beiden waren reeds hoogbejaard.
Bi bo ki pia biga kelima Elisabeti bo tie ŋɔlga, ke bani bilie kuli ji bo podi o.
8 Eens, dat zijn afdeling de beurt had, om de dienst voor God te verrichten,
Dayeli, Sakali den yidi salga U Tienu dieli nni, li den tie bi cagli salga yidma yogu i;
9 werd hij, zoals dit bij de priesters gebruikelijk was, door het lot aangewezen, om de tempel des Heren binnen te gaan en wierook te offeren.
bi den cɔlni salga yidkaaba danbogda, ki lugdi o ke wan kua salga yidkaanu, ki ŋubni li ŋubli.
10 En al het volk stond buiten te bidden op het uur van het wierookoffer.
Li ŋubli salga yidma yognu, ku niwulgu kuli den se niipo, ki jaandi.
11 Daar verscheen hem een engel des Heren, die rechts van het wierookaltaar stond.
O diedo maleki den ludi o, ki legdi, ki sedi li ŋubli salga binbinli jienu po.
12 Zakarias ontstelde bij dit gezicht, en beefde van angst.
Sakali ṅ la o, o yama ṅ pudi, ti jawaandi ṅ cuo o.
13 Maar de engel sprak tot hem: Vrees niet, Zakarias, want uw gebed is verhoord; Elisabet, uw vrouw, zal u een zoon schenken, en ge zult hem Johannes noemen.
Ama, maleki ṅ maadi o: “Da jie, Sakali, ki dugni, U Tienu gbadi a jaandi. A denpua Elisabeti ba punbi, ki mali a po bonjaga, ŋan yini o Jan.
14 Ge zult juichen en jubelen, en velen zullen zich over zijn geboorte verheugen.
O ba tua a po pamancianli, ke bi niba boncianla ba mangi bi pala o madi po.
15 Want hij zal groot zijn voor den Heer; hij zal geen wijn drinken, noch sterke drank; en reeds van de schoot zijner moeder af zal hij worden vervuld van den Heiligen Geest.
O ba tua niciamo O Diedo nintuali. O kan ñu daamɔngu, ki nan buali daapaama. O ba ya gbie leni U Tienu foŋanma, ki da ŋaani mi biima.
16 En vele kinderen van Israël zal hij bekeren tot den Heer hun God;
Isayeli yaaba boncianla ba guani O Diedo, bi tienu kani.
17 hij zal voor Hem uitgaan met de geest en de macht van Elias, om de harten der vaders tot de kinderen terug te brengen, en de weerspannigen tot de gezindheid van rechtvaardigen, en den Heer een goedgestemd volk gaan bereiden.
O ba sɔni o tuonli ki dudi U Tienu nunbu nni leni Elia fuoma leni o paaciamu, ki cedi bibaanba leni bi bila ṅ guani ki mangi leni bi yaba, ki todi yaaba n ki tie nicɔlnkaaba, ban togdi bi nitegnkaaba maalma, ki ji bobni, ki tua ya nibuolu n ye U Tienu po.
18 Maar Zakarias zei tot den engel: Waaraan zal ik dat erkennen? Want ik ben oud, en ook mijn vrouw is reeds op jaren.
Sakali ṅ buali maleki: “Be n ba teni min bandi? Kelima mini nba n ciandi, ke n denpua mo podi boncianla”.
19 De engel antwoordde hem: Ik ben Gábriël; ik sta voor Gods aanschijn, en ben gezonden, om u toe te spreken, en u deze blijde boodschap te brengen.
Maleki ṅ guani ki jiini o: Mini n tie Gabiyeli, ki ye U Tienu kani, ki tuuni o po. Wani n sɔni nni ke min caa u tondu, ki pa ŋa ya laabaalŋamo ne.
20 Zie, ge zult stom zijn en niet kunnen spreken, tot de dag waarop dit geschieden zal; omdat ge mijn woorden niet hebt geloofd, die te hunner tijd in vervulling zullen gaan.
Lanwani, lan ba tieni maama n ne: A ba tua muulo, ki kan fidi ki maadi, hali ki tuoni ya daali ke min puni a ya laabaalŋamo ne yogu ba pundi, lan tieni ki dudi.
21 Intussen stond het volk op Zakarias te wachten, en verwonderde zich er over, dat hij zolang in de tempel bleef.
Lan kuli ṅ den tie ya yognu, bi niba den guu Sakali, ke li pagi ba leni wan waagi salga binbinli dieli nni.
22 Maar toen hij buiten kwam, en niet tot hen kon spreken, begrepen ze, dat hij in de tempel een verschijning gezien had; wel maakte hij gebaren, maar hij bleef stom.
Wan ji den ñani, o ji den kan fidi ki maadi leni li nitaanli. Bi ji den bandi ke o la bonlegdikaali salga binbinli dieli nni. Wani ji den tua muulo, ki ji maadi leni o nui.
23 Toen zijn diensttijd voorbij was, ging hij naar huis.
Wan gbeni o salga yidma dana, ke o guani, ki kuni o denpo.
24 Enige tijd later kwam zijn vrouw Elisabet in gezegende omstandigheden; ze verborg zich vijf maanden lang, en sprak:
Lan tieni danaba, o denpua Elisabeti ṅ punbi, ki tieni ŋmaali mu, ki ye deni, kaa ña. O den maadi o pali nni,
25 Dit heeft de Heer voor mij gedaan, toen Hij neerzag, om mijn schande bij de mensen weg te nemen.
“Ne tie O Diedo tuonli i. O diidi nni leni mi yanbuama, ki piini yaali n den tie n po fee, bi niba kuli siiga.
26 In de zesde maand werd de engel Gábriël door God naar een stad van Galilea gezonden, Názaret genaamd,
ŋmaali luoba ṅ pendi, Elisabeti tugpunbdi puoli, U Tienu ṅ sɔni maleki Gabyeli Galile dociamu nni, ke bi yi li dogu Nasareti.
27 tot een maagd, die verloofd was aan een man, die Josef heette, en uit het huis van David was; de naam van de maagd was Maria.
jifaano kani, ke o tie ja cikpenga, ke bi yi o Josefi, ke o tie o badciamo, Davidi puolŋuanu. Li jifaano den yi Maari.
28 De engel trad bij haar binnen, en sprak: Wees gegroet, vol van genade. De Heer is met u; gij zijt de gezegende onder de vrouwen.
Maleki ṅ kua o kani, ki yedi o: “Mangi a pali, fini yua ke U Tienu cabi a o ŋanbili; O Diedo ye leni a.”
29 Ze verschrok van dit woord, en vroeg zich af, wat die groet kon beduiden.
Mari yama ṅ yagi boncianla, li maama po; wan buali o pali nni lan ya fuodi niima nni.
30 De engel zeide haar: Vrees niet, Maria, want gij hebt genade gevonden bij God.
Maleki ṅ maadi o: Da jie, Maari, kelima U Tienu n cabi a o ŋanbili.
31 Zie, gij zult in uw schoot ontvangen, en een Zoon baren; en gij zult Hem Jesus noemen.
Yaali n ba tieni n ne: Li kan kandi dana, a ba punbi, ki mali bonjaga, ki yini o Jesu.
32 Hij zal groot zijn, en Zoon van den Allerhoogste worden genoemd. God de Heer zal Hem de troon van zijn vader David geven;
O ba tua niciamo, ban yini o “Tanpojoma Tienu Bijua” O Diedo U Tienu ba teni o o yaja, o badciamo Dafidi badkpagli.
33 Hij zal koning zijn over het huis van Jakob in eeuwigheid, en aan zijn koningschap zal geen einde komen. (aiōn g165)
O ba diedi ya buolu n ñani Jakobo kani hali ya yogu n ki pia juodma. (aiōn g165)
34 Maria sprak tot den engel: Hoe kan dit geschieden, daar ik geen man beken?
Maari ṅ maadi maleki, li ba tieni ledi, kelima n tie powandiali i, n ki bani ja?
35 De engel antwoordde haar: De Heilige Geest zal op u neerdalen, en de kracht van den Allerhoogste zal u overschaduwen; daarom ook zal wat uit u wordt geboren, heilig zijn, en de Zoon van God worden genoemd.
Maleki ṅ guani ki jiini o, “U Tienu foŋanma ba jiidi a po, ke Tanpojoma Tienu paaciamu ṅ fibni a leni o junjungu. Lan ya po i, ke bi ba yini ŋan ba mali ya biga U Tienu Biga.
36 Zie, uw bloedverwant Elisabet heeft ook een zoon ontvangen in haar ouderdom, en zij, die onvruchtbaar heette, is in haar zesde maand;
Diidi, a kpiilo Elisabeti mo punbi, ki guu bonjaga yeni wan ciandi maama kuli, ke bi tua ke o ji kan baa biga; o ji ye o ŋmaaluobidi n yeni.
37 want niets is onmogelijk bij God.
Kelima U Tienu ki pia wan gbali yaala.
38 Nu sprak Maria: Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord. En de engel ging van haar heen.
Maari ṅ maadi: “N tie O Diedo tuonsɔnlo i, ŋan yedi nni yaala ṅ tieni ki dudi nani lan buali maama. Ke maleki ñani ki ŋa o.
39 In die dagen ging Maria op weg, en spoedde zich het bergland in, naar een stad van Juda.
Li ki waagi ke Maari fii, ki ŋmaa tonma, ki gedi Jude juana dociamu nni.
40 Ze kwam in het huis van Zakarias, en begroette Elisabet.
Ki kua Sakali deni, ki fuondi Elisabeti.
41 Toen Elisabet de groet van Maria vernam, sprong het kind op in haar schoot, en werd Elisabet van den Heiligen Geest vervuld.
Wan gbadi Maari fuondi ya yognu, ke o biga yugi ki ciidi o tugu nni, ke Elisabeti gbie leni U Tienu foŋanma.
42 Met luider stem hief ze aan: Gij zijt de gezegende onder de vrouwen, en gezegend is de vrucht van uw schoot!
Ke o fiini u nialu, ki kpaandi, ki yedi: “A baa mi yedŋanma bi puoba kuli siiga, ke a tugu nni biga mo gbie leni mi yedŋanma.
43 Wat valt mij te beurt, dat de moeder van mijn Heer naar mij toekomt?
Be n teni ke n dagdi yeni li seli, ke O Diedo naa cua n kani ki bua la nni.
44 Want zie, zodra de klank van uw groet mij in de oren klonk, sprong het kind van vreugde op in mijn schoot.
Kelima diidi min gbadi ke a fuondi nni ya yognu, ke n biga jeli leni li pamanli n tugu nni.
45 Zalig zij, die geloofd heeft; want wat haar namens den Heer is gezegd, zal worden vervuld.
U yenyienŋamu (mi yedŋama) ye leni fini yua n dugi ke U Tienu ṅ sɔni a po ya tondu ba tieni ki dudi”
46 Maria sprak: Mijn ziel prijst groot den Heer, Mijn geest jubelt van vreugde
Lan yognu, Ke Maari yedi: “N naano yiini O Diedo kpiagdi.
47 In God, mijn Redder;
Ke n yantiali mangdi li pali, O Diedo U Tienu, n candaano po.
48 Want Hij ziet op de geringheid neer van zijn dienstmaagd. Zie, van nu af prijzen mij zalig Alle geslachten;
Kelima o tuo ki tibni ki diidi mini talga, o tuonsɔnlo. Lan ya po, lan fii lan faa, leni yogu kuli, bi ba yini nni o cabŋandaano.
49 Want de Machtige heeft aan mij grote dingen gedaan: Zijn Naam is heilig!
Kelima U Tienu, U Paaciamu daano tieni n po yaali n yabi.
50 Zijn barmhartigheid reikt van geslacht tot geslacht Over hen, die Hem vrezen;
O ŋanma ba tandi nifiima ṅ tuu nifiima yaaba n cɔlni o po.
51 Hij toont de kracht van zijn arm, En slaat de trotsen van harte uiteen.
O tandi o nuu leni u paaciamu, ki yadi yaaba ya pala n gbie leni ti japaadi'
52 De machtigen haalt Hij neer van de troon, Maar Hij verheft de geringen;
O tudi ki jiini bi paadanba bi badkpaga po. ki nan duoni talganba.
53 Behoeftigen overlaadt Hij met gaven, En rijken zendt Hij ledig heen.
O gbieni a konkonba leni a bonŋana, ki nan deli ki yaani bi ŋalmandanba i nuukuomi.
54 Hij heeft Zich over Israël, zijn dienaar, ontfermd; Zijn barmhartigheid indachtig:
Nn, O puni Isayeli, mi todma o pakɔnli kuli po, ki waani o ŋanma ya nibuolu n tie o tuonsɔnba po.
(Nani wan bo niani ti yajanba) Abalahama leni o puolŋuani hali ya yogu n ki pia gbenma. (aiōn g165)
56 Maria bleef ongeveer drie maanden bij haar; toen keerde ze terug naar huis.
Maari kali leni Elisabeti nani ŋmaali taa yeni, ki guani ki kuni o denpo
57 Zo kwam voor Elisabet de tijd van haar moederschap, en ze baarde een zoon.
Elisabeti madi ji bo nagi n yeni, ke o mali bonjaga.
58 Haar buren en familie hoorden, dat de Heer haar grote barmhartigheid had betoond, en ze deelden in haar vreugde.
O kuantalieba leni o kpiiba den bandi O Diedo ṅ tieni o po ya ŋanbli. ki tieni u badu leni o, ki waani bi pamanli ṅ dagdi maama.
59 Op de achtste dag kwam men het kind besnijden, en men wilde het Zakarias noemen, naar de naam van zijn vader.
O madi n ́pendi daaniili daali, ban cua ki ba kuani ki canpandga ku kɔnciagu. Bi den bua ban yini ki biga “Sakali” nani o báa n ́yi maama,
60 Maar zijn moeder nam het woord en sprak: Neen, Johannes zal hij heten.
ama ke o naá jiini ki maadi, “N N, O baa yi Jan i.”
61 Ze zeiden haar: Er is niemand in uw familie, die deze naam heeft.
Ama ke bi maadi o, “Nilo ki ye i diegu nni ki gaani lan ya yeli”
62 Nu gaven ze zijn vader een teken, hoe hij hem wilde noemen.
Lan wani, ke bi buali bibáa mi muulma nni, wan bua yini ki biga maama.
63 Hij vroeg een schrijfbordje, en schreef: Zijn naam is Johannes. Allen waren er over verwonderd.
O báa ń buali, ban teni o ki kpagdiankaaga (walga), wan diani ya lanbona ne, “O yeli tie Jan.” Lan tua bi kuli ya po pagili.
64 Maar op hetzelfde ogenblik ging zijn mond en tong los; hij sprak, en zegende God.
Lan yognu liga, o ñɔbu ń mubdi, o lanbu ń tabdi. Wan ji ya maadi, ki kpiagdi U Tienu.
65 Al hun buren werden met ontzag vervuld, en in heel het bergland van Judea werden al deze dingen besproken.
Ti jawaandi den cuo yaaba n den gaani ki lindi ba. Li laabaali den yadi i kaani kuli, Jude juana dogi nni.
66 Allen, die het hoorden, dachten er over na, en zeiden: Wat zal er toch worden van dat kind? Waarachtig, de hand des Heren was met hem!
Yaaba n den gbadi li maama den maadi: “Ya biga ne ba tua be?” kelima U Tienu den ye leni o.
67 En zijn vader Zakarias, vervuld van den Heiligen Geest, profeteerde en sprak:
Sakali ki biga báa den gbie leni U Tienu foŋanma, ke o pua sawali, ki yedi:
68 Geloofd zij de Heer, Israëls God! Want Hij heeft zijn volk bezocht en verlost,
Dondi mani O Diedo, Isayeli tienu, kelima, o todi o buolu, ki faabi u.
69 En ons een hoorn van redding verwekt In het huis van David, zijn dienaar.
Ti ya po, o candaano yua n gbie leni u paaciamu mali o tuonsɔnlo, o badciamo Dafidi puolŋuani siiga.
Wan den sɔni o sawalpuaba yaaba n gbie leni U Tienu foŋanma, ke bi niani ti yajanba yaala hali mi cilma, tieni ki dudi. (aiōn g165)
71 Om ons redding te brengen van onze vijanden, En uit de hand van al, die ons haten.
Ke o ba faabi ti ti yibalinba nui nni, leni ti nantieba gbanmanu kani.
72 Om Zich te ontfermen over onze vaderen, En zijn heilig Verbond te gedenken,
O tie bonli kuli ke li wangi o ŋancianma ti yajanba po, ki gɔa ki tiadi o n̄ɔnianu.
73 De eed, die Hij zwoer, Aan Abraham, onzen vader.
Wan den niani ti yaja, Abalahama yaali tieni ki dudi.
74 Om ons te vergunnen, om zonder vrees, Uit de hand onzer vijanden verlost,
O poli ke o ya fie ti ti yibalinba nui nni, o ba cabi ti ki nunmanga, tin ya jaandi o kaa jie
75 Hem te dienen, vroom en rechtschapen, Voor zijn aanschijn al onze dagen.
Ki tuuni o tuona, ki tie o buolŋamu, ki tie nitegnkaaba o nintuali daali kuli ti yenyienu nni.
76 En Gij nu, kleine knaap, Zult profeet van den Allerhoogste worden genoemd; Want ge zult uitgaan voor den Heer, Om zijn wegen te bereiden.
Nn, Ke fini, ki biñidga, bi ba yini a Tanpojoma sawalpualo, kelima, a ba ga sanliiga, ki cuoni U Tienu nintuali, ki bobni o sanu
77 Om zijn volk het heil te doen kennen In de vergiffenis zijner zonden,
Ki teni o buolu ń bandi ke U Tienu puni u mi faabma, ki tieni u tuonbiidi po sugli.
78 Door de tedere ontferming van onzen God, Die ons de Dageraad uit den hoge zal brengen.
Kelima ti tienu gbie leni ti niñinpadi leni mi ŋanma. Lanyapo, ku yenpudkaagu ba ña tanpoli, ki yendi ti po.
79 Om te verlichten, die in duisternis zijn, En in de schaduw van de dood zijn gezeten; Om onze schreden te richten Naar de weg van de vrede.
Ki yendi yaaba kuli n ye li biigli nni leni mi kuuma junjungu nni, ki pegdi ti taaŋmaadi mi yanduanma (li yanŋaali) sanu po
80 En de knaap groeide op, en kreeg een krachtige geest. Hij bleef in de woestijn tot de dag, dat hij voor Israël zou optreden.
Ki biga den yabdi, ke o yantiali mo paagdi ki pugdi. O den ti juodi ki ye ki tinkuonga nni i, hali yeni ya yogu ke o ti legdi ki waani o yuli Isayeli buolu po.
