Handelingen 27
1 Toen tot onze afvaart naar Italië besloten was, werd Paulus met enige andere gevangenen aan een honderdman van de keizerlijke legerafdeling toevertrouwd; zijn naam was Július.
Bu dizengo ti tufueti kuendila mu masuwa ku Itali, buna bayekula Polo ayi basi nloko bankaka mu mioko mi nkulutu wumosi wu masodi dizina diandi Yuliusi, wuba mu dikabu di masodi ma ntinu.
2 We gingen aan boord van een adramutteens schip, dat de kustplaatsen van Azië zou aandoen; en we lichtten het anker, toen ook de Macedóniër Aristarchus van Tessalonika zich bij ons had gevoegd.
Tukota mu masuwa mamosi ma Adilamite; mafueti kuenda mu bisalu bidi muyendila tsi Azi ayi tuyenda kueto. Alisitalike, muisi Maseduani divula diba mu Tesalonika, wuyenda yeto.
3 De volgende dag gingen we te Sidon aan land, en Július, die Paulus heel welwillend bejegende, stond hem toe, zijn vrienden te bezoeken, en zich door hen te laten verzorgen.
Mu lumbu kilanda, tutula ku Sidoni. Yuliusi wuvangila Polo mamboti; wumvana misua mu kuenda kuidi bakundi bandi muingi bamvana lusadusu.
4 Toen we vandaar vertrokken waren, zeilden we langs Cyprus heen, omdat de wind ons tegen was.
Bu tubotuka kuna, tuyenda muyendila Sipeli mu diambu di tina phemo yingolo yiba kutuvutulanga ku mbusa.
5 We staken de zee langs Cilicië en Pamfúlië over, en kwamen te Mura in Lúkië aan.
Bu tumana sabuka mbu; muyendila Silisi ayi Pamfili, tutula ku Mila mu zunga ki Lisi.
6 Hier vond de honderdman een alexandrijns schip, dat naar Italië zeilde, en waarop hij ons overbracht.
Kuna nkulutu wu masodi kamonina masuwa ma Alekisandiya maba kuendaku Itali, muawu katukotisa.
7 Na veel dagen langzaam varen kwamen we met moeite op de hoogte van Knidus; en daar de wind ongunstig bleef, stevenden we langs Kreta heen ter hoogte van Salmone,
Masuwa maba ndiata malembe mu bilumbu biwombo ayi mu phasitutudila ku Kinide. Vayi phemo yitumonisa phasi mu diata; diawu tuyenda muyendila Kelete kitalana ayi Salimone.
8 zeilden met moeite langs de kusten, en kwamen aan een plaats, Goede Havens genaamd, in de nabijheid van de stad Lasea.
Bu tukisabukila mu phasi, tutula ku buangu kimosi bantedilanga “Bisabu bimboti” ku ndambu kuba divula di Laze.
9 Daar er intussen veel tijd was verlopen, en de scheepvaart reeds onveilig werd, nu ook de vastentijd al voorbij was, waarschuwde Paulus hen,
Thangu yiwombo bu yikiviokila ayi sumbu tsisi yitona monika mu diatila mu masuwa bila thangu yi fuila nzala mu diambu di lusambulu bu yikiviokila; diawu Polo kaba lubudila ti:
10 en sprak: Mannen, ik voorzie, dat de vaart zal geschieden met gevaar en grote schade, niet alleen voor de lading en het schip, maar ook voor ons leven.
—A bakhomba, ndimona ti nzietolo mu masuwa yeka ba yi tsisi, ayi bima biwombo biela bungana; bika sia ti mu mimfuna kaka ayi masuwa vayi ayi mu luzingu lueto veka.
11 Maar de honderdman had meer vertrouwen op den stuurman en den schipper, dan op het zeggen van Paulus.
Vayi nkulutu wu masodi wuluta wilukila mambu ma mutu wunata masuwaayi ma mutu wowo wuvua mawu, bika mambu momo matuba Polo.
12 En daar de haven ook niet goed was gelegen, om er te overwinteren, vonden de meesten het beter, van daar weg te varen, om zo mogelijk Fenix te bereiken, een haven van Kreta, die naar het zuid- en noordwesten uitziet, en daar te overwinteren.
Ayi sumbu sabu beni kisi ba kimboti ko, mu viokisila tsungi yi kiozi kingolo, buna batu bawombo baba muna masuwa baba mayindu mu botuka kuna mu diambu di enati baka bubela mu tula ku Fenisi, sabu kidi ku Kelete mu diambu di viokisila tsungi yi kiozi kingolo. Sabu beni kitalani ayi Sude-wesite ayi Node-weste.
13 Toen er nu een zachte zuidenwind opstak, meenden ze hun plan te kunnen volbrengen; ze lichtten het anker, en zeilden de kust van Kreta langs.
Sumbu phemo yitotukila ku Sude, yivevumuka mu malembi, buna batu baba mu masuwa babanzila ti balenda vanga mambu momo bakana, buna batapula sengo kieti tedimisa masuwa, bayenda muyendila Kelete.
14 Maar al heel spoedig sloeg over het eiland een hevige stormwind neer, die Eurákulon wordt genoemd.
Vayi vuanda fioti, vuka kitedolongo “phemo yi Awulosilidoni” yitotuka ku sanga.
15 Met geweld werd het vaartuig meegesleurd, en kon geen koers meer houden we gaven het op, en lieten ons drijven.
Masuwa manatu kuidi phemo, masia nunga phemo ko, buna tutumbu bika tunatu, ayi tuvevumunu.
16 Onder beschutting van een klein eiland, Klauda genaamd, slaagden we er met moeite in, de sloep meester te worden,
Tuvioka nsualu muyendila sanga kimosi kifioti, beti tedila Kloda. Phasi tumona mu ludika, bumboti nlungu wu masuwa.
17 en op te halen; men legde de noodkabels aan, en sloeg ze om het schip uit vrees op de Surtis te stoten, haalde men het takelwerk neer, en zwalkte zó hulpeloos rond.
Buna bamana tuta nlungu wu masuwa babonga minsinga minneni mibakangila nlungu mu masuwa. Bu bamona tsisi yi kandana mu nzielo yi Silite, diawu bakulula zivuali zi masuwa. Buawu bobo masuwa mavevumununu.
18 Geweldig bleef de storm ons beuken. De volgende dag wierp men de lading in zee,
Sumbu tubetolo ngolo khuba kuidi vuka, mu lumbu kilandabaloza ndambu yi mimfuna.
19 en de derde dag uit eigen beweging ook het scheepstuig overboord.
Mu lumbu kintatu baloza bisadulu bi masuwa.
20 Meerdere dagen was er zon noch sterren te zien; en zo hevig woedde de storm, dat ons alle hoop op redding ontzonk.
Ayi sumbu tusia mona ko thangu voti zimbuetete ko mu bilumbu biwombo ayi vuka kingolo bu kituyamisa, buna tutumbu sakula diana di buela vuka.
21 Toen men reeds lang niet meer had gegeten, ging Paulus in hun midden staan, en sprak: Mannen, men had naar mij moeten luisteren, en niet van Kreta moeten vertrekken, en dit gevaar en deze schade moeten voorkomen.
Bilumbu biwombo bu bivioka mu kambu buela dia, Polo wutelama va khatitsikꞌawu ayi wutuba: —A beno bakhomba, nganu lunguila mu kambu botuka ku Kelete ayi nganu tusia mona ko mabienga mama ayi nganu bima bioso bisi bungana ko.
22 Maar nu raad ik u aan, goede moed te houden; niemand van u zal het leven verliezen, alleen het schip gaat verloren.
Vayi ndikululeba buabu mu diambu di ba bukhafi bila kadi mutu wumosi mu beno lulendi fua ko vayi masuwa mawu kaka mambungana.
23 Want deze nacht verscheen mij een engel van den God, wien ik toebehoor en dien ik aanbid,
Bila va bedingi va builu mbasi Nzambi, yoyi yiphuidi ayi ndietisadila, wiza kumbonikina
24 en hij sprak tot mij: "Vrees niet, Paulus; ge moet voor Caesar verschijnen; daarom behoudt God om u allen, die met u op het schip zijn".
ayi wukhembi: “A Polo kadi mona boma bila fueti kaka samba va ntuala Sezali ayi tala Nzambi wuveni batu boso badi yaku mu masuwa.”
25 Mannen, houdt dus goede moed; want dit vertrouwen heb ik op God, dat het gebeuren zal, zoals mij gezegd is.
Diawu bakhomba, bika luba bukhafi bila ndinwilukila Nzambi ayi nzebi ti mafueti vangama boso bu kakhambidi.
26 Maar we moeten schipbreuk lijden, ergens op een eiland.
Vayi tufueti kangama va sanga kimosi!
27 In de veertiende nacht, dat we rondzwalkten in de Adriatische Zee, meende het scheepsvolk tegen middernacht te bespeuren, dat men land begon te naderen.
Buna mu builu bu lumbu ki kumi kinya, sumbu tuba vevumunu kuidivuka mbu wu Andiliyatiki, batu baba salanga mu masuwa babanzila ti bafikimini ayi disimu dimosi.
28 Ze wierpen het dieplood uit, en peilden twintig vademen; wat verder wierpen ze het opnieuw, en peilden er vijftien.
Bu batibula sengo mu diambu di tala thipula yi nlangu, buna bamona makumatatu ayi tsambuadi di zimetele. Buela diata fioti babuela tibula sengu bamona yeka makumuadi ayi nana di zimetele.
29 Uit vrees, dat we ergens op klippen zouden stoten, wierpen ze van de achtersteven vier ankers uit, en wachtten in spanning de dageraad af.
Bu bamona boma tala tuedi kangama mu matadi, batumbu tibulabisengo biya biobi bieti telimisa masuwa ayi bazola ti buisi buvika kia.
30 Maar toen het scheepsvolk van het schip wilde vluchten, en de sloep in zee liet onder voorwendsel, ook van de voorsteven ankers te willen uitbrengen,
Sumbu batu bobo beti sadila mu masuwa baba mayindu ma tina mu masuwa; diawu bakuludila nlungu wu masuwa mu mbu mu vunikisa kuenda tibula bisengo biobi bieti tedimisa masuwa ku ntuala.
31 zei Paulus tot den honderdman en tot de soldaten: Als zij niet op het schip blijven, dan is er voor u geen redding.
Vayi Polo wukamba nkulutu wu masodi ayi masodi: —Enati batu bobo bakadi vuanda mu masuwa, buna lulendi vuka ko!
32 Toen kapten de soldaten de touwen van de sloep, en lieten haar in zee vallen.
Buna masodi matabula minsinga mi buatu bosi badodula buawu mu mbu.
33 Tegen het aanbreken van de dag spoorde Paulus allen aan, iets te gebruiken, en sprak: Het is vandaag de veertiende dag, dat gij in gespannen verwachting zit, zonder te eten of iets te gebruiken.
Bu bavingila buisi bukia Polo wuleba batu boso badia, wuba kamba: —Tona lutona vingila, kiawu kiaki lumbu ki kumi kinya lueka mu kambu dia.
34 Daarom raad ik u aan, wat voedsel te nemen; want dat is nodig voor uw behoud. Neen, geen haar van uw hoofd zal verloren gaan, van niemand van u.
Vayi ndikululomba ludia bila bidia mfunu bidi mu diambu di vukisa zinitu zieno. Bikanu mona boma bila kadi mutu wumosi buna luidimakazimbisa lusuki lumosi lu ntuꞌandi.
35 Toen hij dit had gezegd, nam hij brood, dankte God in het bijzijn van allen, brak het, en begon te eten.
Buna kamana tuba bobo, wubonga dipha; wuvutudila Nzambi matondo va meso ma bawu boso; wubukuna diawu ayi wutona dia.
36 Nu schepten allen moed, en ook zij begonnen te eten.
Buna bukhafi buvutuka mu bawu boso, mamvawu batona dia.
37 Allen tezamen waren ze met twee honderd zes en zeventig mensen aan boord.
Tuba nduka-nduka zinkama zizole ayi lusambuadi lu batu ayi batu basambanu muna masuwa.
38 Nadat ze waren verzadigd, wierpen ze de voorraad in zee, om het schip te ontlasten.
Buna bamana yukuta, batatamana loza mu nbu ndambu yi bidia bi ble bisiala.
39 Toen het dag was geworden, herkenden ze het land wel niet, maar bespeurden ze toch een bocht met een strand, en besloten, zo mogelijk daar het schip te doen stranden.
Buisi bu bukia, basia bakula ko kuevi kuidi disimu; vayi bamona vama vaba nlangu ayi nzielo. Baba mayindu mu nata vana masuwa.
40 Ze kapten de ankers, en wierpen die in zee; tegelijk maakten ze de banden der stuurriemen los, hesen de fok voor de wind, en hielden aan op het strand.
Banianguna minsinga mi bisengo bieta tedimisa masuwa, balozamiawu mu nbu. Bosi banianguna minsinga mi bisengo bieta diatisa masuwa, bakumisa kapu ku ntuala masuwa muingi masuwa menda ku disimu.
41 Maar ze stieten op een landtong, en leden er schipbreuk; de voorsteven raakte vast en bleef onbeweeglijk, doch de achtersteven sloeg door de branding uiteen.
Vayi masuwa bu mabumina nzielo yidi va khati mbu, buna makandana. Ntu wu masuwa wukuikama muna nzielo vayi kimbusa kieka nikunu kuidi vuka ki phemo; mbadi kitona zengana.
42 Nu wilden de soldaten de gevangenen doden, opdat er niemand zou wegzwemmen en ontsnappen.
Masodi maba lukanu luvonda batu bobo ba nloko muingi wumosi kabika siuka ayi tina.
43 Maar de honderdman, die Paulus wilde redden, belette hun plan. Hij beval, dat allen, die konden zwemmen, het eerst overboord zouden springen, en aan land zouden trachten te komen;
Vayi pfumu masodi wuzola vukisa Polo, wuba kandika mu bika dukisa lukanu luawu. Wuvana lutumunu kuidi batu bobo bazaba siuka bafudama batheti mu nlangu muingi benda ku disimu;
44 na hen de overigen op planken en op de wrakken van het schip. En zó kwamen allen behouden aan land.
bosi kuidi bobo bankaka, basimbidila bitini bi mabaya votibitsiadisila bi masuwa. Buawu bobo batu boso batudila banvimba ku disimu.
