Mateyo 13
1 Mubuzuba obo Jesu wakazwa aanze ang'anda akukkala ambali alwizi.
Síðar sama dag fór Jesús að heiman og settist við vatnið,
2 Inkamu mpati yakamubunganina achakumuzyunguluka, lino wakanjila mubwato akukkala mukati, inkamu yoonse niyakachimvwi kunkomwe.
þar safnaðist að honum mikill mannfjöldi. Hann steig út í bát og kenndi þaðan, en fólkið stóð á ströndinni og hlustaði. Hann sagði margar dæmisögur, þar á meðal þessa: „Bóndi sáði korni í akur sinn.
3 Elyo wakamba zintu zyiingi kulimbabo muzikozyanio. Wakati, “Amubone, mulimi wakaya kunze kukuyobyala imbuto.
4 Nakayobubyala, Imwi imbuto zyakawida ambali lyamugwagwa, mpawo bayuni bakasika akuzilya.
Meðan hann var að sá féll sumt af sáðkorninu við götuna og fuglar komu og átu það upp.
5 Imwi imbuto yakawida anyika ilamabwe, kwakati kwakatali muse mwingi. Mpawo mpawo zyakamena nkambo imuse tewakali abulamfu kukuyaansi.
Sumt féll í grýtta jörð þar sem gróðurmold var lítil. Það óx fljótt,
6 Pesi izuba nilyakatenta, zyakawuumpwa, nkambo tezyakali amiyanda, aboobo zyakayuma.
en þegar brennheit sólin skein, skrælnaði það og dó, því ræturnar voru litlar.
7 Imbuto zimwi zyakawida mumaamvwa. Maamvwa akakomena mpawo akazisyanikizya.
Sumt lenti meðal þyrna sem uxu upp og kæfðu það.
8 Zimwi imbuto zyakawida mumuse mubotu mpawo zyakazyala zilyo, zimwi mwanda umwi windulwidwe chakuvula, zimwi makumi musanu alimwi, mpawo zimwi makumi aatatu.
En sumt féll í góða jörð og bar þrítugfalda, sextugfalda og jafnvel hundraðfalda uppskeru.
9 Ooyo ulamatwi muleke amvwe.”
Þetta skuluð þið muna!“
10 Basikwiya bakasika mpawo bakati kuli Jesu, “Nkambonzi nowambula makani aya muzikozyanio?”
Lærisveinar Jesú komu til hans og spurðu: „Hvers vegna notar þú þessar flóknu dæmisögur þegar þú talar til fólks?“
11 Jesu wakasandula akwamba kuti kuli mbabo, “mulipedwe mwenya wakumvwisisya zisisidwe zyabwami bwakujulu, pesi kulimbabo tabapedwe pe.
Þá sagði hann, að lærisveinunum einum væri ætlað að öðlast skilning á ríki himnanna, öðrum ekki.
12 Nkambo kufumbwa ujisi uyopegwa zyingi, alimwi uyoba azyindilide zyingi. Pesi utakwe, nekuba anchalacho chiyobwezegwa kuzwa kulinguwe.
„Þeim sem hefur“sagði hann, „mun verða gefið enn meira, en frá þeim sem ekkert á, mun jafnvel verða tekið það litla sem hann hefur. Ég nota þessar líkingar til að fólkið heyri og sjái, en skilji ekki.
13 Nchenchicho nchingambulaabo muzikozyanio: nekuba banokubona, pesi tababonesesyi pe; alubo nekuba balamvwa, pesi tabamvwisisisyi, nekuba kumvwisisisya.
14 Kulimbabo chisinsimicha Isaya chili zuzikizizigwe, echo chamba kuti, “Nekuba kumvwa mulamvwa, pesi takwe abunini nimuyomvwisisya; nekuba kubona muyobona, pesi takwepe nimuyobonesesya.
Þannig rætast þessi orð Jesaja: „Þeir heyra, en skilja ekki, þeir horfa, en sjá ekki.
15 Nkambo myoyo yabantu aaba yaba mifubafuba mpawo miyumu kukumvwa, alubo bakajala meso aabo, kuti bataboni ameso aabo, nekuba kumvwa amatwi aabo, nikuba kumvwisisisya amyoyo yabo, kuti basanduke lubo, alubo ndikabaponesye.'
Hugurinn er sljór og heyrnin dauf. Þeir sofa og sjá því hvorki né heyra það sem gæti veitt þeim skilning og leitt þá aftur til Guðs svo þeir hlytu lækningu.“
16 Pesi alongezegwe meso anu, nkambo alabona.
En ykkar augu eru blessuð, því þau sjá, og eyru ykkar eru líka blessuð, því þau hlusta.
17 Nkasimpe ndati kulindinywe kuti basinsimi bayingi abantu baluleme bakayandisya kubona zintu ezyo nzimubona pesi tebakazibona. Bakayandisya kuzimvwa zintu nzimumvwa alimwi tebakazimvwa.
Margir spámenn og trúað fólk þráði að sjá það sem þið sjáið og heyra það sem þið heyrið, en fengu það ekki.“
18 Lino ngamuswilile kuchikozyanyo chamulimi wakabyala imbutozyakwe.
„Merking sögunnar, sem ég sagði ykkur áðan um bóndann sem var að sá, er þessi:
19 Na umwi wamvwa ijwi lyabwami bwakujulu pesi talimvwisisisya, mubi umwi wasika akubweza chakabyalwa mumoyo wakwe. Eyi nimbuto yakabyalilwa ambali lyamugwagwa.
Gatan, þar sem sumt af sáðkorninu féll, táknar hjarta manns sem heyrir gleðitíðindin um guðsríki, en skilur þau ekki. Þá kemur Satan og rænir því, sem sáð var í hjarta hans.
20 Chakabyalwa anyika ilamabwe muntu umvwa ijwi elyo mpawo mpawo wakalitambula akukondwa,
Grunni, grýtti jarðvegurinn táknar hjarta þess sem heyrir boðskapinn og tekur strax við honum með miklum fögnuði.
21 nekubabobo takwe miyanda mulinguwe nkambo mpawo ulakakatila chabunini. Nikuba makatazyo akupenzegwa kaabuka ankambo kajwi, ulafwambana kuwa.
Honum er þó ekki mikil alvara og fræið nær ekki að skjóta djúpum rótum. Síðar þegar erfiðleikar eða trúarofsóknir herja, missir hann allan áhuga.
22 Chakabyalwa mumuse ulamamvwa, oyu muntu umvwa ijwi, pesi misaalo yenyika abongelezyi bwabuvubi bwasyanikizya ijwi, elyo ulaba utachizyali michelo. (aiōn g165)
Jarðvegurinn þar sem þyrnarnir uxu, táknar mann sem heyrir boðskapinn, en lætur áhyggjur lífsgæðakapphlaupsins kæfa orð Guðs, og fjarlægist Guð smátt og smátt. (aiōn g165)
23 Imbuto yakaminzwa mumuse mubotu, ooyu muntu uumvwa ijwi akulimvwisisisya. Ulazyala michelo akuleta zilyo, kakutebulwa uumwi myanda, amuli umwi makumi musanu alimwi, amuli umwi makumi aatatu akayindululwa mbubonya mbozyakabyalwa.
Frjósami jarðvegurinn táknar þann mann sem hlustar á boðskapinn, skilur hann, fer af stað og leiðir þrjátíu, sextíu eða jafnvel hundrað aðra inn í ríki Guðs.“
24 Jesu wakababikila chimbi chikozyanyo kuli mbabo. Wakati, “Bwami bwakujulu bulimbuli mwalumi wakabyala imbuto imbotu mumuunda wakwe.
Hann sagði þeim einnig þessa dæmisögu: „Himnaríki er líkt bónda sem sáði góðu sæði í akur sinn.
25 Pesi ibantu nibakachili koona, sinkondonyina wakasika elyo mpawo wakabyala masokwe akati ka wiiti mpawo wakiinka.
Nótt eina, meðan hann svaf, kom óvinur hans og sáði illgresi meðal hveitisins.
26 Mpawo masoonso nakazwa akuzyala bana balamuseke, aboobo isokwe lyakaboneka alyalo.
Þegar hveitið kom upp, kom illgresið einnig upp.
27 Babelesi bamukamuunda nibakasika mpawo bakati kulinguwe, 'Taa,' temwakabyala imbuto mbotu na mumuunda wenu? Nkambonzi nikwaba masokwe?'
Vinnumenn bóndans komu til hans og sögðu: „Húsbóndi! Akurinn, sem þú sáðir góða hveitinu í, er fullur af illgresi.“
28 Wakati kulimbabo, 'Sinkondoma nguwakachita echi.' Babelesi bakati kulinguwe, 'Mpo mulayanda na kuti twinke tukazinonkole?'
„Því hefur einhver óvinur sáð, “svaraði bóndinn. „Eigum við að reyta illgresið?“spurðu þeir.
29 Mwini muunda wakati, 'Pee. Nkambo mwanoli kamunonkola masokwe, ngamuyononkokezya a wiiti.
„Nei, “svaraði hann, „því þá gætuð þið einnig slitið hveitið upp.
30 Muleke zikule antomwe kusikila kukutebula. Elyo kuchiindi chakutebula ndizoti kubatebuzi, “Chakusanguna amunonkoole masokwe akwawanga misunta kuti akawumpwe, pesi mubunganisye wiiti mubutala bwangu.”
Látið hvort tveggja vaxa til uppskerutímans, og þá mun ég segja kornskurðarmönnunum að skilja illgresið frá og brenna það, en setja hveitið í hlöðuna“.“
31 Elyo Jesu wakabika chikozyanisyo chiimbi kulimbaabo. Wakati, “Bwami bwakujulu buli mbuli inseeke yalubangulamuntu njakabweza akwiibyala mumuunda wakwe.
„Hér er enn ein líking. Ríki himnanna er líkt örsmáu sinnepsfræi sem sáð var í akur. Það er allra sáðkorna minnst, en plantan verður þó hæst allra kryddjurta og verður að tré, þar sem fuglar leita sér skjóls.“
32 Inseke eyi nindini loko kunseke zyoonse. Pesi na yakomena, inga yabampati kwinda misamu yamuchilili. Ngayakomena kwinda ziziki zyamuchilili, ngayaba musamu wakuti bayuni bawuluka basike akuyaka zizumbo mumitabi yayo?”
33 Alimwi Jesu wakabambila chimbi chikozyanyo. “Bwami bwakujulu buli mbuli bumena bwamwanakazi bwakabweza akuswanizya zimpanzi zitaatu zyabusu bwa wiiti kusikila zyafufumuka.”
Jesús sagði þeim einnig þessa dæmisögu: „Himnaríki er líkt konu sem bakaði brauð. Fyrst mældi hún mjöl, síðan bætti hún geri í og hnoðaði uns gerið hafði gegnsýrt deigið.“
34 Zyoonse ezi zintu Jesu wakazyaamba muzikozyanio kumakamu; aboobo takwe nchakamba katambide muchikozyanio.
Jesús notaði ávallt slíkar dæmisögur þegar hann talaði við fólkið og það gerði hann í ákveðnum tilgangi. Spámennirnir höfðu reyndar sagt fyrir að hann myndi nota líkingar. Spádómur þeirra var á þessa leið:
35 Echi chakalibobo kuchitila kuti chakambwa kwinda mumusinsimi chizuzikizigwe, Awo mpakamba kuti, “Ndiyojula mulomo muzikozyanisyo. Ndiyowamba zintu zyakasisikene kuzwa kumatangunino anyika.”
„Ég mun tala í dæmisögum. Ég mun útskýra leyndardóma sem legið hafa í þagnargildi frá örófi alda.“
36 Jesu wakasiya makamu makamu akuya mungánda. Basikwiya bakwe bakeza kulinguwe akwamba kuti, “Tupandulwide chikozyanio chamasokwe amumuunda.”
Jesús yfirgaf nú fólkið og gekk inn í hús. Lærisveinar hans báðu hann þá að útskýra líkinguna um illgresið og hveitið.
37 Jesu wakabasandula wamba elyo wakati, “Ooyo ubyala imbuto mbotu Mwana a Muntu.
„Það skal ég gera, “sagði hann. „Ég er bóndinn sem sáir góða sæðinu.
38 Muunda ninyika; mpawo imbuto mbotu, aba mbana baLeza bamubwami. Imasokwe mbana bamubi umwi.
Akurinn er allur heimurinn. Góða sæðið eru börn guðsríkisins. Illgresið er fólk sem fylgir óvininum.
39 Lino sinkondo wakabyala ngudyabulosi. Butebuzi ngimamanino achiindi, mpawo batebuzi mbaangelo. (aiōn g165)
Óvinurinn, sem sáði illgresinu meðal hveitisins, er Satan. Uppskerutíminn er dómsdagur. Kornskurðarmennirnir eru englar. (aiōn g165)
40 Nkinkako mbuli masokwe mbabunganigwa akuumpwa amulilo, aboobo mbukuyooba kumamanino achiindi. (aiōn g165)
Eins og illgresi er brennt, eins mun fara við endi veraldar. (aiōn g165)
41 Mwana amuntu uyotuma baangelo bakwe, elyo bayobunganisya aanze abwami bwakwe zintu zyoonse zyakali kuchita kuti kube ababo bakachita zitelede.
Ég mun senda engla mína til að skilja frá alla vonda menn og allt sem veldur synd,
42 Bayobawalila mumabanga banga amulilo, nkubanoli kabakwila akuyoluma intwino.
varpa á bál og brenna. Þar mun verða grátið og kveinað.
43 Elyo kuyoba bantu balume kabamweka mbuli zuba mubwami bwa Wisi. Ulamatwi, ngamvwe
En börn Guðs munu ljóma eins og sólin í ríki föðurins. Takið vel eftir þessu!“
44 Ibwami bwakujulu buli mbuli buvubi busisidwe mumuunda. Muntu wakabona akubusisa. Mukukondwa kwakwe wakinka, wakawuzya zintu zyoonse nzyakali azyo, akuyowula munda oyo.
„Ríki himnanna er líkt fjársjóði sem maður fann í akri einum. Í ákafa sínum seldi hann allt sem hann átti, til að geta keypt akurinn – og náð fjársjóðnum!“
45 Alubo, Bwami bwakujulu bulimbuli muntu musambali uyandula ngale imbotu.
„Himnaríki er einnig líkt perlukaupmanni, sem leitaði að dýrum perlum.
46 Nakijana imwi ngale imbotu, wakeenda akuzya zyoonse nzyakalazyo zintu akuyoyiwula.
Hann gerði góð kaup þegar hann fann afar verðmæta perlu, seldi allar eigur sínar og keypti hana.“
47 Alubo bwami bwakujulu buli mbuli kazamba kakawalwa mulwizi, mpawo kabungania baswi bamisyobo yoonse.
„Guðsríki má enn líkja við fiskimann. Hann kastar neti út í vatnið og veiðir í það fisk af ýmsum tegundum, bæði verðmætum og verðlausum. Þegar netið er orðið fullt dregur hann það á land og safnar ætu fiskunum saman, en fleygir hinum.
48 Nikakazula, bazubi bakakabweza, bazubi bakakakwelela aanze kunkomwe. Elyo bakakkala ansi akubungania imbotu muzibikilo, pesi zyakatali kabotu bakazisowa.
49 Kuyoba obo kumamanino achindi. Baangelo bayosika akuyowandanya babi kuzwa kubaluleme. (aiōn g165)
Þannig fer líka á dómsdegi. Englar munu koma, skilja hina óguðlegu frá hinum trúuðu og (aiōn g165)
50 Bayobawalila mumabangabanga oko nkubayokwila akuyoluma intwino zyameno.
kasta hinum óguðlegu á bálið. Þar verður grátið og kveinað.
51 “Mwazimvwa na zintu eezi zyoonse?” Basikwiiya bakati kulinguwe, “Iyii.”
Skiljið þið þetta?“spurði Jesús. „Já, “svöruðu þeir.
52 Mpawo Jesu wakamba kuti kulimbabo, “Aboobo woonse mulembi wamulawu waba sikwiya kubwami bwakujulu ulimbuli muntu mwiningánda, ugwisya aanze zintu zyakwe zikulukulu ezipya kuzwa muzibikilo zyakwe.”
Þá bætti hann við og sagði: „Þeir sem vel eru að sér í Guðs orði og hafa gjörst lærisveinar mínir, eiga fjársjóð sem geymir bæði gamla og nýja þekkingu.“
53 Abobo nichakaba kuti Jesu wamaninsya zikozyanio ezi, wakazwa kubusena oobo.
Þegar Jesús hafði sagt þessar dæmisögur, sneri hann aftur til Nasaret í Galíleu (þar sem hann hafði átt heima.) Hann kenndi í samkomuhúsinu og fólk undraðist visku hans og máttarverk. „Hvernig stendur á þessu?!“hrópaði það.
54 Eelyo Jesu nakanjila kuchisi chakwe akuyiisya bantu muchikombelo chabo. Chakazwa chakuti bakagamba akwamba kuti, “Muntu oyu ubujana kuli busongo bwakwe anguzu zyamalele aaya?
55 Oyu muntu teensi mwana wamubezi na? Sena banyina tabitwi kuti Meli? Sena bana bakwabo tabali ba Jemusi, Jozefu, Sayimoni a Judasi?
„Er þetta ekki sonur smiðsins? Við þekkjum móður hans, Maríu, bræður hans, Jakob, Jósef, Símon og Júdas,
56 Sena bachizi bakwe, tabali akkati kesu? Uzijana kuli zintu zyoonse ezi?”
og systur hans eru hér allar. Hvaðan hefur hann þetta vald?“
57 Bakalimvwa kabali amulandu anguwe. Pesi Jesu wakati kulimbabo, “Musinsimi takwe bulemu kunze akuchisi chakulimbabo amumpuli yakwe.”
Þeir hneyksluðust á honum. Þá sagði Jesús við þá: „Hvergi er spámaður minna metinn en á heimili sínu og meðal eigin fólks!“Hann gerði fá kraftaverk þar vegna vantrúar þeirra.
58 Alubo takwe pe nakachita malele miingi nkuko akambo kakutamusyoma kwabo.
