< Joni 11 >

1 Lino umwi mwalumi walikutegwa Lazalo wakalikuchiswa. Wakali kuzwa ku Bbetani, igunzi mwakali kukkala Meli a amuchizi wakwe Maata.
Il y avait un homme malade, Lazare, de Béthanie, village de Marie et de Marthe, sa sœur.
2 Meli nguwe oyo iwakananika Mwami amuunde akumusinda mawulu akwe amasusu, ngula mukulana Lazalo wakachisidwe.
C’était cette Marie qui oignit de parfum le Seigneur et qui lui essuya les pieds avec ses cheveux, et c’était son frère Lazare qui était malade.
3 Bachizi bakananizya mulumbe kuli Jesu kabaamba kuti, 'Mwami, Langa, ooyo ngoyandisya wachiswa.”
Les sœurs envoyèrent dire à Jésus: Seigneur, voici, celui que tu aimes est malade.
4 Jesu nakamvwa eezi, wakati, “Óku kuchiswa tekwakufwa pe, pesi nkwabulemu bwa Leza kuti akonzye kulemekwa kuli nzizyo.”
Après avoir entendu cela, Jésus dit: Cette maladie n’est point à la mort; mais elle est pour la gloire de Dieu, afin que le Fils de Dieu soit glorifié par elle.
5 Lino Jesu wakali kuyandisya Maata, mwanike wakwe, a Lazalo.
Or, Jésus aimait Marthe, et sa sœur, et Lazare.
6 Nakamvwa kuti Lazalo wachiswa, Jesu wakakkala kwamazuba aabili lubo kubusena oobo nkwakabede.
Lors donc qu’il eut appris que Lazare était malade, il resta deux jours encore dans le lieu où il était,
7 Mpawo nikwakiinda eezi, wakati kuli basikwiiya bakwe, “Tubwede lubo ku Judiya.”
et il dit ensuite aux disciples: Retournons en Judée.
8 Basikwiya bakati kuli nguwe, “Muyiisyi, lino lino bama Juda balokwezezya kuti bakutulule alimwi uyanda kubweda luubo?”
Les disciples lui dirent: Rabbi, les Juifs tout récemment cherchaient à te lapider, et tu retournes en Judée!
9 Jesu wakavwila, “Taakuli mahoola alikkumi aabili na amumuuni mubuzuba bumwi? Na umwi weenda izuba kaliliwo, takonzyi pe kuti aligubbule, nkambo unobona amumuni wenyika.
Jésus répondit: N’y a-t-il pas douze heures au jour? Si quelqu’un marche pendant le jour, il ne bronche point, parce qu’il voit la lumière de ce monde;
10 Nikuba boobo, kuti weenda mansiku, ulawaa nkambo mudima tuli anguwe.”
mais, si quelqu’un marche pendant la nuit, il bronche, parce que la lumière n’est pas en lui.
11 Wakaamba zintu ezi, nakamana kwamba ezi, wakati kuli mbabo, imuzyalwama Lazalo ulookona, pesi njankuko kuchitila kuti nkamubusye kuzwa mukoona.”
Après ces paroles, il leur dit: Lazare, notre ami, dort; mais je vais le réveiller.
12 Basikwiya mpawo bakati kuli nguwe, “Mwaami na kali ulokoona, ulabuka.”
Les disciples lui dirent: Seigneur, s’il dort, il sera guéri.
13 Lino Jesu wakalaambide akufwa kwakwe, pesi bakayeya aanga wakali kwambula akoona kwakulyokezya.
Jésus avait parlé de sa mort, mais ils crurent qu’il parlait de l’assoupissement du sommeil.
14 Mpawo Jesu wakabambila kanzambwenene kuti, “Lazalo wafwa.
Alors Jésus leur dit ouvertement: Lazare est mort.
15 Ndabotelwa, nkambo kandinywe, kuti tendaliwope pe kuchitila kuti musyome. Twende kulinguwe.
Et, à cause de vous, afin que vous croyiez, je me réjouis de ce que je n’étais pas là. Mais allons vers lui.
16 Tomasi, ooyo walikwitwa kuti Didimasi, wakati kuli basikwiyanyina “Twiinke andiswe kuchitila kuti tukafwe a Jesu.”
Sur quoi Thomas, appelé Didyme, dit aux autres disciples: Allons aussi, afin de mourir avec lui.
17 Nakasika Jesu wakajana kuti Lazalo wakali mukabanda kwamazuba aane.
Jésus, étant arrivé, trouva que Lazare était déjà depuis quatre jours dans le sépulcre.
18 Lino Bbeteli yakali afwifwi a Jelusalema, mweelwe walikusika kumamayila obile.
Et, comme Béthanie était près de Jérusalem, à quinze stades environ,
19 Bama Juda biingi bakalizide kuli Maata a Meli, kuzobaambulizya atala amuchizi wabo.
beaucoup de Juifs étaient venus vers Marthe et Marie, pour les consoler de la mort de leur frère.
20 Eelyo Maata, nakamvwa kuti Jesu wasika, wakayinka wakuswanana awe, pesi Meli wakali kkede mungánda.
Lorsque Marthe apprit que Jésus arrivait, elle alla au-devant de lui, tandis que Marie se tenait assise à la maison.
21 Mpawo Maata wakati kuli Jesu, “Mwami, aanoli wakaliwo, mukulana wangu tayinofwa pe.
Marthe dit à Jésus: Seigneur, si tu eusses été ici, mon frère ne serait pas mort.
22 Nikuba lino, ndilizi kuti kufumbwa nchokumbila kuli Leza, ulakupa.
Mais, maintenant même, je sais que tout ce que tu demanderas à Dieu, Dieu te l’accordera.
23 Jesu wakati kulinguwe, “Mukulana wako ulabuka lubo.”
Jésus lui dit: Ton frère ressuscitera.
24 Maata wakati kulinguwe, “Ndizi kuti ulabuka lubo kububuke muzuba lyakumamanino.”
Je sais, lui répondit Marthe, qu’il ressuscitera à la résurrection, au dernier jour.
25 Jesu wakati kulinguwe, “Ndendime bubuke abuumi, Ooyo uusyoma mulindime nikuba kuti wafwa, uyopona;
Jésus lui dit: Je suis la résurrection et la vie. Celui qui croit en moi vivra, quand même il serait mort;
26 alimwi kufumbwa oyo upona akusyoma mulindime takoyofwa pe. Ulazisyoma na eezi?” (aiōn g165)
et quiconque vit et croit en moi ne mourra jamais. Crois-tu cela? (aiōn g165)
27 Wakati kulinguwe, “Iyii, Mwami, ndilasyoma kuli nduwe Kkilisito, Mwana wa Leza, ooyo utazosike munyika.”
Elle lui dit: Oui, Seigneur, je crois que tu es le Christ, le Fils de Dieu, qui devait venir dans le monde.
28 Naakamba ezi wakazwa waya kukwita Meli chakusisilikizya. Wakati, “Muyiisyi ulaano alubo ulokukwiita.”
Ayant ainsi parlé, elle s’en alla. Puis elle appela secrètement Marie, sa sœur, et lui dit: Le maître est ici, et il te demande.
29 Mpakamvwa ezi, wakanyampuka achakufwambana akwinka kulinguwe.
Dès que Marie eut entendu, elle se leva promptement, et alla vers lui.
30 Li no Jesu takalina kusika pe mumunzi pesi wakachili kubusena ooko Maata nkwakamuswene.
Car Jésus n’était pas encore entré dans le village, mais il était dans le lieu où Marthe l’avait rencontré.
31 Mpawo awo ba Juda, bakalanguwe mungánda bakali kumumbulizya nibakabona Meli kanyampuka chakufwambana kaaya aanze bakamutobela kabayeeya aanga wakali kuya kuchuumbwe kukuyolila.
Les Juifs qui étaient avec Marie dans la maison et qui la consolaient, l’ayant vue se lever promptement et sortir, la suivirent, disant: Elle va au sépulcre, pour y pleurer.
32 Meli nakasika abusena aawo Jesu mpakabede akumubona wakawida kundyato zyakwe akwamba kuti, “Mwami aanoli walaano, Mukulana wangu natafwide pe.”
Lorsque Marie fut arrivée là où était Jésus, et qu’elle le vit, elle tomba à ses pieds, et lui dit: Seigneur, si tu eusses été ici, mon frère ne serait pas mort.
33 Jesu nakamubona kalila, abaJuda mbakazide aabo kabalila, wakeetelela, wakatazikana akujatwa mumoyo wakwe.
Jésus, la voyant pleurer, elle et les Juifs qui étaient venus avec elle, frémit en son esprit, et fut tout ému.
34 Wakati, “nkokuli nkumwakakumulazika?” Bakati kuli nguwe, “Mwami, boola uzobone.”
Et il dit: Où l’avez-vous mis? Seigneur, lui répondirent-ils, viens et vois.
35 Jesu wakalila.
Jésus pleura.
36 Mpawo ba Juda bakati, “Boona kuti Lazalo walikumuyanda biyeni!”
Sur quoi les Juifs dirent: Voyez comme il l’aimait.
37 Pesi bamwi baabo bakaamba kuti, “Talikukonzya na ooyu mwalumi wakajula meso amuntu moofu, kuchitila kuti ooyu muntu atafwi?”
Et quelques-uns d’entre eux dirent: Lui qui a ouvert les yeux de l’aveugle, ne pouvait-il pas faire aussi que cet homme ne mourût point?
38 Mpawo Jesu, kachizwide kukatazikana mulinguwe, wakayinka kuchuumbwe. Lino chumbwe yakali mpako, nkabela kwakasinkidwe ibbwe mpawo.
Jésus frémissant de nouveau en lui-même, se rendit au sépulcre. C’était une grotte, et une pierre était placée devant.
39 Jesu wakati, “Mugwisye ibbwe, “Maata muchizi wa Lazalo, ooyo iwakafwide wakati kuli Jesu, “Mwami, kuli eechi chiindi mubili unoli wabola, nkambo waba amazuba aane kafwide.
Jésus dit: Otez la pierre. Marthe, la sœur du mort, lui dit: Seigneur, il sent déjà, car il y a quatre jours qu’il est là.
40 Jesu wakati kulinguwe, “Tendakwambila na kuti, wasyoma ulabona bulemu bwa Leza?”
Jésus lui dit: Ne t’ai-je pas dit que, si tu crois, tu verras la gloire de Dieu?
41 Mpawo bakagwisya ibbwe balibikka kumbali. Jesu wakalanga kujulu akwamba kuti, “Taata, ndakulumba kuti wandiswilizya.
Ils ôtèrent donc la pierre. Et Jésus leva les yeux en haut, et dit: Père, je te rends grâces de ce que tu m’as exaucé.
42 Ndalizi kuti ulandiswilizya chiindi choonse, pesi nkambo kankamu yabantu bayimvwi akati kangu nchindamba eezi, kuchitila kuti basyome kuli nduwe nuwakandituma.”
Pour moi, je savais que tu m’exauces toujours; mais j’ai parléà cause de la foule qui m’entoure, afin qu’ils croient que c’est toi qui m’as envoyé.
43 Nakamana kwambula ezi, wakawompolola ajwi lilaajulu, “Lazalo, zwida aanze!”
Ayant dit cela, il cria d’une voix forte: Lazare, sors!
44 Mwalumi wakafwide wakazwida aanze, mawulu akwe amaboko akali zambilidwe asila. Jesu wakati kuli mbabo, “Amumuzambanune mumuleke ayeende.”
Et le mort sortit, les pieds et les mains liés de bandes, et le visage enveloppé d’un linge. Jésus leur dit: Déliez-le, et laissez-le aller.
45 Mpawo bamaJuda biingi bakazide kuli Meli akubona ezyo Jesu nzyakachita, bakasyoma mulinguwe;
Plusieurs des Juifs qui étaient venus vers Marie, et qui virent ce que fit Jésus, crurent en lui.
46 pesi bamwi baabo bakaya kuba Falisi bakubabuzya izintu Jesu nzyakali wachita.
Mais quelques-uns d’entre eux allèrent trouver les pharisiens, et leur dirent ce que Jésus avait fait.
47 Mpawo bapati babapayizi abaFalisi bakabungania bwendelezi amwi akwamba kuti, “Niinzi nchitutachite? Ooyu mwalumi uchita zitondezyo zyiingi.
Alors les principaux sacrificateurs et les pharisiens assemblèrent le sanhédrin, et dirent: Que ferons-nous? Car cet homme fait beaucoup de miracles.
48 Kuti tumusiye alikke kali boobu, boonse balasyoma kuli nguwe; ma Loma balaza akututolela busena bwesu achisi chesu.”
Si nous le laissons faire, tous croiront en lui, et les Romains viendront détruire et notre ville et notre nation.
49 Nikuba oobo, umwi mwalumi akati kabo, Kkeyifasi, wakali mupayizi mupati ooyo munyaka, wakati kuli mbabo, Taakwe nchimuzi pe.
L’un d’eux, Caïphe, qui était souverain sacrificateur cette année-là, leur dit: Vous n’y entendez rien;
50 Tamulangisisyi na kuti nchibotu kuli ndinywe kuti kufwe umwi muntu kafwida bantu kwinda kuti nyika yoonse ifwidilile.”
vous ne réfléchissez pas qu’il est dans votre intérêt qu’un seul homme meure pour le peuple, et que la nation entière ne périsse pas.
51 Lino eechi wakachaamba kachitazwide mulinguwe anukuti wakali mupayizi mupati oyo munyaka, wakasinsima kuti Jesu welede kufwida nyika;
Or, il ne dit pas cela de lui-même; mais étant souverain sacrificateur cette année-là, il prophétisa que Jésus devait mourir pour la nation.
52 kutali chisi luzutu, pesi kuchitila kuti baana baLeza abo basanseene babunganisigwe aamwi babe umwi.
Et ce n’était pas pour la nation seulement; c’était aussi afin de réunir en un seul corps les enfants de Dieu dispersés.
53 Mpawo kuzwa eelyo izuba kaziya kunembo bakalangula inzila yakuti Jesu bamujaye.
Dès ce jour, ils résolurent de le faire mourir.
54 Jesu takachili kweenda antanganana pe akati kaba Juda, pesi wakeenda wazwa waya kuli imwi inyika afwifwi akunkaanda mudolopo litegwa Efulemu. Nkuko nkwakakkala abasikwiiya bakwe.
C’est pourquoi Jésus ne se montra plus ouvertement parmi les Juifs; mais il se retira dans la contrée voisine du désert, dans une ville appelée Éphraïm; et là il demeurait avec ses disciples.
55 Lino ipasika lyabama Juda lyakali lyaba afwifwi, mpawo biingi bakaya ku Jelusalema kabazwa kuzisi bayinka kuti bakalisalazye beni.
La Pâque des Juifs était proche. Et beaucoup de gens du pays montèrent à Jérusalem avant la Pâque, pour se purifier.
56 Bakali kuyandula Jesu, kabalo kwambula umwi awumwi kabayimvwi muchikombelo, “Muyeyayi loko? kuti ulaleka kusika kupobwe?”
Ils cherchaient Jésus, et ils se disaient les uns aux autres dans le temple: Que vous en semble? Ne viendra-t-il pas à la fête?
57 Lino bapayizi bapati aba Falisi bakali bapa malayilile akuti kufumbwa muntu unoli ulizi ooko Jesu nkwanobede, uyelede kuzyamba kuchitila kuti bamujate.
Or, les principaux sacrificateurs et les pharisiens avaient donné l’ordre que, si quelqu’un savait où il était, il le déclarât, afin qu’on se saisît de lui.

< Joni 11 >