< Jo-Rumi 11 >
1 Koro apenjo niya, Ne Nyasaye okwedo jogo koso? Ooyo, ok kamano ngangʼ! An awuon an ja-Israel ma nyakwar Ibrahim, kendo ma ja-dhood Benjamin.
Pero entonces pregunto: “¿Acaso Dios ha rechazado a su pueblo?” ¡Por supuesto que no! Yo mismo soy israelita, de la tribu de Benjamín.
2 Nyasaye ne ok okwedo joge mane ongʼeyo chakre chon. Donge ungʼeyo gima Ndiko wacho kuom Elija, kaka noywagore ni Nyasaye nikech wach jo-Israel:
Dios no ha rechazado a su pueblo escogido. ¿Acaso no recuerdan lo que dice la Escritura acerca de Elías? Cómo se quejó de Israel ante Dios, diciendo:
3 “Ruoth, gisenego jonabi magi kendo gisemuko kendeni mag misango ma an kenda ema adongʼ, kendo gidwaro nega?”
“Señor, han matado a tus profetas y han destruido tus altares. ¡Soy el único que queda y también están tratando de matarme!”
4 To Nyasaye to nodwoke niya, “An gi joga alufu abiriyo marito mapok okulore ka go chong-gi ne Baal.”
¿Cómo le respondió Dios? “Aun me quedan siete mil personas que no han adorado a Baal”.
5 Kuom mano, kata sani bende pod nitie jomodongʼ, moyier kuom ngʼwono.
Hoy sucede exactamente lo mismo: aún quedan algunas personas fieles, escogidas por la gracia de Dios.
6 To ka en kuom ngʼwono, to mano nyiso ni koro ok yude kuom tim, nono to ngʼwono koro ok dibed ngʼwono adier.
Y como es por medio de la gracia, entonces claramente no se basa en lo que la gente hace, ¡de otro modo no sería gracia!
7 To koro nadi? Gima Israel ne manyo gi tekrene duto ne ok onwangʼo, to joma oyier ema noyude. Joma moko duto chunygi nodoko matek,
¿Qué concluiremos, entonces? Que el pueblo de Israel no logró aquello por lo que estaba luchando. Solo los escogidos, mientras que el resto endureció su corazón.
8 mana kaka ondiki niya, “Nyasaye nomiyogi chuny ma nindo tero, wenge ma ok nen, kod it ma ok winj wach, nyaka chil kawuono.”
Como dice la Escritura: “Dios opacó sus mentes para que sus ojos no pudieran ver y sus oídos no pudieran oír, hasta el día de hoy”.
9 Daudi bende wacho ni: “Mad mesagi bednegi obadho gi otegu, kod kidi mar chwanyruok kendo gir chulo kuor ne gin.
David agrega: “Que sus fiestas se conviertan en una trampa para ellos, una red que los atrape, una tentación que traiga castigo.
10 Mad wengegi dinre mondo kik ginen, kendo oguchgi odolre nyaka chiengʼ.”
Que sus ojos se vuelvan ciegos para que no puedan ver, y que sus espaldas siempre estén dobladas de abatimiento”.
11 Apenjo kendo ni: Dibed ni negipodho ma ok nyal resgi koso? Ok kamano ngangʼ! To nikech ketho mag-gi, warruok koro osebiro ne joma ok jo-Yahudi mondo omi Israel obed gi nyiego.
Ahora, ¿estoy diciendo que ellos tropezaron y fracasaron por completo? ¡Por supuesto que no! Pero como resultado de sus errores, la salvación llegó a otras naciones, para “hacerlos sentir celos”.
12 To ka kethogi kelo mwandu ni piny kamano kendo ka rem margi kelo mwandu ne joma ok jo-Yahudi, to mano kaka warruok margi nobed mwandu maduongʼ moloyo manade?
Ahora pues, si su fracaso beneficia al mundo, y su pérdida es de beneficio para los extranjeros, ¡cuánto más benéfico sería si ellos lograran lo que debían llegar a ser!
13 To koro awuoyo kodu un joma ok jo-Yahudi. Kaka an Jaote ne joma ok jo-Yahudi, amiyo tichna duongʼ,
Ahora déjenme hablarles a ustedes, extranjeros. En tanto que soy un misionero para los extranjeros, promuevo lo que hago
14 ka an gi geno ni anyalo miyo ogandana awuon nyiego maki mi awar moko kuomgi.
para que de alguna manera pueda despertar celo en mi pueblo y salvar a algunos de ellos.
15 Nimar ka dagi mane Nyasaye odagi gigo ema omiyo koro osiep obetie kind Nyasaye gi piny duto, donge rwakgi to nokel mana chier aa kuom joma otho?
Si el resultado del rechazo de Dios hacia ellos es la reconciliación del mundo con Dios, ¡entonces el resultado de la aceptación de Dios hacia ellos sería como si los muertos volvieran a vivir!
16 Ka bath mogo modwal ochiw kaka olemo mokwongo ler, to mano nyiso ni mogo modwal duto ler; kendo ka tiend yath ler, to bede yath bende ler.
Si la primera parte de la masa del pan es santa, también lo es todo el resto; si las raíces de un árbol son santas, entonces también lo son las ramas.
17 To ka bede yath moko nolwer oko, mondo un, ma un kaka yadh bungu, ochomu kargi, eka omi un bende ucham mwandu kaachiel kodgi koa e tiend yadh Zeituni maduongʼ,
Ahora, si algunas de las ramas han sido arrancadas, y tú—un brote silvestre de olivo—has sido injertado, y has compartido con las demás ramas el beneficio de las raíces del árbol de olivo,
18 to kik usungru ne bede yath mamoko. To kapo ni utimo kamano, to paraneuru wachni: Ok un ema utingʼo tiend yath, to tiend yath ema otingʼou.
entonces no debes menospreciar a las demás ramas. Si te sientes tentado a jactarte, recuerda que no eres tu quien sustenta a las raíces, sino que las raíces te sustentan a ti.
19 Inyalo wacho niya, “To donge notongʼ bede yath moko oko mondo ochoma kargi?”
Podrías presumir, diciendo: “Las ramas fueron cortadas, por ello pueden injertarme a mí”.
20 Mano en adier. To ngʼeni notongʼ-gi oko nikech ne gidagi yie, to un to udongʼ ka uchungʼ nikech yie. Omiyo weuru pakoru, to ubed moluor.
Todo eso estaría bien, pero estas ramas fueron cortadas por su falta de fe en Dios, y tú sigues allí por tu fe en él. De modo que no te tengas en un alto concepto, sino sé respetuoso,
21 Nimar ka Nyasaye ne ok okecho bede madier, to kata un bende ok obi weyou.
porque si Dios no perdonó a las ramas que originalmente estaban allí, a ti tampoco te perdonará.
22 Kuom mano, neye ngʼwono kod gero mar Nyasaye: oger gi joma ne opodho, to onyiso ngʼwonone ne un, to mana ka usiko e ngʼwonone; nono to un bende ibiro ngʼadou oko.
De modo que debes reconocer la bondad y también la dureza de Dios, pues fue duro con los caídos, pero es bondadoso contigo siempre que confíes en su bondad, de lo contrario también serías cortado.
23 To gin bende, ka ok gisiko e tamruok yie, to ibiro chomogi kendo, nimar Nyasaye nigi teko mar chomogi kendo.
Si estas ramas no se niegan más a confiar en Dios, podrán ser injertadas también, porque Dios puede injertarlas nuevamente.
24 To bende kata kane ongʼadu kuom yiend Zeituni moti e bungu, ochomu e kor yadh Zeituni mopidhi, ma en gima ok timre pile e yo mayot to donge en gima yot moloyo mondo gin bede yath hie odog ochomgi e kor yadh Zeituni ma margi giwegi.
Si tú pudiste ser cortado de un árbol de olivo, y luego injertado de manera artificial en un árbol de olivo cultivado, cuánto más fácilmente podrán ser injertadas nuevamente, de manera natural, las ramas de su propio árbol.
25 Owetena ok adwar ni ubed ka ukia tiend wach mopondoni, adwaro ni uwinj tiend wach mopondoni mondo kik ukawru ni uriek moloyo kaka uchal: Jo-Israel moko konchiel osemi chunygi odoko matek nyaka chop kar kwan mowinjore mar joma ok jo-Yahudi odonji.
Hermanos y hermanas, no quiero que pasen por alto esta verdad que estaba oculta anteriormente, pues de lo contrario podrían volverse arrogantes. El pueblo de Israel en parte se ha vuelto terco, hasta que se complete la venida de los extranjeros.
26 Kamano Israel duto ibiro war, mana kaka ondiki niya, “Jawar nobi koa Sayun; enoriemb richo oa kuom Jakobo.
Así es como Israel se salvará. Como dice la Escritura: “El Salvador vendrá de Sión, y él hará volver a Jacob de su rebeldía contra Dios.
27 Kendo ma e singruokna kodgi, ka anagol richogi.”
Mi promesa para ellos es que borraré sus pecados”.
28 Kaluwore gi weche mag Injili, to gin wasik Nyasaye, nikech un, to kaluwore gi yiero, to ohergi nikech kweregi
Aunque ellos son enemigos de la buena noticia, —y esto los beneficia a ustedes—aún son el pueblo escogido y amado por causa de sus ancestros.
29 nimar mich Nyasaye kod luongne ok lokre.
Los dones de Dios y su llamado no pueden retirarse.
30 Mana kaka un ma kinde moko ne ok uluoro Nyasaye, to koro osekechu nikech tamruok yie margi,
En un tiempo ustedes desobedecieron a Dios, pero ahora Dios les ha mostrado misericordia como resultado de la desobediencia de ellos.
31 e kaka gin bende sani gingʼanyo, mondo kuom kech mosekechugo, gin bende koro okechgi.
De la misma manera que ellos ahora son desobedientes como lo eran ustedes, a ellos también se les mostrará misericordia como la que ustedes recibieron.
32 Nimar Nyasaye osemiyo ji duto obedo joma otamore winje mondo okech ji duto. (eleēsē )
Porque Dios trató a todos como prisioneros por causa de su desobediencia, a fin de poder ser misericordioso con todos. (eleēsē )
33 Yaye mano kaka mwandu kendo rieko gi ngʼeyo mar Nyasaye tut miwuoro! Mano kaka buchene oyombo parowa, kendo yorene fwenyo tek!
¡Oh cuán profundas son las riquezas, la sabiduría y el conocimiento de Dios! ¡Cuán increíbles son sus decisiones, y cuán extraordinarios son sus métodos!
34 “En ngʼa mosengʼeyo pach Jehova Nyasaye? Kata en ngʼa mosebedone jangʼad rieko?”
¿Quién puede conocer los pensamientos de Dios? ¿Quién puede darle consejo?
35 En ngʼa mosemiyo Nyasaye gimoro ma dobandh Nyasaye mondo ochule?
¿Quién le ha dado alguna vez a Dios algo que luego él tuviera la obligación de pagárselo?
36 Nimar gik moko duto oa kuome, kendo gintie nikech en, kendo gin mage duto. Duongʼ obed mare nyaka chiengʼ! Amin. (aiōn )
Todo proviene de él, todo existe por medio de él, y todo es para él. ¡Gloria a Dios para siempre, amén! (aiōn )