< Ngeche 1 >

1 Ngeche mag Solomon wuod Daudi, ruodh Israel:
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
2 mamiyo iyudo rieko kod ritruok makare, kendo winjo tiend weche matut;
para conocer la sabiduría y la instrucción; para discernir las palabras del entendimiento;
3 kendo miyo idak e ngima moritore kendo mobidhore kitimo gima adiera kendo gima kare kendo mowinjore,
para recibir instrucción en el trato sabio, en la rectitud, la justicia y la equidad;
4 gimiyo joma ngʼeyogi tin bedo mariek, kendo gimiyo jomatindo ngʼeyo tiend weche kendo pogo tiend wach.
para dar prudencia a los simples, conocimiento y discreción al joven —
5 Mad jomariek chik itgi mondo owinji kendo gimedgi e puonjruokgi, to jogo mongʼeyo pogo tiend wach mad oyud gino ma chikogi,
para que el sabio escuche y aumente su aprendizaje; para que el hombre de entendimiento alcance el sano consejo;
6 mondo gingʼe ngeche, sigendini, kod weche ma tiendgi tek mag jorieko.
para entender un proverbio y parábolas, las palabras y acertijos de los sabios.
7 Luoro Jehova Nyasaye e chakruok mar ngʼeyo to joma ofuwo chayo rieko gi ritruok makare.
El temor a Yahvé es el principio del conocimiento, pero los necios desprecian la sabiduría y la instrucción.
8 Wuoda, chik iti ni puonj wuonu, kendo kik ijwangʼ puonj mar minu.
Hijo mío, escucha la instrucción de tu padre, y no abandones las enseñanzas de tu madre;
9 Ginibedni kaka kondo michwowo e wiyi, kendo kaka thiwni miketo e ngʼuti mondo ineri maber.
pues serán una guirnalda que adornará tu cabeza, y cadenas alrededor del cuello.
10 Wuoda, ka joricho hoyoi mondo itim marach, kik iyienegi.
Hijo mío, si los pecadores te atraen no lo consienten.
11 Kagiwachoni niya, “Bi idhi kodwa; mondo wabuti ni ngʼato wanegi, kendo wamonj kayiem nono joma onge ketho;
Si dicen: “Ven con nosotros. Acechemos la sangre. Acechemos en secreto a los inocentes sin causa.
12 mondo wamuonygi ngili ka bur liel mana ka joma omwony mangima gi bur; (Sheol h7585)
Que se los trague vivos como el Seol, y entero, como los que bajan a la fosa. (Sheol h7585)
13 wabiro yudo gik moko duto mabeyo ma nengogi tek, mi wapongʼ utewa gi gik moyaki.
Encontraremos toda la riqueza valiosa. Llenaremos nuestras casas con el botín.
14 In bende riwri kodwa e wachni, kendo wanapog gigo duto mwayako.”
Echarán su suerte entre nosotros. Todos tendremos un bolso”—
15 Wuoda, kik idhi kodgi ngangʼ kendo kik iwuoth e yoregigo,
hijo mío, no camines por el camino con ellos. Mantén tu pie fuera de su camino,
16 nikech tiendgi reto piyo piyo mar timo richo kendo gimwomore mondo gichwer remo.
porque sus pies corren hacia el mal. Se apresuran a derramar sangre.
17 Mano kaka en gima nono chiko obadho ka winy duto neno.
Porque la red se tiende en vano a la vista de cualquier ave;
18 Jogi ochiko obadho ne gin giwegi, kendo gin ema ginimokie!
pero estos acechan su propia sangre. Acechan en secreto por sus propias vidas.
19 Mano e giko jogo duto mohero yudo gimoro moyud e yo marach; gino kawo ngima jogo moyude.
Así son los caminos de todo aquel que tiene afán de lucro. Le quita la vida a sus dueños.
20 Rieko goyo koko matek e yore mag dala, ogoyo koko bende e kuonde chokruok;
La sabiduría llama en voz alta en la calle. Ella pronuncia su voz en las plazas públicas.
21 oywak kogoyo koko e akerkeke mag yore motimo koko, owuoyo e dhorangeye mag mier madongo kopenjo niya,
Llama a la cabeza de los lugares ruidosos. A la entrada de las puertas de la ciudad, pronuncia sus palabras:
22 “Nyaka karangʼo ma un joma ngʼeyogi tin nusik kuhero yoreu mag ngʼeyo matin?” Nyaka karangʼo ma jojaro pod nosik kamor, e jaro kendo joma ofuwo nosiki kochayo puonj?
“¿Hasta cuándo, simples, amaréis la sencillez? Cuánto tiempo se deleitarán los burladores en la burla, ¿y los tontos odian el conocimiento?
23 Ka dine uwinj siem mara, dine abedo kodu thuolo, kendo damiyo ungʼeyo pacha.
Vuélvete ante mi reprimenda. Mira, derramaré mi espíritu sobre ti. Te daré a conocer mis palabras.
24 To nikech ne udaga kane aluongo kendo onge ngʼama nodewa kane adwaro konyou,
Porque te he llamado y te has negado; He extendido mi mano y nadie me ha hecho caso;
25 nimar ne udagi puonj maga duto kendo ne ok uwinjo siem mara.
pero has ignorado todos mis consejos, y no quería ninguna de mis reprimendas;
26 An to ananyieru bangʼe ka un e chandruok; Anajaru ajara ka masira oloyou,
Yo también me reiré de tu desastre. Me burlaré cuando la calamidad te alcance,
27 ka masira machalo yamb ahiti obiro kuomu, kendo ka chandruok oyweyou ka yamb kalausi. Ka lit kod thagruok ohingou.
cuando la calamidad te alcanza como una tormenta, cuando tu desastre llega como un torbellino, cuando la angustia y la angustia se apoderan de ti.
28 Giniluonga, to ok anadwokgi; ginimanya to ok giniyuda.
Entonces me llamarán, pero no responderé. Me buscarán con ahínco, pero no me encontrarán,
29 Kaka ne ok gidwar puonj kendo ok negiyiero luoro Jehova Nyasaye,
porque odiaban el conocimiento, y no eligió el temor a Yahvé.
30 Kaka ne ok giyie gi puonjna kendo gidagi siem mara,
No querían ningún consejo mío. Despreciaron toda mi reprimenda.
31 kuom mano ginicham olemo mag yoregi kendo giniyiengʼ gi olemo mar riekogi maricho.
Por eso comerán del fruto de su propio camino, y se llenan de sus propios esquemas.
32 Nikech yore mobam mag bayo mag jogo mangʼeyogi tin noneg-gi, kendo bedo ma ok odewo gimoro mar joma ofuwo notiekgi.
Porque la reincidencia de los simples los matará. La despreocupación de los tontos los destruirá.
33 To ngʼato angʼata mawinjo wachna nodag gi kwe kendo mayom, maonge luoro mar hinyruok.
Pero el que me escuche habitará con seguridad, y estarán tranquilos, sin temor a sufrir daños”.

< Ngeche 1 >