< Ngeche 27 >
1 Kik isungri kuom kiny, nikech ok ingʼeyo gima odiechiengʼ nyalo kelo.
No te jactes del mañana; porque no sabes lo que puede traer un día.
2 We ngʼat moro ema opaki, to ok dhogi iwuon; ngʼato machielo, to ok lewi iwuon.
Que otro hombre te alabe, y no su propia boca; un extraño, y no tus propios labios.
3 Kidi pek to kuoyo bende pek, to chandruok ma ngʼat mofuwo kelo pek moloyo gik moko ariyogo.
Una piedra es pesada, y la arena es una carga; pero la provocación de un tonto es más pesada que ambas.
4 Mirima kwiny to gero pek moloyo, to en ngʼa manyalo chomore gi nyiego?
La ira es cruel, y la ira es abrumadora; pero, ¿quién es capaz de enfrentarse a los celos?
5 Kwero ngʼato ratiro ber moloyo hera mopandi.
Mejor es la reprimenda abierta que el amor oculto.
6 Adhonde moa kuom osiep inyalo geno, to jasigu medo mana nyoth mar masira.
Las heridas de un amigo son fieles, aunque los besos de un enemigo sean profusos.
7 Ngʼat moyiengʼ ok dwar mor kich, to ngʼatno modenyo kata mana gima kech mitne.
Un alma llena aborrece un panal; pero para un alma hambrienta, todo lo amargo es dulce.
8 Mana kaka winyo mabayo moa e ode e kaka ngʼatno mabayo aa e dalane.
Como un pájaro que se aleja de su nido, así es un hombre que se aleja de su hogar.
9 Moo mangʼwe ngʼar gi ubani kelo mor ne chuny, to ber mar osiep ngʼato wuok kuom ngʼado rieko gi adiera.
El perfume y el incienso alegran el corazón; también lo hace el consejo sincero de un amigo.
10 Kik ijwangʼ osiepni kod osiep wuonu, to kik idhi e od owadu ka chandruok omaki, ber dhi ir jabuti machiegni moloyo owadu man mabor.
No abandones a tu amigo y al amigo de tu padre. No vayas a la casa de tu hermano en el día de tu desastre. Un vecino cercano es mejor que un hermano lejano.
11 Bed mariek, wuoda kendo imi chunya mor eka anyalo dwoko ngʼato moro amora machaya.
Sé sabio, hijo mío, y trae alegría a mi corazón, entonces puedo responder a mi atormentador.
12 Ngʼat mariek neno masira kabiro kendo opondo, to ngʼat mofuwo dhiyo adhiya nyime ma ohinyre.
Un hombre prudente ve el peligro y se refugia; pero los simples pasan, y sufren por ello.
13 Kaw law ngʼatno mochungʼne ngʼat mokia kaka singo; kawe ka okete singo kar dhako mabayo.
Toma su prenda cuando pone una garantía para un extranjero. ¡Sosténgalo por una mujer caprichosa!
14 Ka ngʼato ogwedho jabute e lela gokinyi mangʼich, to ochalo mana gi ngʼama kwongʼe.
El que bendice a su prójimo en voz alta por la mañana, será tomado como una maldición por él.
15 Dhako ma jakoko chalo gi kodh ajiki,
Una gota continua en un día de lluvia y una esposa contenciosa son iguales:
16 kwerogo chalo gi gengʼo yamo kata mako moo gi lwedo.
contenerla es como contener el viento, o como agarrar aceite en su mano derecha.
17 Kaka nyinyo piago nyinyo, e kaka ngʼato piago nyawadgi.
El hierro afila el hierro; así un hombre agudiza el semblante de su amigo.
18 Ngʼat mopidho ngʼowu biro chamo olembe, to ngʼatno marito ruodhe ibiro miyo luor.
El que cuide la higuera comerá su fruto. El que cuida a su amo será honrado.
19 Kirango pi, to wangʼi iwuon ema ineno, kendo kinono chunyi, to in iwuon ema inenori.
Como el agua refleja un rostro, por lo que el corazón de un hombre refleja al hombre.
20 Tho kod kethruok ok rom ngangʼ, to kata mana wenge dhano bende ok rom. (Sheol )
El Seol y Abadón nunca están satisfechos; y los ojos de un hombre nunca están satisfechos. (Sheol )
21 Dhahabu gi fedha itemo gi mach, to dhano itemo gi pak moyudo.
El crisol es para la plata, y el horno para el oro; pero el hombre es refinado por su alabanza.
22 Kata bed ni iyoko ngʼat mofuwo e pany, iyoke kaka cham miswago, ok inigol fupe oa kuome.
Aunque muelas a un tonto en un mortero con un pilón junto con el grano, sin embargo, no se le quitará su necedad.
23 Bed ni ingʼeyo maber kaka jambi chalo; bende rit maber kwethgi;
Conoce bien el estado de tus rebaños, y presta atención a tus rebaños,
24 nimar mwandu ok sik mochwere, to osimbo mar loch ok nobed ne tiengʼ ka tiengʼ.
porque las riquezas no son eternas, ni la corona perdura en todas las generaciones.
25 Ka ongʼad lum oko eka manyien twi, to ka ichoko ne jambi lum manie kor got,
Se quita el heno y aparece el nuevo crecimiento, los pastos de las colinas se recogen.
26 eka iniyud yie rombe milosgo lewni, kendo iningʼiew lowo gi pesa miyudo kuom diek.
Los corderos son para tu ropa, y las cabras son el precio de un campo.
27 Ibiro bedo gi chak mangʼeny mar diek ma ibiro pidhorigo gi joodi kendo pidho nyiri matiyoni.
Allíhabrá mucha leche de cabra para su alimentación, para la alimentación de su familia, y para la alimentación de sus sirvientas.