Ngeche 24
1 Kik nyiego maki gi joricho bende kik iyie chunyi gomb bedo e chokruok margi;
Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
2 nimar chunjegi chano timo mamono to dhogi wacho mana gik makelo chandruok.
Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
3 Rieko ema igerogo ot, to kuom winjo ogurore mosiko;
Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
4 kuom ngʼeyo, utene maiye ipongʼo gi gik moko ma ok yudo yot kod mwandu mabeyo.
Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
5 Ngʼat mariek nigi teko maduongʼ; to ngʼat man-gi ngʼeyo medo teko;
Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
6 nimar dhiyo e lweny dwaro ni ongʼadni rieko, to bedo gi loch dwaro jongʼad rieko mangʼeny.
Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
7 Rieko bor moyombo ngʼat mofuwo; e kar bura mar alap oonge gi gima onyalo wacho.
Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
8 Ngʼat machano gima rach biro ngʼere kaka ja-andhoga.
Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
9 Andhoga mar fuwo en richo, to ji mon kod ja-jar ji.
Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
10 Ka tekri orumo mipodho e kinde mar lweny, to mano kaka tekri tin!
Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
11 Res jogo mitero kar tho; mak jogo mawuotho ka tangni dhiyo kar yengʼo.
[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
12 Ka iwacho niya, “Ne ok wangʼeyo gimoro kuom wachni,” donge ngʼatno mapimo chuny dhano ongʼeyo wachno? Donge ngʼat morito kendo ngʼiyo ngimani ongʼeyogo? To donge obiro chulo ngʼato ka ngʼato mowinjore gi timbene?
Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
13 Wuoda, cham mor kich, nimar ober; mor kich moa e pedni mar kich nigi ndhandhu mamit.
Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
14 Ngʼe bende ne rieko mit ni chunyi; ka iyude, nitie geno mar ndalo mabiro kuomi, to genoni ok nongʼad oko.
Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
15 Kik ibut ka ngʼat marach mondo iketh od ngʼat makare, kik iyak dalane,
Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
16 kata bedni ngʼat makare ogore piny nyadibiriyo, pod obiro chungo kendo; to joricho igoyo piny gi masira.
Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
17 Kik ibed mamor gi masiche mag jasiki, ka ochwanyore, kik iyie chunyi bed mamor;
Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
18 nimar Jehova Nyasaye biro neno kendo golo mirimbe oko kuome.
Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
19 Kik ibed maluor nikech joricho kata kik nyiego maki kod joma timbegi richo,
Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
20 nimar jaricho onge gi geno mar ndalo mabiro, kendo taya mar ngʼat marach ibiro nego.
Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
21 Wuoda, luor Jehova Nyasaye kod ruoth morito piny, kendo kik iriwri gi joma kwede,
Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
22 nimar ji ariyogo biro kelonegi chandruok apoya nono, to en ngʼa ma dingʼe ni en chandruok manade ma ginyalo kelo?
Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
23 Magi bende gin weche mag jomariek: Luoro wangʼ kuom ngʼado bura ok ber:
I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
24 Ngʼatno mowachone jaketho niya, “In kare ionge ketho” ji biro kwongʼe to piny kwede.
Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
25 To nobed maber gi jogo makumo joma oketho, kendo gweth mogundho nobed kodgi.
A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
26 Dwoko maratiro nyiso ni mano osiepni mar adier.
Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
27 Tiek tijeni ma oko kendo ik puothegi; bangʼ mano, eka iger odi.
Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
28 Kik ibed janeno e wach jabuti kaonge gima omiyo, kata tiyo gi dhogi mondo iriambi.
Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
29 Kik iwach niya, “Abiro timone mana kaka osetimona; abiro chulo ngʼatno mana kaka notimona.”
Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
30 Nakadho but puoth jasamuoyo, kakadho but puoth olemb mzabibu mar ngʼat maonge gi rieko;
Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
31 kudho notwi kuonde duto, puodho duto noim gi buya, to ohinga mar kidi nomukore.
A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
32 Naketo chunya nono gino mane aneno to napuonjora kuom gino mane aneno.
Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
33 Nindo matin, ayula wangʼ matin, kwakruok matin kiyweyo,
Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
34 to dhier biro monji ka janjore kendo chan ka jalweny momanore.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
