Ngeche 24
1 Kik nyiego maki gi joricho bende kik iyie chunyi gomb bedo e chokruok margi;
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 nimar chunjegi chano timo mamono to dhogi wacho mana gik makelo chandruok.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 Rieko ema igerogo ot, to kuom winjo ogurore mosiko;
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 kuom ngʼeyo, utene maiye ipongʼo gi gik moko ma ok yudo yot kod mwandu mabeyo.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 Ngʼat mariek nigi teko maduongʼ; to ngʼat man-gi ngʼeyo medo teko;
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 nimar dhiyo e lweny dwaro ni ongʼadni rieko, to bedo gi loch dwaro jongʼad rieko mangʼeny.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Rieko bor moyombo ngʼat mofuwo; e kar bura mar alap oonge gi gima onyalo wacho.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 Ngʼat machano gima rach biro ngʼere kaka ja-andhoga.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 Andhoga mar fuwo en richo, to ji mon kod ja-jar ji.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 Ka tekri orumo mipodho e kinde mar lweny, to mano kaka tekri tin!
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 Res jogo mitero kar tho; mak jogo mawuotho ka tangni dhiyo kar yengʼo.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 Ka iwacho niya, “Ne ok wangʼeyo gimoro kuom wachni,” donge ngʼatno mapimo chuny dhano ongʼeyo wachno? Donge ngʼat morito kendo ngʼiyo ngimani ongʼeyogo? To donge obiro chulo ngʼato ka ngʼato mowinjore gi timbene?
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 Wuoda, cham mor kich, nimar ober; mor kich moa e pedni mar kich nigi ndhandhu mamit.
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 Ngʼe bende ne rieko mit ni chunyi; ka iyude, nitie geno mar ndalo mabiro kuomi, to genoni ok nongʼad oko.
15 Kik ibut ka ngʼat marach mondo iketh od ngʼat makare, kik iyak dalane,
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 kata bedni ngʼat makare ogore piny nyadibiriyo, pod obiro chungo kendo; to joricho igoyo piny gi masira.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 Kik ibed mamor gi masiche mag jasiki, ka ochwanyore, kik iyie chunyi bed mamor;
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 nimar Jehova Nyasaye biro neno kendo golo mirimbe oko kuome.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Kik ibed maluor nikech joricho kata kik nyiego maki kod joma timbegi richo,
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 nimar jaricho onge gi geno mar ndalo mabiro, kendo taya mar ngʼat marach ibiro nego.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 Wuoda, luor Jehova Nyasaye kod ruoth morito piny, kendo kik iriwri gi joma kwede,
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 nimar ji ariyogo biro kelonegi chandruok apoya nono, to en ngʼa ma dingʼe ni en chandruok manade ma ginyalo kelo?
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 Magi bende gin weche mag jomariek: Luoro wangʼ kuom ngʼado bura ok ber:
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 Ngʼatno mowachone jaketho niya, “In kare ionge ketho” ji biro kwongʼe to piny kwede.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 To nobed maber gi jogo makumo joma oketho, kendo gweth mogundho nobed kodgi.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 Dwoko maratiro nyiso ni mano osiepni mar adier.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Tiek tijeni ma oko kendo ik puothegi; bangʼ mano, eka iger odi.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Kik ibed janeno e wach jabuti kaonge gima omiyo, kata tiyo gi dhogi mondo iriambi.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Kik iwach niya, “Abiro timone mana kaka osetimona; abiro chulo ngʼatno mana kaka notimona.”
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 Nakadho but puoth jasamuoyo, kakadho but puoth olemb mzabibu mar ngʼat maonge gi rieko;
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 kudho notwi kuonde duto, puodho duto noim gi buya, to ohinga mar kidi nomukore.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 Naketo chunya nono gino mane aneno to napuonjora kuom gino mane aneno.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 Nindo matin, ayula wangʼ matin, kwakruok matin kiyweyo,
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 to dhier biro monji ka janjore kendo chan ka jalweny momanore.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
