< Ngeche 24 >
1 Kik nyiego maki gi joricho bende kik iyie chunyi gomb bedo e chokruok margi;
Wees niet afgunstig op booswichten, Verlang niet naar hun gezelschap;
2 nimar chunjegi chano timo mamono to dhogi wacho mana gik makelo chandruok.
Want wat zij willen is geweld, Wat zij bespreken, is onheil.
3 Rieko ema igerogo ot, to kuom winjo ogurore mosiko;
Door wijsheid wordt een huis gebouwd, Door inzicht houdt het stand;
4 kuom ngʼeyo, utene maiye ipongʼo gi gik moko ma ok yudo yot kod mwandu mabeyo.
Door kunde worden de kamers vol Van allerlei kostbaar en prettig bezit.
5 Ngʼat mariek nigi teko maduongʼ; to ngʼat man-gi ngʼeyo medo teko;
Een wijze is meer waard dan een sterke, Een man van ervaring meer dan een krachtmens;
6 nimar dhiyo e lweny dwaro ni ongʼadni rieko, to bedo gi loch dwaro jongʼad rieko mangʼeny.
Want alleen met overleg wordt een oorlog gevoerd, De zege bevochten door rijp beraad.
7 Rieko bor moyombo ngʼat mofuwo; e kar bura mar alap oonge gi gima onyalo wacho.
Voor een dwaas is de wijsheid te hoog; Daarom doet hij in de poort zijn mond niet open.
8 Ngʼat machano gima rach biro ngʼere kaka ja-andhoga.
Wie op kwaad zint, Wordt een gluiperd genoemd.
9 Andhoga mar fuwo en richo, to ji mon kod ja-jar ji.
De gedachten van een dwaas zijn zondig, Een spotter is voor de mensen een gruwel.
10 Ka tekri orumo mipodho e kinde mar lweny, to mano kaka tekri tin!
Gedraagt ge u slap, als het u goed gaat, Dan schieten in moeilijke tijden uw krachten te kort.
11 Res jogo mitero kar tho; mak jogo mawuotho ka tangni dhiyo kar yengʼo.
Red hen, die ter dood worden gebracht; Bevrijd hen, die naar de plaats van terechtstelling wankelen.
12 Ka iwacho niya, “Ne ok wangʼeyo gimoro kuom wachni,” donge ngʼatno mapimo chuny dhano ongʼeyo wachno? Donge ngʼat morito kendo ngʼiyo ngimani ongʼeyogo? To donge obiro chulo ngʼato ka ngʼato mowinjore gi timbene?
Al zegt ge: "Och, we wisten het niet," Zou Hij, die de harten peilt, het niet merken, Hij, die uw leven beschermt, het niet weten, En den mens niet naar zijn werken vergelden?
13 Wuoda, cham mor kich, nimar ober; mor kich moa e pedni mar kich nigi ndhandhu mamit.
Mijn zoon, eet honing, want die smaakt goed; Honingzeem is zoet voor het gehemelte:
14 Ngʼe bende ne rieko mit ni chunyi; ka iyude, nitie geno mar ndalo mabiro kuomi, to genoni ok nongʼad oko.
Zo is ook de kennis goed voor uw hart, En de wijsheid voor uw ziel. Vindt ge haar, dan is er toekomst, En wordt uw verwachting niet beschaamd.
15 Kik ibut ka ngʼat marach mondo iketh od ngʼat makare, kik iyak dalane,
Booswicht, loer niet op de woning van den rechtvaardige, Beproef niet, zijn verblijf te vernielen;
16 kata bedni ngʼat makare ogore piny nyadibiriyo, pod obiro chungo kendo; to joricho igoyo piny gi masira.
Want al valt de rechtvaardige zevenmaal, hij staat weer op, Maar de bozen blijven liggen in het kwaad.
17 Kik ibed mamor gi masiche mag jasiki, ka ochwanyore, kik iyie chunyi bed mamor;
Als uw vijand valt, moet ge u niet verheugen, Als hij struikelt, u niet verblijden;
18 nimar Jehova Nyasaye biro neno kendo golo mirimbe oko kuome.
Want als Jahweh het ziet, mishaagt het Hem, En wendt Hij zijn gramschap van hem op u af.
19 Kik ibed maluor nikech joricho kata kik nyiego maki kod joma timbegi richo,
Erger u niet over hen, die kwaad doen, Wees niet jaloers op booswichten;
20 nimar jaricho onge gi geno mar ndalo mabiro, kendo taya mar ngʼat marach ibiro nego.
Want voor den booswicht is er geen toekomst, De lamp der bozen gaat uit.
21 Wuoda, luor Jehova Nyasaye kod ruoth morito piny, kendo kik iriwri gi joma kwede,
Mijn zoon, vrees Jahweh en den koning, Houd u niet met nieuwlichters op;
22 nimar ji ariyogo biro kelonegi chandruok apoya nono, to en ngʼa ma dingʼe ni en chandruok manade ma ginyalo kelo?
Want plotseling daagt hun ongeluk, Wie weet, wat hun einde zal zijn?
23 Magi bende gin weche mag jomariek: Luoro wangʼ kuom ngʼado bura ok ber:
Ook de volgende spreuken zijn van wijzen. Partijdigheid in een rechtszaak is nooit goed
24 Ngʼatno mowachone jaketho niya, “In kare ionge ketho” ji biro kwongʼe to piny kwede.
Wie tot een schuldige zegt: ge hebt gelijk, De volkeren zullen hem verwensen, De naties hem vloeken.
25 To nobed maber gi jogo makumo joma oketho, kendo gweth mogundho nobed kodgi.
Maar die hem bestraffen, gaat het goed, Op hen rust zegen en voorspoed;
26 Dwoko maratiro nyiso ni mano osiepni mar adier.
Een kus op de lippen krijgt hij, Die een rechtvaardige uitspraak doet.
27 Tiek tijeni ma oko kendo ik puothegi; bangʼ mano, eka iger odi.
Stel orde op uw werk buitenshuis, Maak, dat het klaar is op uw akker; Neem dan eerst een vrouw En bouw u een huis.
28 Kik ibed janeno e wach jabuti kaonge gima omiyo, kata tiyo gi dhogi mondo iriambi.
Leg geen valse getuigenis af tegen uw naaste, Waarom zouden uw lippen bedriegen?
29 Kik iwach niya, “Abiro timone mana kaka osetimona; abiro chulo ngʼatno mana kaka notimona.”
Zeg niet: "Zoals hij mij heeft gedaan, zal ik hem doen; Ik zet den man zijn daden betaald."
30 Nakadho but puoth jasamuoyo, kakadho but puoth olemb mzabibu mar ngʼat maonge gi rieko;
Ik kwam eens langs de akker van een luiaard, Langs de wijngaard van een dwaas;
31 kudho notwi kuonde duto, puodho duto noim gi buya, to ohinga mar kidi nomukore.
En zie: hij was geheel met onkruid begroeid, De grond met distels bedekt, En de stenen muur lag in puin.
32 Naketo chunya nono gino mane aneno to napuonjora kuom gino mane aneno.
Toen ik dat zag, nam ik het ter harte; Toen ik dat merkte, heb ik er deze les uit getrokken:
33 Nindo matin, ayula wangʼ matin, kwakruok matin kiyweyo,
Nog even slapen, nog even soezen, Nog even in bed de handen over elkaar;
34 to dhier biro monji ka janjore kendo chan ka jalweny momanore.
Dan overvalt u de armoe als een zwerver, Het gebrek als een rover.