Ngeche 23
1 Ka ibedo mondo ichiem gi ruoth, non maber gima ni e nyimi,
Unapoketi kula pamoja na mtawala, angalia kwa uangalifu kilichopo mbele yako,
2 ka in jawuoro to dimbri nono to onyalo keto pala e dwondi.
na kama ni mtu unayependa kula chakula sana weka kisu kooni.
3 Kik igomb chiembe mamit, nimar chiemono en mar wuondruok.
Usitamani vinono vyake maana ni chakula cha uongo.
4 Kik iwe tich bari ndasi ni mondo ibed ja-mwandu, bed gi rieko mondo iritri.
Usifanye kazi sana ili kupata mali; uwe na busara ya kutosha ili ujue wakati wa kuacha.
5 Ngʼi mwandu mana matin nono, to bangʼe gidhi, nimar adiera gibiro bedo gi bwombe, kendo gifu gidhi e kor polo ka ongo.
Je utaruhusu macho yako yaangaze juu yake? Itaondoka, maana itawaa mabawa kama tai na kuruka angani.
6 Kik icham chiemb jagwondo, kik igomb chiembe mamit,
Usile chakula cha yule mwenye jicho baya- na usiwe na shauku ya vinono vyake,
7 nimar en ngʼat mosiko paro nengo mochul. Owachoni niya, “Chiem kendo methi,” to chunye ok ni kodi.
maana ni mtu mwenye kuhesabu gharama ya chakula. “Kula na kunywa!” anakuambia, lakini moyo wake haupo pamoja nawe.
8 Ibiro ngʼogo mano matin mane ichamo kendo ibiro bedo ni iketho kindeni kuom pwoch mipuoyego.
Utatapika kiasi kidogo ulichokula na utakuwa umepoteza sifa zako njema.
9 Kik iwuo ne ngʼat mofuwo, nikech obiro chayo rieko mag wechegi.
Usiongee katika usikivu wa mpumbavu, maana atadharau hekima ya maneno yako.
10 Kik igol kidi mar kiewo machon, kata ima nyithindo maonge wuone puothegi;
Usihamishe jiwe la mpaka wa kale au kunyang'anya mashamba ya yatima,
11 nimar Jal moritogi en ratego; obiro chwakogi e kindi kodgi.
maana Mkombozi wao ni imara na atatetea kesi yao dhidi yako.
12 Ket chunyi ne puonj to iti ne weche mag ngʼeyo.
Elekeza moyo wako katika mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
13 Kik itamri kumo nyathi; nimar chwat ok nyal nege.
Usizuie kuadilisha mtoto, maana ukimchapa kwa fimbo, hatakufa.
Ni wewe unayepaswa kumchapa kwa fimbo na kuikoa nafsi yake kuzimu. (Sheol h7585)
15 Wuoda, ka chunyi riek, eka chunya biro bedo mamor,
Mwanangu, kama moyo wako una busara, basi moyo wangu utafurahi pia;
16 chunya ma iye nobed mamor ka lewi wacho gima nikare.
sehemu zangu ndani kabisa zitafurahi sana midomo yako inaponena haki.
17 Kik ibed gi nyiego e chunyi nikech joricho; to kinde duto bedi gi dwaro mar luoro Jehova Nyasaye moloyo.
Usiruhusu moyo wako kuwahusudu wenye dhambi, lakini endelea kumcha Yehova siku zote.
18 Adier, ka itimo kamano to inibed gi geno e ndalo mabiro, kendo genoni ok nongʼad oko.
Hakika tumaini lako halitaondolewa na siku zako za hapo baadaye.
19 Wuoda, winja, eka inibed mariek, kendo ket chunyi e yo moriere tir.
Sikia- wewe! - mwanangu, na uwe mwenye busara na uelekeze moyo wako katika njia.
20 Kik iriwri gi jogo ma madho kongʼo mangʼeny kata jowuoro mohero ringʼo,
Usishirikiane pamoja na walevi, au pamoja na walaji wa nyama walafi,
21 nimar jomer kod jowuoro bedo jochan, kendo nongʼno rwakogi gi lewni moti.
maana mlevi na mlafi wanakuwa masikini na usingizi utawavika kwa matambara.
22 Winj wuonu, nikech en ema nonywoli, kendo kik icha minu ka oti.
Msikilize baba yako ambaye alikuzaa na usimdharau mama yako wakati akiwa mzee.
23 Adiera gi rieko gi puonjruok kod ngʼeyo tiend wach ema nyaka iyudi, kata dabed ni ingʼiewogi gi nengo matek.
Inunue kweli, lakini usiiuze; nunua hekima, nidhamu, na ufahamu.
24 Wuon ngʼat makare nigi mor maduongʼ; ngʼatno man-gi wuowi mariek obedo mamor kode.
Baba yake mwenye haki atafurahia sana, na yule amzaaye mtoto mwenye busara atamfurahia.
25 Mad wuonu gi minu bed mamor; mad minu mane onywoli bed gi ilo.
Mfurahishe baba yako na mama yako na yule aliyekuzaa afurahie.
26 Wuoda, miya chunyi, kendo ket wengegi orit yorena,
Mwanangu, nipe moyo wako na macho yako yachunguze njia zangu.
27 nimar dhako ma jachode en bur matut, to dhako mabayo en soko madiny.
Maana malaya ni shimo refu, na mke wa mume mwingine ni kisima chembamba.
28 Ka jamecho obuto korito, to omedo keto ji ma ok jo-adiera mangʼeny e kind ji.
Anavizia kama mnyang'anyi na huongeza idadi ya wadanganyifu miongoni mwa wanadamu.
29 En ngʼa man-gi masira? En ngʼa man-gi lit? En ngʼa man-gi lweny? En ngʼa man-gi ngʼur? En ngʼa man-gi adhonde ma ok owinjore? En ngʼa man-gi wangʼ makwar motimo remo?
Nani mwenye taabu? Nani mwenye huzuni? Nani mwenye mapigano? Nani mwenye malalamiko? Nani mwenye majeraha bila sababu? Nani mwenye macho mekundu?
30 Jogo madeko oko ka kongʼo, madhi mondo gibil kongʼo mokik mayoreyore.
Ni wale ambao huzengea kwenye mvinyo, wale wanaojaribu kuchanganya mvinyo.
31 Kik ingʼi kongʼo kochiek mowalo, ka obabni e kikombe, ka omadhore mos kolor piny!
Usiutazame mvinyo ukiwa mwekundu, wakati unametameta kwenye kikombe na kutelemka kwa uraini.
32 Bangʼe to okecho ka thuol kendo oketo kwiri kaka fu.
Mwisho wake unauma kama nyoka na sumu yake kama kifutu.
33 Wengeni biro neno gik mayoreyore to pachi paro gik morundore.
Macho yako yataona vitu vigeni na moyo wako utatamka vitu vya ukaidi.
34 Ibiro chalo ngʼat ma nindo e nam mar apaka matek, ka inindo ewi apaka.
Utakuwa kama anayelala kwenye bahari au anayelala juu ya mlingoti. “
35 Ibiro wacho niya, “Gigoya, to ok ahinyra! Gigoya, to ok awinji! Karangʼo ma abiro chiewoe mondo adog ameth kendo?”
Wamenipiga,” utasema, “lakini sikuumia. Wamenichapa, lakini sikuwa na hisia. Nitaamka lini? Nitatafuta kinywaji kingine.”
