Ngeche 23
1 Ka ibedo mondo ichiem gi ruoth, non maber gima ni e nyimi,
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 ka in jawuoro to dimbri nono to onyalo keto pala e dwondi.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Kik igomb chiembe mamit, nimar chiemono en mar wuondruok.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Kik iwe tich bari ndasi ni mondo ibed ja-mwandu, bed gi rieko mondo iritri.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Ngʼi mwandu mana matin nono, to bangʼe gidhi, nimar adiera gibiro bedo gi bwombe, kendo gifu gidhi e kor polo ka ongo.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Kik icham chiemb jagwondo, kik igomb chiembe mamit,
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 nimar en ngʼat mosiko paro nengo mochul. Owachoni niya, “Chiem kendo methi,” to chunye ok ni kodi.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Ibiro ngʼogo mano matin mane ichamo kendo ibiro bedo ni iketho kindeni kuom pwoch mipuoyego.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Kik iwuo ne ngʼat mofuwo, nikech obiro chayo rieko mag wechegi.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Kik igol kidi mar kiewo machon, kata ima nyithindo maonge wuone puothegi;
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 nimar Jal moritogi en ratego; obiro chwakogi e kindi kodgi.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Ket chunyi ne puonj to iti ne weche mag ngʼeyo.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Kik itamri kumo nyathi; nimar chwat ok nyal nege.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Wuoda, ka chunyi riek, eka chunya biro bedo mamor,
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 chunya ma iye nobed mamor ka lewi wacho gima nikare.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Kik ibed gi nyiego e chunyi nikech joricho; to kinde duto bedi gi dwaro mar luoro Jehova Nyasaye moloyo.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Adier, ka itimo kamano to inibed gi geno e ndalo mabiro, kendo genoni ok nongʼad oko.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Wuoda, winja, eka inibed mariek, kendo ket chunyi e yo moriere tir.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Kik iriwri gi jogo ma madho kongʼo mangʼeny kata jowuoro mohero ringʼo,
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 nimar jomer kod jowuoro bedo jochan, kendo nongʼno rwakogi gi lewni moti.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Winj wuonu, nikech en ema nonywoli, kendo kik icha minu ka oti.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Adiera gi rieko gi puonjruok kod ngʼeyo tiend wach ema nyaka iyudi, kata dabed ni ingʼiewogi gi nengo matek.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Wuon ngʼat makare nigi mor maduongʼ; ngʼatno man-gi wuowi mariek obedo mamor kode.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Mad wuonu gi minu bed mamor; mad minu mane onywoli bed gi ilo.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Wuoda, miya chunyi, kendo ket wengegi orit yorena,
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 nimar dhako ma jachode en bur matut, to dhako mabayo en soko madiny.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Ka jamecho obuto korito, to omedo keto ji ma ok jo-adiera mangʼeny e kind ji.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 En ngʼa man-gi masira? En ngʼa man-gi lit? En ngʼa man-gi lweny? En ngʼa man-gi ngʼur? En ngʼa man-gi adhonde ma ok owinjore? En ngʼa man-gi wangʼ makwar motimo remo?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Jogo madeko oko ka kongʼo, madhi mondo gibil kongʼo mokik mayoreyore.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Kik ingʼi kongʼo kochiek mowalo, ka obabni e kikombe, ka omadhore mos kolor piny!
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Bangʼe to okecho ka thuol kendo oketo kwiri kaka fu.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Wengeni biro neno gik mayoreyore to pachi paro gik morundore.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Ibiro chalo ngʼat ma nindo e nam mar apaka matek, ka inindo ewi apaka.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 Ibiro wacho niya, “Gigoya, to ok ahinyra! Gigoya, to ok awinji! Karangʼo ma abiro chiewoe mondo adog ameth kendo?”
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
