Ngeche 22
1 Nying maber oloyo bedo gi mwandu mathoth; bedo gi pwoch ber moloyo fedha gi dhahabu.
Jina jema huchaguliwa dhidi ya utajiri mwingi na fadhila ni bora kuliko fedha na dhahabu.
2 Onge pogruok e kind jamoko kod jachan: Nikech Jehova Nyasaye e Jachwechgi duto.
Watu matajiri na masikini wanafanana katika hili - Yehova ni muumba wao wote.
3 Ngʼat mariek neno masira kabiro kendo opondo, to ngʼat mofuwo dhiyo adhiya nyime ma ohinyre.
Mtu mwenye hekima huiona taabu na kujificha mwenyewe, bali mjinga huendelea mbele na huumia kwa ajili yake.
4 Bolruok kod luoro Jehova Nyasaye kelo mwandu gi luor kod dak amingʼa.
Thawabu ya unyenyekevu na kumcha Yehova ni utajiri, heshima na uzima.
5 Yore joma timo richo opongʼ gi kudho kod obadho; to ngʼat morito chunye obedo mabor kodgi.
Miiba na mitego hulala katika njia ya wakaidi; yeye anayelinda maisha yake atakuwa mbali navyo.
6 Puonj nyathi e yo monego odhiye, to ka obedo maduongʼ to ok obi baro oa kuome.
Mfundishe mtoto njia inayompasa na wakati akiwa mzee hatayaacha mafundisho hayo.
7 Jochan gin wasumb jo-mwandu, to ngʼat moholo gimoro bedo misumba ngʼat mohole.
Watu matajiri huwatawala watu masikini na mwenye kukopa ni mtumwa wa yule anayekopesha.
8 Ngʼatno mochwowo timbe richo kayo thagruok, to ludhe mar mirima ibiro ketho.
Yule anayepanda udhalimu atavuna taabu na fimbo ya hasira yake itanyauka.
9 Ngʼat mangʼwon noyud gweth, nimar opogo chiembe kod jochan.
Mwenye jicho la ukarimu atabarikiwa, maana anashiriki mkate wake pamoja na masikini.
10 Riemb ngʼat ma jaro ji, to lweny bende aa, dhawo kod kinyruok rumo.
Mfukuze mbali mwenye dhihaka, na ugomvi utaondoka, mashindano na matukano yatakoma.
11 Ngʼat ma chunye ler kendo ma wuoyo gi ngʼwono biro bedo osiep ruoth.
Anayependa moyo safi na mwenye maneno ya neema, atakuwa rafiki yake mfalme.
12 Wangʼ Jehova Nyasaye rito ngʼeyo; to orundo weche mag jogo ma ok jo-adiera.
Macho ya Yehova huyaangalia maarifa, bali huyapindua maneno ya wadanganyifu.
13 Jasamuoyo wacho niya, “Sibuor ni oko!” Kata, “Ibiro nega e yore mag dala!”
Mtu mvivu husema, “Kuna simba mtaani! Nitauwawa sehemu za njia.”
14 Dho dhako ma jachode en bur matut; ngʼatno manie bwo mirimb Jehova Nyasaye biro lingʼore e iye.
Kinywa cha malaya ni shimo lenye kina kirefu; hasira ya Yehova huchochewa dhidi ya yule anayetumbukia ndani yake.
15 Fuwo otwere e chuny nyathi, to ludh kum biro riembe mabor kode.
Upumbavu umefungwa katika moyo wa mtoto, lakini marudi ya fimbo huutoa.
16 Ngʼat mathiro jochan mondo mwandune omedre kod ngʼat machiwo mich ne jomoko biro bedo jochan.
Anayewanyanyasa watu masikini ili kuongeza mali yake, au kuwapa matajiri, atakuwa masikini.
17 Chik iti kendo iwinj weche mag jomariek; ket chunyi ne gima apuonjo,
Tega sikio lako na usikilize maneno ya wenye busara na utumia moyo wako katika maarifa yangu,
18 nimar en mor ka ikanogi ei chunyi kendo bed kodgi moikore e dhogi.
maana itakuwa furaha kwako kama utayaweka ndani yako, kama yote yatakuwa katika midomo yako.
19 Mondo omi ibed gi geno kuom Jehova Nyasaye; apuonji tinendeni, in bende.
Basi tumaini lako liwe kwa Yehova, ninayafundisha kwako leo- hata kwako.
20 Donge asendikoni weche mowachi piero adek, weche mag puonj kod ngʼeyo,
Sijakuandikia wewe misemo thelathini ya mafundisho na maarifa,
21 mapuonjou adiera gi weche migeno, mondo ichiw dwoko mowinjore ne ngʼat mane oori?
kwa kukufundisha kweli katika maneno haya yenye uaminifu, ili uwe na majibu yenye kutegemewa kwa waliokutuma?
22 Kik ima jachan nikech gin jochan kendo kik ihiny joma ochando man-gi dwaro e kar bura,
Usimwibie masikini kwa sababu ni masikini, au kumponda kwenye lango,
23 nimar Jehova Nyasaye biro chwako buchgi, kendo tieko ngima joma tieko ngimagi.
maana Yehova ataitetea kesi yao, na atawaibia uzima wale waliowaibia masikini.
24 Kik imak osiep gi ngʼat ma iye wangʼ piyo; kik iriwri bende gi ngʼatno makecho piyo,
Usifanye urafiki na mtu mwenye kutawaliwa na hasira na wala usiambatane pamoja na mwenye hasira kali,
25 dipo nono ka ipuonjori yorene, ma iwuon idonj e obadho.
au utajifunza njia zake na utakuwa chambo kwa nafsi yako.
26 Kik ibed ngʼatno matimo singruok kata machungʼ ne ngʼato e gope;
Usiwe miongoni mwao wapigao mikono, mwenye kuahidi madeni.
27 ka ionge gi yo kaka dichul, nono to wuon gowino nyalo kawo kitandani.
Kama umekosa njia za kulipa, nini kitaweza kuzuia mtu kuchukua kitanda chako chini yako?
28 Kik igol kidi mar kiewo machon mane oket gi kweregi.
Usiondoe jiwe la mpaka la wahenga ambalo baba zako wameweka.
29 Bende ineno ngʼat molony e tije? Obiro tiyo ne ruodhi, ok onyal tiyo ne ji ma ok ongʼere.
Je umemwona mtu aliyeuwawa kwenye kazi yake? Atasimama mbele ya wafalme; hatasimama mbele ya watu wa kawaida.
