Ngeche 22
1 Nying maber oloyo bedo gi mwandu mathoth; bedo gi pwoch ber moloyo fedha gi dhahabu.
| نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره. |
2 Onge pogruok e kind jamoko kod jachan: Nikech Jehova Nyasaye e Jachwechgi duto.
| دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است. |
3 Ngʼat mariek neno masira kabiro kendo opondo, to ngʼat mofuwo dhiyo adhiya nyime ma ohinyre.
| شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد. |
4 Bolruok kod luoro Jehova Nyasaye kelo mwandu gi luor kod dak amingʼa.
| ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است. |
5 Yore joma timo richo opongʼ gi kudho kod obadho; to ngʼat morito chunye obedo mabor kodgi.
| راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن. |
6 Puonj nyathi e yo monego odhiye, to ka obedo maduongʼ to ok obi baro oa kuome.
| بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد. |
7 Jochan gin wasumb jo-mwandu, to ngʼat moholo gimoro bedo misumba ngʼat mohole.
| فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده. |
8 Ngʼatno mochwowo timbe richo kayo thagruok, to ludhe mar mirima ibiro ketho.
| هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست. |
9 Ngʼat mangʼwon noyud gweth, nimar opogo chiembe kod jochan.
| شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت. |
10 Riemb ngʼat ma jaro ji, to lweny bende aa, dhawo kod kinyruok rumo.
| مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد. |
11 Ngʼat ma chunye ler kendo ma wuoyo gi ngʼwono biro bedo osiep ruoth.
| اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد. |
12 Wangʼ Jehova Nyasaye rito ngʼeyo; to orundo weche mag jogo ma ok jo-adiera.
| خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند. |
13 Jasamuoyo wacho niya, “Sibuor ni oko!” Kata, “Ibiro nega e yore mag dala!”
| آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.» |
14 Dho dhako ma jachode en bur matut; ngʼatno manie bwo mirimb Jehova Nyasaye biro lingʼore e iye.
| سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد. |
15 Fuwo otwere e chuny nyathi, to ludh kum biro riembe mabor kode.
| حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند. |
16 Ngʼat mathiro jochan mondo mwandune omedre kod ngʼat machiwo mich ne jomoko biro bedo jochan.
| کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد. |
17 Chik iti kendo iwinj weche mag jomariek; ket chunyi ne gima apuonjo,
| به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛ |
18 nimar en mor ka ikanogi ei chunyi kendo bed kodgi moikore e dhogi.
| زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است. |
19 Mondo omi ibed gi geno kuom Jehova Nyasaye; apuonji tinendeni, in bende.
| این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد. |
20 Donge asendikoni weche mowachi piero adek, weche mag puonj kod ngʼeyo,
| این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام |
21 mapuonjou adiera gi weche migeno, mondo ichiw dwoko mowinjore ne ngʼat mane oori?
| تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی. |
22 Kik ima jachan nikech gin jochan kendo kik ihiny joma ochando man-gi dwaro e kar bura,
| اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛ |
23 nimar Jehova Nyasaye biro chwako buchgi, kendo tieko ngima joma tieko ngimagi.
| زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید. |
24 Kik imak osiep gi ngʼat ma iye wangʼ piyo; kik iriwri bende gi ngʼatno makecho piyo,
| با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن، |
25 dipo nono ka ipuonjori yorene, ma iwuon idonj e obadho.
| مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی. |
26 Kik ibed ngʼatno matimo singruok kata machungʼ ne ngʼato e gope;
| ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد، |
27 ka ionge gi yo kaka dichul, nono to wuon gowino nyalo kawo kitandani.
| زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند. |
28 Kik igol kidi mar kiewo machon mane oket gi kweregi.
| حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده. |
29 Bende ineno ngʼat molony e tije? Obiro tiyo ne ruodhi, ok onyal tiyo ne ji ma ok ongʼere.
| اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت. |
