< Ngeche 17 >

1 Ber bangʼo kuon gi kwe kod mor moloyo ot mopongʼ gi chiemo mathoth kod dhawo.
Mejor es comer un trozo seco de comida en paz, que un banquete en una casa llena de conflictos.
2 Misumba mariek biro bedo gi loch kuom wuowi makwodo wich, kendo obiro yudo pok mar girkeni machal mana gi owetene.
Un siervo que actúa con sabiduría se hará cargo del hijo que ha caído en desgracia, y compartirá la herencia de la familia con los hermanos.
3 Dhahabu gi fedha itemo gi mach, to Jehova Nyasaye ema temo chuny.
El crisol sirve para probar la plata, y un horno para probar el oro; pero el Señor prueba las mentes.
4 Ngʼat ma timbene richo chiko ite ne dhok mopongʼ gi richo, ja-miriambo winjo lep mar ajara.
Las personas malvadas escuchan las palabras dañinas; y los mentirosos escuchan las palabras de maldad.
5 Ngʼat ma jaro jochan ochayo Jachwechgi; ngʼat mamor gi masira ok notony ne kum.
Todo aquél que oprime al pobre, insulta a su Hacedor; y el que disfruta viendo el sufrimiento de otros será castigado.
6 Nyikwayo gin osimbo ne joma oti, to jonywol e mor mar nyithindgi.
Los ancianos se alegran de sus nietos, y los hijos sienten orgullo de sus padres.
7 Lep mar sunga ok owinjore ne ngʼama ofuwo, to en rach maromo nadi lep mariambo ne jaloch!
Las palabras sofisticadas no lucen en la boca de los tontos; mucho menos las mentiras deben estar en labios de un gobernante.
8 Asoya en bilo ne ngʼat machiwe, kamoro amora modhiye, odhi maber.
Los que practican el soborno creen que tienen una piedra mágica, y creen que tendrán éxito dondequiera que vayan.
9 Ngʼat ma umo ketho mewo hera, to ngʼat mamedo timo gima kamano pogo osiepe moherore.
Si perdonas un mal, cosecharás una amistad; pero si sigues hablando de la ofensa, perderás a tu amigo.
10 Puonj mar kwer konyo ngʼat mariek, moloyo chwat nyadi mia ni ngʼat mofuwo.
Duele más un solo reproche al que es inteligente, que cien golpes a un tonto.
11 Ngʼat ma jaricho ohero mana miero, jaote makwiny ema ibiro orone.
Los malvados solo piensan en rebelarse, por eso un mensajero cruel será enviado para atacarlos.
12 Ber romo gi ondiek madhako moma nyithinde, moloyo romo gi ngʼat mofuwo ei fupe.
Mejor es encontrarte con una madre oso a quien le han robado sus hijos, que con una persona estúpida.
13 Ka ngʼato chulo rach kar ber, rach ok nowe ode.
Si pagas con mal el bien, el mal nunca saldrá de tu casa.
14 Chako dhawo chalo gimuko yawo, emomiyo we wach kapok dhawo owuok.
El comienzo de una discordia es como la primera grieta en una presa de agua, así que abandónala antes de que la discusión estalle.
15 Jehova Nyasaye mon-gi ngʼama chwako jaketho kata kumo ngʼat maonge ketho.
El Señor odia cuando los malvados son absueltos y los inocentes son condenados.
16 Ere tiende mondo ngʼat mofuwo obed gi pesa nimar oonge gi dwaro mar bedo mariek?
¿Tiene sentido que los tontos traten de comprar sabiduría cuando ni siquiera quieren aprender?
17 En adier ni osiepni nyalo heri kinde duto, to owadu ema konyi e chandruok.
Un verdadero amigo estará siempre allí para amarte, y la familia te ayudará en momentos de tribulación.
18 Ngʼat maonge gi rieko ema keto gir singo ne jabute.
No es sabio comprometerse y ser fiador de la deuda del prójimo.
19 Ngʼat mohero dhawo ohero richo; ngʼat mogero ohinga mabor kelo mana hinyruok.
A los que aman el pecado les gusta el pleito. Los que construyen muros altos invitan a la destrucción.
20 Ngʼat man-gi chuny marach ok nyal dhi maber; ngʼat ma lewe riambo podho e chandruok.
Las personas con mentes perversas no tendrán éxito; Los mentirosos se meterán en problemas.
21 Bedo gi ngʼat mofuwo kaka wuowi kelo kuyo; onge mor ni wuoro ma wuon ngʼat mofuwo.
Un hijo tonto acarrea tristeza para tu padre; el padre de un hijo que actúa con necedad no vivirá con alegría.
22 Chuny mamor en yath maber, to chuny mool tuoyo choke.
Un corazón alegre es buena medicina; pero el desánimo te enfermará.
23 Ngʼat ma timbene richo yie asoya kama opondo mondo oketh gima kare.
Los malvados toman botines ocultos para tergiversar el curso de la justicia.
24 Ngʼat mariek keto rieko mondo otel, to wenge ngʼat mofuwo bayo nyaka giko piny.
Los prudentes están atentos a la sabiduría, pero los ojos de los tontos siempre están divagando.
25 Wuowi mofuwo kelo kuyo ni wuon mare kod chuny lit ne ngʼat mane onywole.
Un hijo tonto acarrea vergüenza a su padre, y tristeza a la madre que lo parió.
26 Ok en gima ber kumo ngʼat maonge ketho kata goyo joote nikech dimbruokgi.
No es correcto imponer una multa a una persona inocente ni flagelar a los líderes buenos por su honestidad.
27 Ngʼat man-gi ngʼeyo konyore gi weche kotangʼ; to ngʼat man-gi winjo wach to ritore maber.
Si eres sabio, cuidarás tus palabras; y si eres prudente, cuidarás tu temperamento.
28 Kata ngʼat mofuwo ikwano ka ngʼat mariek ka olingʼ thi; kendo ka ngʼat mongʼeyo ka orito lewe.
Hasta los tontos son considerados sabios cuando callan; y al no decir nada, aparentan inteligencia.

< Ngeche 17 >