Ngeche 12
1 Ngʼat mohero puonj mar rieko ohero ngʼeyo, to ngʼat ma ok winj puonj ofuwo.
Yeyote apendaye kuadibishwa hupenda maarifa, bali yeye achukiaye kuonywa ni mpumbavu.
2 Ngʼat maber yudo pwoch kuom Jehova Nyasaye, to Jehova Nyasaye kwero ngʼat ma timbene richo.
Mtu mwema hupata kibali kutoka kwa Bwana, bali Bwana humhukumu mwenye hila.
3 Ngʼato ok nyal gerore motegno kuom richo, to ngʼat makare ok nyal pudhi.
Mtu hathibitiki kutokana na uovu, bali mwenye haki hataondolewa.
4 Dhako ma kite longʼo en osimbo mar chwore, to dhako ma timbene richo chalo gi nyamuoda manie choke.
Mke mwenye tabia nzuri ni taji ya mumewe, bali aaibishaye ni kama uozo katika mifupa ya mumewe.
5 Chenro mar ngʼat makare nikare, to puonj mar joricho en wuondruok.
Mipango ya mtu mwadilifu ni ya haki, bali ushauri wa mwovu ni udanganyifu.
6 Weche mag joricho opondo karito chwero remo, to wach mar joma kare resogi.
Maneno ya waovu huotea kumwaga damu, bali maneno ya waadilifu huwaokoa.
7 Joricho osewiti kendo gilal nono, to od ngʼat makare osiko ogurore motegno.
Watu waovu huondolewa na kutoweka, bali nyumba ya mwenye haki husimama imara.
8 Ngʼato ipako kaluwore gi riekone, to jogo man-gi paro mobam ichayo.
Mtu husifiwa kulingana na hekima yake, bali watu wenye akili zilizopotoka hudharauliwa.
9 Ber bedo dhano adhana, to in gi jatich, moloyo wuondori ni in ngʼato, to ionge chiemo.
Heri mtu wa hali ya chini mwenye mtumishi, kuliko kujifanya mtu wa hali ya juu nawe huna chakula.
10 Ngʼat makare chiwo kony ne gik ma jambe dwaro, to timbe mag ngʼwono mag ngʼat marach gin mana gero.
Mtu mwenye haki hujali mahitaji ya mnyama wake, bali matendo ya huruma ya mwovu ni ukatili.
11 Ngʼat matiyo e puothe biro bedo gi chiemo mogundho, to ngʼat mabayo abaya onge gi rieko.
Yeye alimaye shamba lake atakuwa na chakula tele, bali yeye afuataye mambo ya upuzi hana akili.
12 Joricho dwaro gik moyaki mag jogo mamono, to tiend joma kare kelo mwandu.
Waovu hutamani mateka ya watu wabaya, bali shina la mwenye haki hustawi.
13 Ngʼat marach imako mana gi wuoyone maricho, to ngʼat makare tony ne chandruok.
Mtu mwovu hunaswa kwa mazungumzo yake ya dhambi, bali mwenye haki huepuka taabu.
14 Weche mabeyo mawuok e dho ngʼato miyo obedo gi gik mabeyo, adiera, tich mar lwete kelone konyruok.
Kutokana na tunda la midomo yake mtu hujazwa na mambo mema, hakika kama ilivyo kazi ya mikono yake humtunza.
15 Yor ngʼat mofuwo nenorene ni nikare, to ngʼat makare chiko ite ne puonj.
Njia ya mpumbavu huonekana sawa machoni pake mwenyewe, bali mtu mwenye hekima husikiliza ushauri.
16 Ngʼat mofuwo nyiso mirimbe mapiyo, to ngʼat mariek mwonyo ayany.
Mpumbavu huonyesha kuudhika kwake mara moja, bali mtu wa busara hupuuza matukano.
17 Janeno ma ja-adiera chiwo neno mobidhore, to janeno ma hango wach wacho miriambo.
Shahidi wa kweli hutoa ushuhuda wa kuaminika, bali shahidi wa uongo husema uongo.
18 Weche mag muomruok chwoyo chuny mana kaka ligangla, to lew ngʼat mariek kelo ngima.
Maneno ya kipumbavu huchoma kama upanga, bali ulimi wa mwenye hekima huleta uponyaji.
19 Dhok ma ja-adiera osiko manyaka chiengʼ, to lep mariambo bedo mana kuom kinde machwok.
Midomo isemayo kweli hudumu milele, bali ulimi wa uongo hudumu kwa muda mfupi tu.
20 Wuond ni e chuny jogo machano timo marach, to mor en mar jogo mohero kwe.
Upo udanganyifu katika mioyo ya wale ambao hupanga mabaya, bali kuna furaha kwa wale wanaoleta amani.
21 Onge gima rach manyalo biro ni ngʼat makare; to joricho ni kod thagruok mathoth.
Hakuna dhara linalompata mwenye haki, bali waovu wana taabu nyingi.
22 Jehova Nyasaye mon kod dhok mariambo, to omor gi jogo ma jo-adiera.
Bwana anachukia sana midomo idanganyayo, bali hufurahia watu ambao ni wa kweli.
23 Ngʼat mariek orito ngʼeyone e iye, to chuny joma ofuwo wuoyo ma ok opimo.
Mtu mwenye busara hujihifadhia maarifa yeye mwenyewe, bali moyo wa wapumbavu hububujika upumbavu.
24 Tich matek miyo ngʼato bedo gi duongʼ, to nyawo gikone en tich mar misumba.
Mikono yenye bidii itatawala, bali uvivu huishia katika kazi za utumwa.
25 Chuny maparore miyo ngʼato bedo mool, to wach mamuol jiwe.
Moyo wa wasiwasi humlemea mtu, bali neno la huruma humfurahisha.
26 Ngʼat makare dak gi osiepene e yo mowinjore, to yor ngʼat marach terogi kama rach.
Mtu mwenye haki ni mwangalifu katika urafiki, bali njia ya waovu huwapotosha.
27 Jasamuoyo ok nyal yudo dwarone, to jakinda maratego ongʼeyo ber gige.
Mtu mvivu haoki mawindo yake, bali mtu mwenye bidii ana mali za thamani.
28 Yo makare nitie gi ngima, e yorno nitie ngima mochwere.
Katika njia ya haki kuna uzima; katika mapito hayo kuna maisha ya milele.
