Ngeche 1
1 Ngeche mag Solomon wuod Daudi, ruodh Israel:
Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
2 mamiyo iyudo rieko kod ritruok makare, kendo winjo tiend weche matut;
Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
3 kendo miyo idak e ngima moritore kendo mobidhore kitimo gima adiera kendo gima kare kendo mowinjore,
kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
4 gimiyo joma ngʼeyogi tin bedo mariek, kendo gimiyo jomatindo ngʼeyo tiend weche kendo pogo tiend wach.
huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
5 Mad jomariek chik itgi mondo owinji kendo gimedgi e puonjruokgi, to jogo mongʼeyo pogo tiend wach mad oyud gino ma chikogi,
wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
6 mondo gingʼe ngeche, sigendini, kod weche ma tiendgi tek mag jorieko.
kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
7 Luoro Jehova Nyasaye e chakruok mar ngʼeyo to joma ofuwo chayo rieko gi ritruok makare.
Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
8 Wuoda, chik iti ni puonj wuonu, kendo kik ijwangʼ puonj mar minu.
Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
9 Ginibedni kaka kondo michwowo e wiyi, kendo kaka thiwni miketo e ngʼuti mondo ineri maber.
Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
10 Wuoda, ka joricho hoyoi mondo itim marach, kik iyienegi.
Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
11 Kagiwachoni niya, “Bi idhi kodwa; mondo wabuti ni ngʼato wanegi, kendo wamonj kayiem nono joma onge ketho;
Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
tuwameze wakiwa hai kama kaburi, wakiwa wazima kama wale wanaotumbukia shimoni. (Sheol h7585)
13 wabiro yudo gik moko duto mabeyo ma nengogi tek, mi wapongʼ utewa gi gik moyaki.
Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
14 In bende riwri kodwa e wachni, kendo wanapog gigo duto mwayako.”
Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
15 Wuoda, kik idhi kodgi ngangʼ kendo kik iwuoth e yoregigo,
Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
16 nikech tiendgi reto piyo piyo mar timo richo kendo gimwomore mondo gichwer remo.
kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
17 Mano kaka en gima nono chiko obadho ka winy duto neno.
Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
18 Jogi ochiko obadho ne gin giwegi, kendo gin ema ginimokie!
Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
19 Mano e giko jogo duto mohero yudo gimoro moyud e yo marach; gino kawo ngima jogo moyude.
Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
20 Rieko goyo koko matek e yore mag dala, ogoyo koko bende e kuonde chokruok;
Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
21 oywak kogoyo koko e akerkeke mag yore motimo koko, owuoyo e dhorangeye mag mier madongo kopenjo niya,
kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
22 “Nyaka karangʼo ma un joma ngʼeyogi tin nusik kuhero yoreu mag ngʼeyo matin?” Nyaka karangʼo ma jojaro pod nosik kamor, e jaro kendo joma ofuwo nosiki kochayo puonj?
“Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
23 Ka dine uwinj siem mara, dine abedo kodu thuolo, kendo damiyo ungʼeyo pacha.
Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
24 To nikech ne udaga kane aluongo kendo onge ngʼama nodewa kane adwaro konyou,
Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
25 nimar ne udagi puonj maga duto kendo ne ok uwinjo siem mara.
kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
26 An to ananyieru bangʼe ka un e chandruok; Anajaru ajara ka masira oloyou,
mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
27 ka masira machalo yamb ahiti obiro kuomu, kendo ka chandruok oyweyou ka yamb kalausi. Ka lit kod thagruok ohingou.
wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
28 Giniluonga, to ok anadwokgi; ginimanya to ok giniyuda.
“Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
29 Kaka ne ok gidwar puonj kendo ok negiyiero luoro Jehova Nyasaye,
Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
30 Kaka ne ok giyie gi puonjna kendo gidagi siem mara,
kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
31 kuom mano ginicham olemo mag yoregi kendo giniyiengʼ gi olemo mar riekogi maricho.
watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
32 Nikech yore mobam mag bayo mag jogo mangʼeyogi tin noneg-gi, kendo bedo ma ok odewo gimoro mar joma ofuwo notiekgi.
Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
33 To ngʼato angʼata mawinjo wachna nodag gi kwe kendo mayom, maonge luoro mar hinyruok.
Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
