< Ngeche 1 >

1 Ngeche mag Solomon wuod Daudi, ruodh Israel:
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel,
2 mamiyo iyudo rieko kod ritruok makare, kendo winjo tiend weche matut;
Para conocer sabiduría y disciplina, Para comprender las palabras de inteligencia,
3 kendo miyo idak e ngima moritore kendo mobidhore kitimo gima adiera kendo gima kare kendo mowinjore,
Para recibir disciplina y enseñanza, Justicia, derecho y equidad,
4 gimiyo joma ngʼeyogi tin bedo mariek, kendo gimiyo jomatindo ngʼeyo tiend weche kendo pogo tiend wach.
Para dar sagacidad al incauto, Y a los jóvenes conocimiento y discreción.
5 Mad jomariek chik itgi mondo owinji kendo gimedgi e puonjruokgi, to jogo mongʼeyo pogo tiend wach mad oyud gino ma chikogi,
Oirá el sabio y aumentará el saber, Y el entendido obtendrá habilidades.
6 mondo gingʼe ngeche, sigendini, kod weche ma tiendgi tek mag jorieko.
Entenderá el proverbio y el dicho profundo, Las palabras de los sabios y sus enigmas.
7 Luoro Jehova Nyasaye e chakruok mar ngʼeyo to joma ofuwo chayo rieko gi ritruok makare.
El principio de la sabiduría es el temor a Yavé. Los insensatos desprecian la sabiduría y la disciplina.
8 Wuoda, chik iti ni puonj wuonu, kendo kik ijwangʼ puonj mar minu.
Escucha, hijo mío, la enseñanza de tu padre, Y no abandones la instrucción de tu madre,
9 Ginibedni kaka kondo michwowo e wiyi, kendo kaka thiwni miketo e ngʼuti mondo ineri maber.
Porque hermosa diadema será en tu cabeza Y collar en tu cuello.
10 Wuoda, ka joricho hoyoi mondo itim marach, kik iyienegi.
Hijo mío, si los pervertidos te quieren seducir, No consientas.
11 Kagiwachoni niya, “Bi idhi kodwa; mondo wabuti ni ngʼato wanegi, kendo wamonj kayiem nono joma onge ketho;
Si dicen: Ven con nosotros a tender trampas mortales, Acechemos sin motivo al inocente.
12 mondo wamuonygi ngili ka bur liel mana ka joma omwony mangima gi bur; (Sheol h7585)
¡Los devoraremos vivos, como el Seol, Enteros, como los que bajan a la fosa! (Sheol h7585)
13 wabiro yudo gik moko duto mabeyo ma nengogi tek, mi wapongʼ utewa gi gik moyaki.
Hallaremos objetos valiosos. Llenaremos nuestras casas del botín.
14 In bende riwri kodwa e wachni, kendo wanapog gigo duto mwayako.”
Comparte tu suerte con nosotros, Y tengamos todos una sola bolsa.
15 Wuoda, kik idhi kodgi ngangʼ kendo kik iwuoth e yoregigo,
Hijo mío, no andes en el camino de ellos. Aparta tu pie de sus senderos,
16 nikech tiendgi reto piyo piyo mar timo richo kendo gimwomore mondo gichwer remo.
Porque sus pies corren hacia el mal Y se apresuran a derramar sangre.
17 Mano kaka en gima nono chiko obadho ka winy duto neno.
En vano se tiende la red Ante los ojos de las aves.
18 Jogi ochiko obadho ne gin giwegi, kendo gin ema ginimokie!
Pero ellos colocan trampas a su propia sangre, Y ante sus propias vidas tienden acechanza.
19 Mano e giko jogo duto mohero yudo gimoro moyud e yo marach; gino kawo ngima jogo moyude.
Tales son los senderos del que es dado a codicia, La cual quita la vida a los que la tienen.
20 Rieko goyo koko matek e yore mag dala, ogoyo koko bende e kuonde chokruok;
La Sabiduría clama en las calles Y da su voz en las plazas.
21 oywak kogoyo koko e akerkeke mag yore motimo koko, owuoyo e dhorangeye mag mier madongo kopenjo niya,
Proclama sobre los muros, Y en las entradas de las puertas pregona sus palabras:
22 “Nyaka karangʼo ma un joma ngʼeyogi tin nusik kuhero yoreu mag ngʼeyo matin?” Nyaka karangʼo ma jojaro pod nosik kamor, e jaro kendo joma ofuwo nosiki kochayo puonj?
Oh simples ¿hasta cuándo amarán la ingenuidad? ¿Hasta cuando los burladores amarán la burla, Los insensatos aborrecerán el saber?
23 Ka dine uwinj siem mara, dine abedo kodu thuolo, kendo damiyo ungʼeyo pacha.
¡Regresen ante mi reprensión, Y les manifestaré mi espíritu, Y les haré conocer mis palabras!
24 To nikech ne udaga kane aluongo kendo onge ngʼama nodewa kane adwaro konyou,
Pero por cuanto llamé y rehusaron. Extendí mi mano, y no hubo quién escuchara.
25 nimar ne udagi puonj maga duto kendo ne ok uwinjo siem mara.
Desecharon todo mi consejo, Y no quisieron mi reprensión.
26 An to ananyieru bangʼe ka un e chandruok; Anajaru ajara ka masira oloyou,
Yo también me reiré cuando llegue su calamidad Y me burlaré cuando los alcance lo que temen.
27 ka masira machalo yamb ahiti obiro kuomu, kendo ka chandruok oyweyou ka yamb kalausi. Ka lit kod thagruok ohingou.
Cuando lo que temen venga como destrucción, Su calamidad llegue como un remolino de viento Y vengan sobre ustedes tribulación y angustia.
28 Giniluonga, to ok anadwokgi; ginimanya to ok giniyuda.
Entonces me llamarán, y no responderé, Me buscarán, pero no me hallarán,
29 Kaka ne ok gidwar puonj kendo ok negiyiero luoro Jehova Nyasaye,
Por cuanto aborrecieron el conocimiento Y no escogieron el temor a Yavé.
30 Kaka ne ok giyie gi puonjna kendo gidagi siem mara,
No quisieron mi consejo Y menospreciaron toda reprensión mía.
31 kuom mano ginicham olemo mag yoregi kendo giniyiengʼ gi olemo mar riekogi maricho.
Entonces comerán el fruto de su camino Y se saciarán de sus propios consejos.
32 Nikech yore mobam mag bayo mag jogo mangʼeyogi tin noneg-gi, kendo bedo ma ok odewo gimoro mar joma ofuwo notiekgi.
El descarrío de los simples los matará, Y la dejadez de los necios los destruirá.
33 To ngʼato angʼata mawinjo wachna nodag gi kwe kendo mayom, maonge luoro mar hinyruok.
Pero el que me escuche vivirá confiadamente Y estará tranquilo, sin temor al mal.

< Ngeche 1 >