Mathayo 22
1 Yesu nowuoyo kodgi kendo gi ngeche, kowacho niya,
Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς πάλιν εἶπεν ἐν παραβολαῖς αὐτοῖς, λέγων·
2 “Pinyruodh polo chalo gi ruoth moro mane oloso nyasi mar arus ne wuode.
ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὅστις ἐποίησεν γάμους τῷ υἱῷ αὐτοῦ.
3 Eka nooro jotichne ir joma ne oluongi e nyasi mondo odhi oluong-gi gibi. To ne gidagi biro.
καὶ ἀπέστειλεν τοὺς δούλους αὐτοῦ καλέσαι τοὺς κεκλημένους εἰς τοὺς γάμους, καὶ οὐκ ἤθελον ἐλθεῖν.
4 “Nochako ooro jotich mamoko, kowacho ni, ‘Dhiuru unyis joma noluongi ni aseiko chiemba: Rwetha gi jamba machwe osenegi, kendo gik moko duto oikore. Omiyo biuru e nyasi mar arus.’
πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους λέγων· εἴπατε τοῖς κεκλημένοις· ἰδοὺ τὸ ἄριστόν μου ἡτοίμακα, οἱ ταῦροί μου καὶ τὰ σιτιστὰ τεθυμένα, καὶ πάντα ἕτοιμα· δεῦτε εἰς τοὺς γάμους.
5 “To ne ok gidewe, kendo moro ka moro kuomgi nowuok oweye odhi, moro ne odhi e puothe, to machielo nodhi e ohande.
οἱ δὲ ἀμελήσαντες ἀπῆλθον, ὃς μὲν εἰς τὸν ἴδιον ἀγρόν, ὃς δὲ ἐπὶ τὴν ἐμπορίαν αὐτοῦ·
6 Mamoko modongʼ to nomako jotichne mi osandogi kendo onegogi.
οἱ δὲ λοιποὶ κρατήσαντες τοὺς δούλους αὐτοῦ ὕβρισαν καὶ ἀπέκτειναν.
7 Ruoth ne mirima omako matek. Nooro jolweny mage mine gidhi gitieko jotich ma jonekgo kendo giwangʼo miechgi.
ὁ δὲ βασιλεὺς ὠργίσθη, καὶ πέμψας τὰ στρατεύματα αὐτοῦ ἀπώλεσεν τοὺς φονεῖς ἐκείνους καὶ τὴν πόλιν αὐτῶν ἐνέπρησεν.
8 “Eka nowachone jotije ni, ‘Nyasi mar arus koro oikore, to joma naluongo ne ok owinjore gi luong mane aluongogigo.
τότε λέγει τοῖς δούλοις αὐτοῦ· ὁ μὲν γάμος ἕτοιμός ἐστιν, οἱ δὲ κεκλημένοι οὐκ ἦσαν ἄξιοι·
9 Kuom Mano dhiuru e yore madongo mag dala uluong ngʼato angʼata muyudo mondo obi e nyasi.’
πορεύεσθε οὖν ἐπὶ τὰς διεξόδους τῶν ὁδῶν, καὶ ὅσους ἐὰν εὕρητε καλέσατε εἰς τοὺς γάμους.
10 Omiyo jotich nowuok odhi e yore madongo mag dala mine gichoko ji duto mane ginyalo yudo, joma beyo gi joma richo, mi joma nobiro e arus nopongʼo od budho.
καὶ ἐξελθόντες οἱ δοῦλοι ἐκεῖνοι εἰς τὰς ὁδοὺς συνήγαγον πάντας ὅσους εὗρον, πονηρούς τε καὶ ἀγαθούς, καὶ ἐπλήσθη ὁ νυμφὼν ἀνακειμένων.
11 “To kane ruoth obiro mondo one welo, wangʼe norado gi ngʼat moro kanyo mane ok orwako lep arus.
εἰσελθὼν δὲ ὁ βασιλεὺς θεάσασθαι τοὺς ἀνακειμένους εἶδεν ἐκεῖ ἄνθρωπον οὐκ ἐνδεδυμένον ἔνδυμα γάμου·
12 Nopenje ni, ‘Osiepna, ne idonjo e iye ka nade kionge gi lep arus?’ To dho ngʼatno nomoko.
καὶ λέγει αὐτῷ· ἑταῖρε, πως εἰσῆλθες ὧδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου; ὁ δὲ ἐφιμώθη.
13 “Eka ruoth nonyiso joma ne rite ni, ‘Tweuru bedene mondo udire oko ei mudho mandiwa, kama ywagruok gi mwodo lak biro betie.’
τότε ὁ βασιλεὺς εἶπεν τοῖς διακόνοις· δήσαντες αὐτοῦ πόδας καὶ χεῖρας ἐκβάλετε αὐτὸν εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.
14 “Nimar joma iluongo ngʼeny, to joma iyiero to tin.”
πολλοὶ γάρ εἰσιν κλητοὶ ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί.
15 Eka jo-Farisai nowuok odhi mondo gilos wach kaka ginyalo ndhoge gi wechene owuon.
Τότε πορευθέντες οἱ Φαρισαῖοι συμβούλιον ἔλαβον ὅπως αὐτὸν παγιδεύσωσιν ἐν λόγῳ.
16 Negioro jopuonjregi ire, kaachiel gi jo-Herodia, mi negipenje niya, “Japuonj, wangʼeyo ni in ngʼama ja-ratiro kendo ipuonjo yor Nyasaye kaluwore gi adierane. Ji ok nyal ywayi maloki nikech ok iluoro wangʼ ngʼato.
καὶ ἀποστέλλουσιν αὐτῷ τοὺς μαθητὰς αὐτῶν μετὰ τῶν Ἡρωδιανῶν λέγοντας· διδάσκαλε, οἴδαμεν ὅτι ἀληθὴς εἶ καὶ τὴν ὁδὸν τοῦ θεοῦ ἐν ἀληθείᾳ διδάσκεις, καὶ οὐ μέλει σοι περὶ οὐδενός, οὐ γὰρ βλέπεις εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων·
17 Koro nyiswa ane, iparo nade? Bende en gima kare mondo wagol osuru ne Kaisar, koso ok owinjore?”
εἰπὸν οὖν ἡμῖν, τί σοι δοκεῖ· ἔξεστιν δοῦναι κῆνσον Καίσαρι ἢ οὔ;
18 To kaka Yesu nongʼeyo chenro marach mane gin-go, nopenjogi niya, “Un joma wuondoregi, angʼo momiyo utema?
γνοὺς δὲ ὁ Ἰησοῦς τὴν πονηρίαν αὐτῶν εἶπεν· τί με πειράζετε, ὑποκριταί;
19 Nyisaeuru pesa mamingli mitiyogo kuom golo osuru.” Negikelone dinari,
ἐπιδείξατέ μοι τὸ νόμισμα τοῦ κήνσου. οἱ δὲ προσήνεγκαν αὐτῷ δηνάριον.
20 eka nopenjogi niya, “Kido man kuomeni en mar ngʼa? To ndikogi to gin mag ngʼa?”
καὶ λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· τίνος ἡ εἰκὼν αὕτη καὶ ἡ ἐπιγραφή;
21 Negidwoke niya, “Gin mag Kaisar.” Eka nowachonegi niya, “Miuru Kaisar gige Kaisar, to miuru Nyasaye gige Nyasaye.”
λέγουσιν· Καίσαρος. τότε λέγει αὐτοῖς· ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ.
22 Kane giwinjo mano, to ne dhogi omoko. Omiyo ne giweye mi gia gidhi.
καὶ ἀκούσαντες ἐθαύμασαν, καὶ ἀφέντες αὐτὸν ἀπῆλθαν.
23 Odiechiengʼno jo-Sadukai, mawacho ni chier onge, nobiro ire gi penjo moro.
Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ προσῆλθον αὐτῷ Σαδδουκαῖοι λέγοντες μὴ εἶναι ἀνάστασιν, καὶ ἐπηρώτησαν αὐτὸν
24 Negipenje niya, “Japuonj, Musa nonyisowa ni ka ngʼato otho ka oonge gi nyithindo to owadgi nyaka kend dhako ma chwore othono mondo onywolnego nyithindo.
λέγοντες· διδάσκαλε, Μωϋσῆς εἶπεν· ἐάν τις ἀποθάνῃ μὴ ἔχων τέκνα, ἐπιγαμβρεύσει ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ καὶ ἀναστήσει σπέρμα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ.
25 Koro ne nitie owete moko abiriyo e dierwa. Wuowi makayo nokendo to bangʼe notho, to kaka ne oonge gi nyithindo, noweyo chiege ne owadgi.
ἦσαν δὲ παρ’ ἡμῖν ἑπτὰ ἀδελφοί, καὶ ὁ πρῶτος γήμας ἐτελεύτησεν, καὶ μὴ ἔχων σπέρμα ἀφῆκεν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ.
26 Gima chal kamano notimore ne owadgi mar ariyo gi mar adek, kendo mamokogi duto nyaka mar abiriyo.
ὁμοίως καὶ ὁ δεύτερος καὶ ὁ τρίτος, ἕως τῶν ἑπτά.
27 Achien mogik dhakono bende notho.
ὕστερον δὲ πάντων ἀπέθανεν ἡ γυνή.
28 Koro, chiengʼ chier dhakoni nobed chi ngʼa kuom ji abiriyogi, nikech ji abiriyogo nokende giduto?”
ἐν τῇ ἀναστάσει οὖν τίνος τῶν ἑπτὰ ἔσται γυνή; πάντες γὰρ ἔσχον αὐτήν.
29 Yesu nodwokogi kawacho niya, “Ukoso nikech ukia Ndiko kata teko Nyasaye.
ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· πλανᾶσθε, μὴ εἰδότες τὰς γραφὰς μηδὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ.
30 Chiengʼ chier ji ok nokendi kata kendgi ngangʼ to ginichal gi malaike manie polo.
ἐν γὰρ τῇ ἀναστάσει οὔτε γαμοῦσιν οὔτε γαμίζονται, ἀλλ’ ὡς ἄγγελοι θεοῦ ἐν τῷ οὐρανῷ εἰσίν.
31 To kuom chier mar joma otho, donge usesomo gima Nyasaye nowachonu ni,
περὶ δὲ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν οὐκ ἀνέγνωτε τὸ ῥηθὲν ὑμῖν ὑπὸ τοῦ θεοῦ λέγοντος·
32 ‘An Nyasach Ibrahim, Nyasach Isaka kendo Nyasach Jakobo.’Nyasaye ok en Nyasach joma otho, to en Nyasach joma ngima.”
ἐγώ εἰμι ὁ θεὸς Ἀβραὰμ καὶ ὁ θεὸς Ἰσαὰκ καὶ ὁ θεὸς Ἰακώβ; οὐκ ἔστιν θεὸς νεκρῶν ἀλλὰ ζώντων.
33 Kane oganda owinjo wachneno, negihum gi puonjne.
καὶ ἀκούσαντες οἱ ὄχλοι ἐξεπλήσσοντο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ.
34 Kane jo-Farisai owinjo ni Yesu osengʼengʼo jo-Sadukai, ne gichokorene kaachiel.
Οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἀκούσαντες ὅτι ἐφίμωσεν τοὺς Σαδδουκαίους, συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτό,
35 Achiel kuomgi, mane en ngʼat molony ahinya e chik noteme kapenje niya,
καὶ ἐπηρώτησεν εἷς ἐξ αὐτῶν νομικὸς πειράζων αὐτόν·
36 “Japuonj, chik maduongʼ mogik kuom Chike en mane?”
διδάσκαλε, ποία ἐντολὴ μεγάλη ἐν τῷ νόμῳ;
37 Yesu nowachone niya, “‘Her Jehova Nyasaye ma Nyasachi gi chunyi duto, kendo gi paroni duto, kendo gi riekoni duto.’
ὁ δὲ ἔφη αὐτῷ· ἀγαπήσεις κύριον τὸν θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου.
38 Ma e chik mokwongo kendo maduongʼ mogik.
αὕτη ἐστὶν ἡ μεγάλη καὶ πρώτη ἐντολή.
39 To mar ariyo bende chal kode kamano, ni, ‘Her wadu kaka iherori iwuon.’
δευτέρα ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν.
40 Kitepe chik duto kod Jonabi omoko e chike ariyogi.”
ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς ὅλος ὁ νόμος κρέμαται καὶ οἱ προφῆται.
41 Kane oyudo jo-Farisai ochokore kaachiel, Yesu nopenjogi niya,
Συνηγμένων δὲ τῶν Φαρισαίων ἐπηρώτησεν αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς
42 “Uparo nade kuom Kristo? En Wuod ngʼa?” Negidwoke niya, “En Wuod Daudi.”
λέγων· τί ὑμῖν δοκεῖ περὶ τοῦ Χριστοῦ; τίνος υἱός ἐστιν; λέγουσιν αὐτῷ· τοῦ Δαυείδ.
43 Nowachonegi niya, “Ka en kamano to angʼo momiyo ka Daudi wuoyo ka en ei Roho to oluonge ni, ‘Ruoth’? Nimar owacho ni,
λέγει αὐτοῖς· πῶς οὖν Δαυεὶδ ἐν πνεύματι καλεῖ κύριον αὐτὸν, λέγων·
44 “‘Jehova Nyasaye nowachone Ruodha ni: “Bed e bada ma korachwich, nyaka chop aket wasiki e bwo tiendi.”’
εἶπεν κύριος τῷ κυρίῳ μου· κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποκάτω τῶν ποδῶν σου.
45 Koro ka Daudi ema luonge ni, ‘Ruoth’ to ere kaka onyalo bedo Wuode kendo?”
εἰ οὖν Δαυεὶδ καλεῖ αὐτὸν κύριον, πῶς υἱὸς αὐτοῦ ἐστιν;
46 To onge ngʼato kata achiel mane nyalo dwoke kata wach achiel, kendo chakre chiengʼno kadhi nyime, onge ngʼato kata achiel manohedhore penje penjo moro kendo.
καὶ οὐδεὶς ἐδύνατο ἀποκριθῆναι αὐτῷ λόγον, οὐδὲ ἐτόλμησέν τις ἀπ’ ἐκείνης τῆς ἡμέρας ἐπερωτῆσαι αὐτὸν οὐκέτι.
