< Mariko 10 >
1 Yesu noa kanyo modhi e gwengʼ mar Judea man loka aora Jordan. Oganda maduongʼ nochako obiro ire, kendo nopuonjogi kaka nojatimo kinde duto.
Y él se levantó y se fue a la región de Judea, al otro lado del Jordán; y gran número de gente volvió a unirse a él; y, como era su costumbre, les dio enseñanza.
2 Jo-Farisai moko nobiro moteme kapenje niya, “Bende chik oyie mondo ngʼato oketh keny gi chiege?”
Y llegaron a él los fariseos, y lo tentaron con la pregunta: ¿es correcto que un hombre divorcie a su esposa?
3 Nodwokogi niya, “Angʼo mane Musa ochikou mondo utim?”
Y les dijo a ellos en respuesta: ¿Qué dijo Moisés que debían hacer?
4 Negiwacho niya, “Musa noyie mondo dichwo ondik barup weruok mar ketho keny eka oriembe.”
Y ellos le dijeron: Moisés permitió al hombre escribir un certificado de divorcio, y liberarse de ella.
5 Yesu nodwokogi niya, “Musa nondikonu chikni nikech chunyu matek.
Pero Jesús les dijo: A causa de sus corazones endurecidos, él les dio esta ley.
6 To chakre chwech piny, Nyasaye nochweyogi dichwo gi dhako.
Pero desde el principio, varón y hembra los hizo.
7 ‘Kuom mano, dichwo nowe wuon kod min kendo nopadre gi chiege,
Por esta causa, ¿se apartará un hombre de su padre y de su madre, y se unirá a su mujer?
8 mi ji ariyogo nobed ringruok achiel.’ Omiyo koro ok gin ji ariyo, to gin ringruok achiel.
Y los dos se convertirán en una sola carne; para que ya no sean dos, sino una sola carne.
9 Kuom mano, gima Nyasaye oseriwo kaachiel kik dhano moro amora pogi.”
No separe el hombre lo que se ha unido por Dios.
10 Kane gidok e ot kendo, jopuonjre Yesu nopenje kuom wachni.
Y en la casa, los discípulos le volvieron a preguntar sobre esto.
11 To Yesu nodwokogi niya, “Ngʼato angʼata mowere gi chiege mokendo dhako machielo odonjo e richo mar terruok nikech chiege moriembono.
Y les dijo: Cualquiera que repudia a su mujer y toma a otra, comete adulterio en contra de su esposa;
12 To kata dhako ema owere gi chwore mokendore gi dichwo machielo to odonjo e richo mar terruok.”
Y si ella misma repudia a su marido y toma a otro, ella comete adulterio contra su marido.
13 Ji ne kelo nyithindo matindo ir Yesu mondo ogwedhgi, to jopuonjre nokwerogi.
Y tomaron para él niños pequeños, para que él pusiera sus manos sobre ellos; y los discípulos reprendieron a los que los presentaban.
14 Kane Yesu oneno gima jopuonjrene timo, nokecho kodgi, mi owachonegi niya, “Weuru nyithindo matindo obi ira kendo kik utamgi, nikech pinyruoth Nyasaye en mar ji machal ka magi.
Cuando Jesús lo vio, se enojó y les dijo: Dejen que los niños vengan a mí y no se los impidan; porque de tal es el reino de Dios.
15 Awachonu adier ni ngʼato ma ok orwako pinyruoth Nyasaye kaka nyathi matin ok nodonji ngangʼ.”
De cierto les digo, que cualquiera que no se someta al reino de Dios como un niño pequeño, no entrará en él en absoluto.
16 Nokawo nyithindogo motingʼo e bade, eka noketo lwete kuomgi, mi ogwedhogi.
Y él los tomó en sus brazos, y les dio una bendición, poniendo sus manos sobre ellos.
17 Kane Yesu ochako wuoth dhi, ngʼat moro noringo obiro ire mogoyo chonge piny e nyime. Ngʼatni noloso kode kapenje niya, “Japuonj maber, en angʼo monego atim mondo eka ayud ngima mochwere kaka girkeni mara?” (aiōnios )
Y mientras él estaba saliendo por el camino, un hombre corrió hacia él y se arrodilló, diciendo: Maestro bueno, ¿qué tengo que hacer para tener vida eterna? (aiōnios )
18 Yesu nodwoke kapenje niya, “Angʼo momiyo iluonga ni ngʼama ber? Onge ngʼama ber makmana Nyasaye kende.
Y Jesús le dijo: ¿Por qué dices que soy bueno? nadie es bueno sino uno, y ese es Dios.
19 Ingʼeyo chike mawacho ni: ‘Kik ineki, kik iterri, kik ikwal, kik ihang wach, kik imechi, luor wuonu gi minu.’”
Tú tienes conocimiento de lo que se dice en la ley: No mates a nadie, No adulteres, No tomes lo que no es tuyo, No des falso testimonio, No defraudes, Da honor a tu padre y a tu madre.
20 Nodwoke niya, “Japuonj, magi duto aserito nyaka aa tin-na.”
Y él le dijo: Maestro, todas estas leyes que he guardado desde la juventud.
21 Yesu nongʼiyo wuowino mohere, eka owachone niya, “Gimoro achiel ema iremo. Wuogi idhi ilok mwanduni duto ma in-go pesa mondo ipog joma odhier, eka inibed gi mwandu mokan e polo. Bangʼ timo kamano to bi mondo iluwa.”
Y Jesús, mirándolo y amándolo, dijo: Una cosa se necesita: ve, toma dinero y tus bienes, y dáselo a los pobres, y tendrás riquezas en el cielo; y ven conmigo.
22 Ka ngʼatno nowinjo wachno, nomieno wangʼe, moa kanyo ka chunye lit, nikech ne en-gi mwandu mathoth ahinya.
Pero su rostro se entristeció al decirlo, y él se fue triste, porque era uno que tenía muchas propiedades.
23 To Yesu nongʼicho koni gi koni, eka owacho ni jopuonjrene niya, “Mano kaka en gima tek mondo ja-mwandu odonji e pinyruoth Nyasaye!”
Y Jesús, mirando alrededor, dijo a sus discípulos: ¡Cuán difícil es para los que tienen riquezas entrar en el reino de Dios!
24 Jopuonjrene nowuoro wechegego. To Yesu nomedo wuoyo kodgi kawacho niya, “Nyithindo, mano kaka en gima tek mondo ngʼato odonji e pinyruoth Nyasaye!
Y los discípulos estaban maravillados de sus palabras. Pero Jesús les dijo otra vez, Hijos, ¡qué difícil es para los que ponen fe en la riqueza entrar en el reino de Dios!
25 Yot mondo ngamia okadhi e wangʼ sandan moloyo jamoko donjo e pinyruoth Nyasaye.”
Es más fácil que un camello pase por el ojo de una aguja, que un hombre rico entre en el reino de Dios.
26 Jopuonjrene nomedo wuoro mi giwacho kendgi niya, “Kare en ngʼa manyalo kwo?”
Y se sorprendieron grandemente, y le dijeron: ¿Quién pues, podrá ser salvo?
27 To Yesu nongʼiyogi tir mi owachonegi niya, “Mano en gima ok nyalre kuom dhano, to ok kuom Nyasaye, nimar kuom Nyasaye to gik moko duto nyalore.”
Jesús, mirándolos, dijo: Para los hombres es imposible, pero no para Dios; porque todas las cosas son posibles para Dios.
28 Petro nowachone niya, “Wan waseweyo gik moko duto mondo waluwi.”
Pedro le dijo: Mira, hemos abandonado todo y te seguimos.
29 To Yesu nodwoke kawacho niya, “Awachonu adier ni onge ngʼato moseweyo dalane, kata owetene, kata nyiminene, kata min-gi, kata wuon-gi, kata nyithinde, kata puothene, nikech An kendo nikech Injili,
Jesús dijo: De cierto te digo, que no hay hombre que haya dejado la casa, ni hermanos, ni hermanas, ni madre, ni padre, ni hijos, ni tierra, por causa de mí y por las buenas nuevas,
30 ma nobare mak oyudo nyadi mia: mier, owete, nyimine, mine, nyithindo, kod puothe, kaachiel gi sand bende e ndaloni, to kod ngima mochwere e piny mabiro. (aiōn , aiōnios )
Que no reciba cien veces más ahora en estos tiempos: casas, hermanos, hermanas, madres, hijos y tierra, aunque con grandes problemas; y, en el mundo venidero, vida eterna. (aiōn , aiōnios )
31 To ji mangʼeny masani okwongo nobed chien mogik, kendo joma sani ni chien mogik, nobed mokwongo.”
Pero un gran número de los primeros serán los últimos: y los últimos serán los primeros.
32 Koro ne gin e yo gidhi Jerusalem, ka Yesu otelo nyimgi kendo jopuonjre noyudo ohum nono, to joma ne luwogi ne luoro omako. Yesu nochako okawo jopuonjre apar gariyo otero tenge monyisogi gima ne dhi timorene.
Y ellos estaban en el camino, subiendo a Jerusalén; y Jesús iba delante de ellos; y estaban maravillados; pero le seguían con miedo. Y otra vez tomó a los doce, y les dio aviso de las cosas que habían de venir sobre él,
33 Nowachonegi niya, “Eri wadhi nyaka Jerusalem, kendo Wuod Dhano ibiro ndhogi mi chiw e lwet jodolo madongo gi jopuonj chik. Gibiro ngʼadone buch tho mi gichiwe ne joma ok jo-Yahudi,
Diciendo: Mira, vamos a Jerusalén; y el Hijo del Hombre será entregado a los principales sacerdotes y a los escribas; y darán orden de su muerte, y lo entregarán a los gentiles;
34 mondo ojare, mi ngʼudh olawo kuome kendo chwade mi nyaka ginege. To bangʼ ndalo adek obiro chier.”
Y se burlaran de él, y le avergonzarán, y le azotarán, y le matarán; y después de tres días resucitará.
35 Bangʼe Jakobo gi Johana, mane gin yawuot Zebedi, nobiro ire mowachone niya, “Japuonj, wadwaro mondo itimnwa gimoro amora mwakwayi.”
Y vinieron a él Jacobo y Juan, los hijos de Zebedeo, diciéndole: Maestro, ¿nos darás lo que te pidamos?
36 Yesu nopenjogi niya, “Udwaro ni atimnu angʼo?”
Y él les dijo: ¿Qué quieren que haga por ustedes?
37 Negidwoke niya, “Yie mondo kidwogo e duongʼni maler to iket achiel kuomwa obed e badi korachwich to machielo e badi koracham.”
Y le dijeron: Déjanos estar sentados, uno a tu derecha y otro a tu izquierda, en tu gloria.
38 Yesu nowachonegi niya, “Ok ungʼeyo gima ukwayo. Bende unyalo madho kikombe ma amadho kata yudo batiso machal gi mitisago?”
Pero Jesús les dijo: No saben lo que están pidiendo. ¿Eres capaz de beber de la copa que yo bebo? o para someterse al bautismo al que debo someterme?
39 Negidwoke niya, “Wanyalo.” Yesu nowachonegi niya, “En adier ni ubiro metho e kikombe ma amethoe mi obatisu gi batiso mitisago,
Y ellos le dijeron: Nosotros podemos. Y Jesús les dijo: a la verdad beberás de la copa que yo estoy bebiendo; y con el bautismo que voy a ser bautizado serán bautizados:
40 to bedo e bada ma korachwich kata ma koracham ok an ema achiw. Kuondego gin mag jogo mane oiknegi chon.”
Pero sentarse a mi diestra o a mi izquierda no es mío darlo; sino a aquellos para quienes ha sido preparado.
41 Kane jopuonjre apar mamoko nowinjo wachno, ne gisin gi Jakobo gi Johana.
Al oír esto, los diez se enojaron mucho con Jacobo y Juan.
42 To Yesu noluongogi duto kaachiel mowachonegi niya, “Ungʼeyo ni joma ikwano kaka jotelo e kind joma ok jo-Yahudi rito jogegi gi angʼenge, kendo jotendgi madongo tiyogi githuon.
Y Jesús los hizo venir a él, y les dijo: Ustedes ven que los que son gobernados de los gentiles son señores sobre ellos, y sus grandes tienen autoridad sobre ellos.
43 Un to ok un kamano. Kar timo kamano, to ngʼato angʼata madwaro bedo maduongʼ e dieru nyaka bedi jatichu,
Pero entre ustedes no es así; pero cualquiera que desee hacerse grande entre ustedes, que sea su servidor.
44 kendo ngʼato angʼata madwaro bedo ngʼat mokwongo nyaka bed misumba ji duto.
Y el que quiera ser el primero entre ustedes, sea siervo de todos.
45 Nikech kata mana Wuod Dhano ne ok obiro mondo ji otine, to nobiro mondo otine ji kendo mondo ochiw ngimane obed gima iwarogo ji mangʼeny.”
Porque verdaderamente el Hijo del hombre no vino a tener siervos, sino a ser siervo, y a dar su vida por la salvación de los hombres.
46 Bangʼe negibiro Jeriko, to kane oyudo Yesu gi jopuonjrene kaachiel gi oganda maduongʼ aa e dalano, muofu moro miluongo ni Bartimayo (tiende ni “wuod Timayo”) nobet e bath yo ka okwecho.
Y vinieron a Jericó; y cuando él salía de Jericó, con sus discípulos y un gran número de personas, el hijo de Timeo, Bartimeo, un ciego, estaba sentado junto al camino, con la mano extendida pidiendo limosna.
47 Kane owinjo ni en Yesu ja-Nazareth, nochako kok niya, “Yesu, Wuod Daudi, yie ikecha!”
Y cuando llegó a sus oídos que era Jesús de Nazaret, dio un grito, y dijo: Jesús, Hijo de David, ten misericordia de mí.
48 Thoth ji mane ni kanyo nokwere kendo nowachone ni olingʼ thi, to nomedo goyo koko niya, “Wuod Daudi, yie ikecha!”
Y algunos de ellos, volviéndose en señal de protesta, le ordenaron que guardara silencio, pero siguió gritando aún más, Hijo de David, ten piedad de mí.
49 Yesu nochungʼ mowacho niya, “Luongeuru obi ira ka.” Omiyo negiluongo muofuno ka gikone niya, “Bed gichir! Aa malo! Oluongi.”
Y Jesús se detuvo y dijo: Déjalo venir. Y clamando al ciego, le dijeron: levántate, confía; él ha enviado por ti.
50 Ngʼatno nodiro suka mane oumorego kucha, mi ochikore ochungʼ gi tiende modhi ir Yesu.
Y él, quitándose su manto, se levantó rápidamente, y vino a Jesús.
51 Yesu nopenjo ngʼatno niya, “Angʼo midwaro mondo atimni?” To muofuno nodwoke niya, “Japuonj, adwaro ni mondo anen.”
Y Jesús le dijo: ¿Qué quieres que te haga? Y el ciego dijo: Maestro, que recobre la vista.
52 Eka Yesu nowachone niya, “Dhiyo, yie mari osechangi. Gikanyono ngʼatno nochako neno, kendo noluwo bangʼ Yesu kowuotho e yo.”
Y Jesús le dijo: Sigue tu camino; tu fe te ha hecho bien. Y enseguida recobró la vista y fue tras él en el camino.