Luka 24
1 Odiechiengʼ mokwongo mar juma, okinyi mangʼich, mon-go notingʼo modhi mangʼwe ngʼar mane giseloso, ma gidhiyo e liel.
ଅଥ ସପ୍ତାହପ୍ରଥମଦିନେଽତିପ୍ରତ୍ୟୂଷେ ତା ଯୋଷିତଃ ସମ୍ପାଦିତଂ ସୁଗନ୍ଧିଦ୍ରୱ୍ୟଂ ଗୃହୀତ୍ୱା ତଦନ୍ୟାଭିଃ କିଯତୀଭିଃ ସ୍ତ୍ରୀଭିଃ ସହ ଶ୍ମଶାନଂ ଯଯୁଃ|
2 Negiyudo ka kidi mane odin-go dho liel kosengʼiel oko,
କିନ୍ତୁ ଶ୍ମଶାନଦ୍ୱାରାତ୍ ପାଷାଣମପସାରିତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା
3 to kane gidonjo e iye, ne ok giyudo ringre Ruoth Yesu.
ତାଃ ପ୍ରୱିଶ୍ୟ ପ୍ରଭୋ ର୍ଦେହମପ୍ରାପ୍ୟ
4 Kane pod giwuoro wachni, apoyo nono ji ariyo morwakore gi lewni mangʼangʼni ka mil polo nochungo butgi.
ୱ୍ୟାକୁଲା ଭୱନ୍ତି ଏତର୍ହି ତେଜୋମଯୱସ୍ତ୍ରାନ୍ୱିତୌ ଦ୍ୱୌ ପୁରୁଷୌ ତାସାଂ ସମୀପେ ସମୁପସ୍ଥିତୌ
5 Mon-go nobwok kendo negikulore ka wigi ochomo piny, to nowachonegi niya, “Angʼo momiyo umanyo ngʼat mangima e kind joma otho?
ତସ୍ମାତ୍ତାଃ ଶଙ୍କାଯୁକ୍ତା ଭୂମାୱଧୋମୁଖ୍ୟସ୍ୟସ୍ଥୁଃ| ତଦା ତୌ ତା ଊଚତୁ ର୍ମୃତାନାଂ ମଧ୍ୟେ ଜୀୱନ୍ତଂ କୁତୋ ମୃଗଯଥ?
6 Oonge ka; osechier! Paruru gima ne owachonu, kane pod en kodu Galili:
ସୋତ୍ର ନାସ୍ତି ସ ଉଦସ୍ଥାତ୍|
7 ‘Wuod Dhano nyaka ket e lwet joricho, kendo nogure to chiengʼ mar adek nochiere kendo.’”
ପାପିନାଂ କରେଷୁ ସମର୍ପିତେନ କ୍ରୁଶେ ହତେନ ଚ ମନୁଷ୍ୟପୁତ୍ରେଣ ତୃତୀଯଦିୱସେ ଶ୍ମଶାନାଦୁତ୍ଥାତୱ୍ୟମ୍ ଇତି କଥାଂ ସ ଗଲୀଲି ତିଷ୍ଠନ୍ ଯୁଷ୍ମଭ୍ୟଂ କଥିତୱାନ୍ ତାଂ ସ୍ମରତ|
8 Eka negiparo wechene.
ତଦା ତସ୍ୟ ସା କଥା ତାସାଂ ମନଃସୁ ଜାତା|
9 Kane gidwogo giaa e liel, neginyiso gigi duto ne ji apar gachiel kod ji duto mamoko.
ଅନନ୍ତରଂ ଶ୍ମଶାନାଦ୍ ଗତ୍ୱା ତା ଏକାଦଶଶିଷ୍ୟାଦିଭ୍ୟଃ ସର୍ୱ୍ୱେଭ୍ୟସ୍ତାଂ ୱାର୍ତ୍ତାଂ କଥଯାମାସୁଃ|
10 Ne gin Maria nyar Magdala, gi Joana kod Maria min Jakobo, gi mon moko mane ni kodgi, ema nonyiso joote wachni.
ମଗ୍ଦଲୀନୀମରିଯମ୍, ଯୋହନା, ଯାକୂବୋ ମାତା ମରିଯମ୍ ତଦନ୍ୟାଃ ସଙ୍ଗିନ୍ୟୋ ଯୋଷିତଶ୍ଚ ପ୍ରେରିତେଭ୍ୟ ଏତାଃ ସର୍ୱ୍ୱା ୱାର୍ତ୍ତାଃ କଥଯାମାସୁଃ
11 To ne ok giyie weche mon-go, nikech wechegi ne nenore koyuma.
କିନ୍ତୁ ତାସାଂ କଥାମ୍ ଅନର୍ଥକାଖ୍ୟାନମାତ୍ରଂ ବୁଦ୍ଧ୍ୱା କୋପି ନ ପ୍ରତ୍ୟୈତ୍|
12 Petro, kata kamano, noa malo kendo noringo odhi e liel. Kokulore e liel, noneno lewni kodongʼ kanyo kendgi, noa modok, kowuoro owuon gima osetimore.
ତଦା ପିତର ଉତ୍ଥାଯ ଶ୍ମଶାନାନ୍ତିକଂ ଦଧାୱ, ତତ୍ର ଚ ପ୍ରହ୍ୱୋ ଭୂତ୍ୱା ପାର୍ଶ୍ୱୈକସ୍ଥାପିତଂ କେୱଲଂ ୱସ୍ତ୍ରଂ ଦଦର୍ଶ; ତସ୍ମାଦାଶ୍ଚର୍ୟ୍ୟଂ ମନ୍ୟମାନୋ ଯଦଘଟତ ତନ୍ମନସି ୱିଚାରଯନ୍ ପ୍ରତସ୍ଥେ|
13 Koro e odiechiengʼ nogono ji ariyo kuomgi ne dhiyo e dala miluongo ni Emau, kama dirom kilomita apar gangʼwen koa Jerusalem.
ତସ୍ମିନ୍ନେୱ ଦିନେ ଦ୍ୱୌ ଶିଯ୍ୟୌ ଯିରୂଶାଲମଶ୍ଚତୁଷ୍କ୍ରୋଶାନ୍ତରିତମ୍ ଇମ୍ମାଯୁଗ୍ରାମଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୌ
14 Negiwuoyo kendgi kuom gik moko duto mosetimore.
ତାସାଂ ଘଟନାନାଂ କଥାମକଥଯତାଂ
15 Kane giwuoyo kendo goyo mbaka kuom gigi e kindgi giwegi, Yesu owuon nobiro kendo nowuotho kodgi;
ତଯୋରାଲାପୱିଚାରଯୋଃ କାଲେ ଯୀଶୁରାଗତ୍ୟ ତାଭ୍ୟାଂ ସହ ଜଗାମ
16 to ne ok ginyal ngʼeye.
କିନ୍ତୁ ଯଥା ତୌ ତଂ ନ ପରିଚିନୁତସ୍ତଦର୍ଥଂ ତଯୋ ର୍ଦୃଷ୍ଟିଃ ସଂରୁଦ୍ଧା|
17 Nopenjogi niya, “En angʼo ma uwacho kendu ka uwuothoni?” Negichungʼ kar tiendgi, ka gijowo wangʼ-gi ka gikuyo.
ସ ତୌ ପୃଷ୍ଟୱାନ୍ ଯୁୱାଂ ୱିଷଣ୍ଣୌ କିଂ ୱିଚାରଯନ୍ତୌ ଗଚ୍ଛଥଃ?
18 Achiel kuomgi, ma nyinge Kleopa, nopenje niya, “In mana wendo e Jerusalem ka kendo ok ingʼeyo gik mosetimore kuno e ndalogi koso?”
ତତସ୍ତଯୋଃ କ୍ଲିଯପାନାମା ପ୍ରତ୍ୟୁୱାଚ ଯିରୂଶାଲମପୁରେଽଧୁନା ଯାନ୍ୟଘଟନ୍ତ ତ୍ୱଂ କେୱଲୱିଦେଶୀ କିଂ ତଦ୍ୱୃତ୍ତାନ୍ତଂ ନ ଜାନାସି?
19 Nopenjo niya, “Gik mage?” Negidwoko niya, “Kuom Yesu ma ja-Nazareth. Ne en janabi, maratego e wach gi tim e nyim Nyasaye kod ji duto.
ସ ପପ୍ରଚ୍ଛ କା ଘଟନାଃ? ତଦା ତୌ ୱକ୍ତୁମାରେଭାତେ ଯୀଶୁନାମା ଯୋ ନାସରତୀଯୋ ଭୱିଷ୍ୟଦ୍ୱାଦୀ ଈଶ୍ୱରସ୍ୟ ମାନୁଷାଣାଞ୍ଚ ସାକ୍ଷାତ୍ ୱାକ୍ୟେ କର୍ମ୍ମଣି ଚ ଶକ୍ତିମାନାସୀତ୍
20 Jodolo madongo gi jodongwa nochiwe mondo ongʼadne buch tho, kendo negigure;
ତମ୍ ଅସ୍ମାକଂ ପ୍ରଧାନଯାଜକା ୱିଚାରକାଶ୍ଚ କେନାପି ପ୍ରକାରେଣ କ୍ରୁଶେ ୱିଦ୍ଧ୍ୱା ତସ୍ୟ ପ୍ରାଣାନନାଶଯନ୍ ତଦୀଯା ଘଟନାଃ;
21 to ne wan gi geno ni en e jal mane biro reso jo-Israel. To moloyo bende, kawuono en ndalo adek nyaka ma notimore.
କିନ୍ତୁ ଯ ଇସ୍ରାଯେଲୀଯଲୋକାନ୍ ଉଦ୍ଧାରଯିଷ୍ୟତି ସ ଏୱାଯମ୍ ଇତ୍ୟାଶାସ୍ମାଭିଃ କୃତା| ତଦ୍ୟଥା ତଥାସ୍ତୁ ତସ୍ୟା ଘଟନାଯା ଅଦ୍ୟ ଦିନତ୍ରଯଂ ଗତଂ|
22 Momedore ni mano, mon moko man kodwa nende obwogowa gi wach. Negidhiyo e liel okinyi mangʼich
ଅଧିକନ୍ତ୍ୱସ୍ମାକଂ ସଙ୍ଗିନୀନାଂ କିଯତ୍ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ମୁଖେଭ୍ୟୋଽସମ୍ଭୱୱାକ୍ୟମିଦଂ ଶ୍ରୁତଂ;
23 to ok negiyudo ringre. Negidwogo kendo nyisowa ni negineno malaike moko mane ofwenyorenigi, manowacho ni ongima.
ତାଃ ପ୍ରତ୍ୟୂଷେ ଶ୍ମଶାନଂ ଗତ୍ୱା ତତ୍ର ତସ୍ୟ ଦେହମ୍ ଅପ୍ରାପ୍ୟ ୱ୍ୟାଘୁଟ୍ୟେତ୍ୱା ପ୍ରୋକ୍ତୱତ୍ୟଃ ସ୍ୱର୍ଗୀସଦୂତୌ ଦୃଷ୍ଟାୱସ୍ମାଭିସ୍ତୌ ଚାୱାଦିଷ୍ଟାଂ ସ ଜୀୱିତୱାନ୍|
24 Eka jowa moko nodhi e liel to negiyudo mana kaka mon-go ne owacho, to en ok ne ginene.”
ତତୋସ୍ମାକଂ କୈଶ୍ଚିତ୍ ଶ୍ମଶାନମଗମ୍ୟତ ତେଽପି ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ୱାକ୍ୟାନୁରୂପଂ ଦୃଷ୍ଟୱନ୍ତଃ କିନ୍ତୁ ତଂ ନାପଶ୍ୟନ୍|
25 Nowachonegi niya, “Ufuwo nadi to mano kaka chunyu kawo kinde mondo uyie duto mane jonabi osewacho!
ତଦା ସ ତାୱୁୱାଚ, ହେ ଅବୋଧୌ ହେ ଭୱିଷ୍ୟଦ୍ୱାଦିଭିରୁକ୍ତୱାକ୍ୟଂ ପ୍ରତ୍ୟେତୁଂ ୱିଲମ୍ବମାନୌ;
26 Donge ne Kristo nyaka yud masichegi eka bangʼe nodonji e duongʼ ma Nyasaye ne oseikone?”
ଏତତ୍ସର୍ୱ୍ୱଦୁଃଖଂ ଭୁକ୍ତ୍ୱା ସ୍ୱଭୂତିପ୍ରାପ୍ତିଃ କିଂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟସ୍ୟ ନ ନ୍ୟାଯ୍ୟା?
27 To chakre Musa gi Jonabi duto, noleronigi konyisogi gino mane owachi kuome e ndiko duto.
ତତଃ ସ ମୂସାଗ୍ରନ୍ଥମାରଭ୍ୟ ସର୍ୱ୍ୱଭୱିଷ୍ୟଦ୍ୱାଦିନାଂ ସର୍ୱ୍ୱଶାସ୍ତ୍ରେ ସ୍ୱସ୍ମିନ୍ ଲିଖିତାଖ୍ୟାନାଭିପ୍ରାଯଂ ବୋଧଯାମାସ|
28 Kaka negisudo machiegni gi dala mane gidhiye, Yesu notimore ka gima pod odwaro dhiyo nyime.
ଅଥ ଗମ୍ୟଗ୍ରାମାଭ୍ୟର୍ଣଂ ପ୍ରାପ୍ୟ ତେନାଗ୍ରେ ଗମନଲକ୍ଷଣେ ଦର୍ଶିତେ
29 To negiwachone ka gijiwe niya, “Bed kodwa ka, nimar koro odhiambo chiegni, odiechiengʼ koro dhi rumo.” Omiyo nodhi mondo obed kodgi.
ତୌ ସାଧଯିତ୍ୱାୱଦତାଂ ସହାୱାଭ୍ୟାଂ ତିଷ୍ଠ ଦିନେ ଗତେ ସତି ରାତ୍ରିରଭୂତ୍; ତତଃ ସ ତାଭ୍ୟାଂ ସାର୍ଦ୍ଧଂ ସ୍ଥାତୁଂ ଗୃହଂ ଯଯୌ|
30 Kane en kodgi e mesa, nokawo makati, nogoyo erokamano, nongʼinge kendo nochako miyogi.
ପଶ୍ଚାଦ୍ଭୋଜନୋପୱେଶକାଲେ ସ ପୂପଂ ଗୃହୀତ୍ୱା ଈଶ୍ୱରଗୁଣାନ୍ ଜଗାଦ ତଞ୍ଚ ଭଂକ୍ତ୍ୱା ତାଭ୍ୟାଂ ଦଦୌ|
31 Eka wengegi noyawore kendo negingʼeye, to nolal mowuok oa e wangʼ-gi.
ତଦା ତଯୋ ର୍ଦୃଷ୍ଟୌ ପ୍ରସନ୍ନାଯାଂ ତଂ ପ୍ରତ୍ୟଭିଜ୍ଞତୁଃ କିନ୍ତୁ ସ ତଯୋଃ ସାକ୍ଷାଦନ୍ତର୍ଦଧେ|
32 Negipenjore ngʼato gi ngʼato niya, “Donge ne chunywa mor kane owuoyo kodwa e yo kendo konyisowa tiend Ndiko?”
ତତସ୍ତୌ ମିଥୋଭିଧାତୁମ୍ ଆରବ୍ଧୱନ୍ତୌ ଗମନକାଲେ ଯଦା କଥାମକଥଯତ୍ ଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥଞ୍ଚବୋଧଯତ୍ ତଦାୱଯୋ ର୍ବୁଦ୍ଧିଃ କିଂ ନ ପ୍ରାଜ୍ୱଲତ୍?
33 Negia malo kendo negidok piyo Jerusalem. Kuno negiyudo ji apar gachielgo gi jogo mane ni kodgi, ka gichokore kaachiel,
ତୌ ତତ୍କ୍ଷଣାଦୁତ୍ଥାଯ ଯିରୂଶାଲମପୁରଂ ପ୍ରତ୍ୟାଯଯତୁଃ, ତତ୍ସ୍ଥାନେ ଶିଷ୍ୟାଣାମ୍ ଏକାଦଶାନାଂ ସଙ୍ଗିନାଞ୍ଚ ଦର୍ଶନଂ ଜାତଂ|
34 kagiwacho niya, “En adier! Ruoth osechier kendo osefwenyore ne Simon.”
ତେ ପ୍ରୋଚୁଃ ପ୍ରଭୁରୁଦତିଷ୍ଠଦ୍ ଇତି ସତ୍ୟଂ ଶିମୋନେ ଦର୍ଶନମଦାଚ୍ଚ|
35 Eka ji ariyogo nowacho, gino mane otimore e yo, kendo kaka negingʼeyo Yesu ka nongʼingo makati.
ତତଃ ପଥଃ ସର୍ୱ୍ୱଘଟନାଯାଃ ପୂପଭଞ୍ଜନେନ ତତ୍ପରିଚଯସ୍ୟ ଚ ସର୍ୱ୍ୱୱୃତ୍ତାନ୍ତଂ ତୌ ୱକ୍ତୁମାରେଭାତେ|
36 Kane pod giwuoyoe e wachni, Yesu owuon nochungo e diergi kendo wachonegi niya, “Kwe obed kodu.”
ଇତ୍ଥଂ ତେ ପରସ୍ପରଂ ୱଦନ୍ତି ତତ୍କାଲେ ଯୀଶୁଃ ସ୍ୱଯଂ ତେଷାଂ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ଥଯ ଯୁଷ୍ମାକଂ କଲ୍ୟାଣଂ ଭୂଯାଦ୍ ଇତ୍ୟୁୱାଚ,
37 Negibwok kendo negiluor, ka giparo ni gineno jachien.
କିନ୍ତୁ ଭୂତଂ ପଶ୍ୟାମ ଇତ୍ୟନୁମାଯ ତେ ସମୁଦ୍ୱିୱିଜିରେ ତ୍ରେଷୁଶ୍ଚ|
38 Nowachonegi niya, “Angʼo momiyo uchandoru, kendo angʼo momiyo chich ni e parou?
ସ ଉୱାଚ, କୁତୋ ଦୁଃଖିତା ଭୱଥ? ଯୁଷ୍ମାକଂ ମନଃସୁ ସନ୍ଦେହ ଉଦେତି ଚ କୁତଃ?
39 Neuru lwetena gi tiendena. En an awuon! Mulauru kendo neuru; jachien onge ringruok kata choke, to an to uneno ka an-go.”
ଏଷୋହଂ, ମମ କରୌ ପଶ୍ୟତ ୱରଂ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ୱା ପଶ୍ୟତ, ମମ ଯାଦୃଶାନି ପଶ୍ୟଥ ତାଦୃଶାନି ଭୂତସ୍ୟ ମାଂସାସ୍ଥୀନି ନ ସନ୍ତି|
40 Kane osewacho ma, nonyisogi lwetene gi tiendene,
ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୱା ସ ହସ୍ତପାଦାନ୍ ଦର୍ଶଯାମାସ|
41 To kane pod ok ne giyie nikech mor kod wuoro, nopenjogi niya, “Bende un gi gimoro amora ka eri madicham?”
ତେଽସମ୍ଭୱଂ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ସାନନ୍ଦା ନ ପ୍ରତ୍ୟଯନ୍| ତତଃ ସ ତାନ୍ ପପ୍ରଚ୍ଛ, ଅତ୍ର ଯୁଷ୍ମାକଂ ସମୀପେ ଖାଦ୍ୟଂ କିଞ୍ଚିଦସ୍ତି?
42 Negimiye rech matin moro motedi
ତତସ୍ତେ କିଯଦ୍ଦଗ୍ଧମତ୍ସ୍ୟଂ ମଧୁ ଚ ଦଦୁଃ
43 nokawe kendo nochame e nyimgi.
ସ ତଦାଦାଯ ତେଷାଂ ସାକ୍ଷାଦ୍ ବୁଭୁଜେ
44 Nowachonegi niya, “Mano e gino mane awachonu kane pod an kodu: Gik moko mane ondiki kuoma e Chik Musa gi Jonabi kod Zaburi, nyaka timre.”
କଥଯାମାସ ଚ ମୂସାୱ୍ୟୱସ୍ଥାଯାଂ ଭୱିଷ୍ୟଦ୍ୱାଦିନାଂ ଗ୍ରନ୍ଥେଷୁ ଗୀତପୁସ୍ତକେ ଚ ମଯି ଯାନି ସର୍ୱ୍ୱାଣି ୱଚନାନି ଲିଖିତାନି ତଦନୁରୂପାଣି ଘଟିଷ୍ୟନ୍ତେ ଯୁଷ୍ମାଭିଃ ସାର୍ଦ୍ଧଂ ସ୍ଥିତ୍ୱାହଂ ଯଦେତଦ୍ୱାକ୍ୟମ୍ ଅୱଦଂ ତଦିଦାନୀଂ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷମଭୂତ୍|
45 Eka noyawo pachgi mondo giwinj tiend Ndiko.
ଅଥ ତେଭ୍ୟଃ ଶାସ୍ତ୍ରବୋଧାଧିକାରଂ ଦତ୍ୱାୱଦତ୍,
46 Nowachonegi niya, “Ma e gima ondiki: Kristo nyaka ne masira kendo chiengʼ mar adek enochier oa kuom joma otho,
ଖ୍ରୀଷ୍ଟେନେତ୍ଥଂ ମୃତିଯାତନା ଭୋକ୍ତୱ୍ୟା ତୃତୀଯଦିନେ ଚ ଶ୍ମଶାନାଦୁତ୍ଥାତୱ୍ୟଞ୍ଚେତି ଲିପିରସ୍ତି;
47 kendo lokruok gi weyo ne ji richogi ibiro yalo e nyinge ne ogendini duto, chakre Jerusalem.
ତନ୍ନାମ୍ନା ଯିରୂଶାଲମମାରଭ୍ୟ ସର୍ୱ୍ୱଦେଶେ ମନଃପରାୱର୍ତ୍ତନସ୍ୟ ପାପମୋଚନସ୍ୟ ଚ ସୁସଂୱାଦଃ ପ୍ରଚାରଯିତୱ୍ୟଃ,
48 Un joneno mag gigi,
ଏଷୁ ସର୍ୱ୍ୱେଷୁ ଯୂଯଂ ସାକ୍ଷିଣଃ|
49 abiro oronu gima Wuonwa osesingo, to beduru ei dala ka nyaka norwaku gi teko moa malo.”
ଅପରଞ୍ଚ ପଶ୍ୟତ ପିତ୍ରା ଯତ୍ ପ୍ରତିଜ୍ଞାତଂ ତତ୍ ପ୍ରେଷଯିଷ୍ୟାମି, ଅତଏୱ ଯାୱତ୍କାଲଂ ଯୂଯଂ ସ୍ୱର୍ଗୀଯାଂ ଶକ୍ତିଂ ନ ପ୍ରାପ୍ସ୍ୟଥ ତାୱତ୍କାଲଂ ଯିରୂଶାଲମ୍ନଗରେ ତିଷ୍ଠତ|
50 Kane osetelonegi mogologi oko ma gidhi machiegni gi Bethania, notingʼo lwetene kendo nogwedhogi.
ଅଥ ସ ତାନ୍ ବୈଥନୀଯାପର୍ୟ୍ୟନ୍ତଂ ନୀତ୍ୱା ହସ୍ତାୱୁତ୍ତୋଲ୍ୟ ଆଶିଷ ୱକ୍ତୁମାରେଭେ
51 Kane ogwedhogi, noweyogi kendo nokawe motere e polo.
ଆଶିଷଂ ୱଦନ୍ନେୱ ଚ ତେଭ୍ୟଃ ପୃଥଗ୍ ଭୂତ୍ୱା ସ୍ୱର୍ଗାଯ ନୀତୋଽଭୱତ୍|
52 Eka negilame kendo negidok Jerusalem kod mor maduongʼ.
ତଦା ତେ ତଂ ଭଜମାନା ମହାନନ୍ଦେନ ଯିରୂଶାଲମଂ ପ୍ରତ୍ୟାଜଗ୍ମୁଃ|
53 Kendo negimedo bedo kinde duto ei hekalu, kagipako Nyasaye.
ତତୋ ନିରନ୍ତରଂ ମନ୍ଦିରେ ତିଷ୍ଠନ୍ତ ଈଶ୍ୱରସ୍ୟ ପ୍ରଶଂସାଂ ଧନ୍ୟୱାଦଞ୍ଚ କର୍ତ୍ତମ୍ ଆରେଭିରେ| ଇତି||
