< Eklesiastes 10 >
1 Mana kaka lwangʼni motho miyo gima dungʼ mangʼwe ngʼar bedo gi tik marach, e kaka miriambo matin ketho rieko kod luor.
Las moscas muertas pueden hacer que el aceite perfumado huela mal. Del mismo modo, un poco de insensatez supera a la gran sabiduría y al honor.
2 Ngʼat mariek timo timbe mabeyo, to ngʼat mofuwo timo timbe maricho.
La mente del sabio elige el lado correcto, pero la mente del insensato va hacia la izquierda.
3 Fupe nenore anena kata kowuotho e yo, kendo ji duto manene ongʼeyo ni ofuwo.
Sólo la forma en que los necios andan por el camino demuestra que no tienen sentido común, dejando en claro a todos su estupidez.
4 Ka ruoth okecho kodi, to kik iwe tiji mitiyono; nimar kibolori to ruoth nyalo ngʼwononi kuom kethogi mangʼeny.
Si tu superior se enfada contigo, no te rindas y te vayas. Si mantienes la calma, incluso los errores graves pueden resolverse.
5 Nitie richo ma aseneno e bwo wangʼ chiengʼ, ketho moro mawuok kuom jatelo:
También me di cuenta de que hay otro mal aquí en la tierra: los gobernantes cometen un gran error
6 Joma ofuwo imiyo tije madongo dongo, to jo-mwandu to iketo e mago matindo.
cuando ponen a los tontos en altos cargos, mientras que los que están ampliamente cualificados son puestos en posiciones bajas.
7 Aseneno wasumbini e ngʼe farese, to jotelo wuotho gi tiendgi ka wasumbini.
He visto a esclavos montando a caballo, mientras los príncipes caminan por el suelo como esclavos.
8 Ngʼama kunyo bur matut nyalo lwar e iye; to ngʼama muko kor ot thuol nyalo kayo.
Si cavas un pozo, puedes caerte dentro. Si derribas un muro, te puede morder una serpiente.
9 Ngʼama kunyo kite inyalo hiny gi kitego; to ngʼama baro yien inyalo hiny gi yien.
Si extraes piedra, puedes lesionarte. Si partes troncos, podrías herirte.
10 Ka le dik kendo lewe ok opiagi, to nyaka oti kode gi teko mathoth eka obar yien, kuom mano chan gik moko chon kapod ok itimo.
Si tu hacha está desafilada y no la afilas, tienes que usar mucha más fuerza. Conclusión: ser sabio trae buenos resultados.
11 Ka thuol okecho kapok oboye, to koro onge ohala mar ja-bocho.
Si la serpiente muerde al encantador de serpientes antes de ser encantada, ¡no hay beneficio para el encantador de serpientes!
12 Weche moa e dho ngʼat man-gi rieko nigi ngʼwono, to ngʼama ofuwo tiekore mana gi wechene owuon.
Las palabras sabias son beneficiosas, pero los necios se destruyen a sí mismos con lo que dicen.
13 Ngʼama ofuwo chako gi weche mag fuwo; to gikone ni gin weche neko,
Los insensatos comienzan diciendo tonterías y terminan diciendo tonterías perversas.
14 kendo wechege ngʼeny maonge tiende. Onge ngʼama ongʼeyo gima biro timorene kiny, koro en ngʼa manyalo nyise gima biro timorene bangʼ thone?
Los insensatos no paran de hablar, pero nadie sabe lo que va a pasar, así que ¿quién puede decir lo que depara el futuro?
15 Ngʼama ofuwo nyagore gi tich matek ma ok konye; nimar kata kuma oaye ok onyal paro.
El trabajo hace que los insensatos se desgasten tanto que no pueden lograr nada.
16 Okwongʼ piny ma ruodhe ne en jatich kendo ma jotende mondo e nyasi gokinyi.
Estás en problemas si el rey de tu país es joven, y si tus líderes están ocupados festejando desde la mañana.
17 Joma ruodhigo wuok e anywola mar jotelo gin johawi kendo ruodhigigo chiemo e sa mowinjore, mondo giyud teko to ok mondo gimer.
Tienes suerte si tu rey viene de una familia noble, y si tus líderes festejan a la hora apropiada para darse energía, y no para emborracharse.
18 Ka ngʼato nyap, to kor ode nyaka mukre marieny; to ngʼato ma budho abudha ma ok ti gi lwete, to ode nyaka chwer.
La gente perezosa deja que sus techos se derrumben; la gente ociosa no repara sus casas con goteras.
19 Chiemo mabeyo miyo ngʼato bedo mamor, kendo divai bende miyo ngʼato winjo maber, to pesa ema miyo ngʼato bedo gi gimoro amora modwaro.
Una buena comida trae placer; el vino hace la vida agradable; el dinero cubre todas las necesidades.
20 Kik icha ruoth kata mana e pachi, kata kwongʼo ja-mwandu kor kachiena, nikech winyo mafuyo e yamo nyalo kawo wecheni, kendo winyo ma fuyono nyalo terone gima iwacho.
No hables mal del rey, ni siquiera en tus pensamientos. No hables mal de los dirigentes, incluso en la intimidad de tu habitación. Un pájaro puede oír lo que dices y salir volando para contarles.