< Daniel 2 >

1 E higa mar ariyo mar loch Nebukadneza, noleko lek mayoreyore, kendo lekgo nochando chunye ma omone nindo.
Le Nebukadnezar ƒe fiaɖuɖu ƒe ƒe evelia me la, Nebukadnezar ku drɔ̃ewo, eƒe susu ɖe fu nɛ eye megatea ŋu dɔa alɔ̃ o.
2 Omiyo ruoth nogolo chik mondo okelne ajuoke, jokor wach, jo-nyakalondo kod jorieko ma jo-Kaldea mondo onyise gima noleko. Kane gidonjo mi gichungʼ e nyim ruoth,
Ale fia la yɔ dzotɔwo, bokɔwo, gbesalawo kple ɣletivimenunyalawo ƒo ƒu be woalĩ drɔ̃e siwo yeku la na ye. Esi wova tsi tsitre ɖe eŋkume la,
3 nowachonegi niya, “Aseleko lek moro mosechanda ahinya kendo adwaro mondo angʼe tiende.”
egblɔ na wo be, “Meku drɔ̃e aɖe si le fu ɖem nam eye medi be mase egɔme.”
4 Eka jokor wach nodwoko ruoth gi dho jo-Aram niya, “Mad idag amingʼa, yaye ruoth nyis jotichni lek ma iseleko eka wabiro nyisi tiende.”
Tete ɣletivimenunyalawo gblɔ nɛ le Aramgbe me be, “O fia, nɔ agbe tegbee. Lĩ drɔ̃e la na wò subɔlawo, eye míaɖe egɔme.”
5 Ruoth nodwoko jokor wach niya, “Ma e gima asengʼado e pacha ma ok anyal loko kama: Ka ok unyisa gima ne aleko, kendo ka ok unyisa tiende, to ibiro kidhu matindo tindo, kendo uteu biro lokore pidhe mag owuoyo.
Fia la ɖo eŋu na ɣletivimenunyalawo be, “Nu si meɖo ta me kplikpaa be mawɔe nye, ne mielĩ drɔ̃e la nam eye mieɖe egɔme nam o la, mana woafli mi kakɛkakɛ eye miaƒe aƒewo azu aɖukpo.
6 To ka unyisa gima ne aleko kendo unyisa tiende, to ubiro yudo mich gi osimbo kod duongʼ malich. Omiyo nyisauru leknano kendo nyisauru tiende.”
Ke ne mielĩ drɔ̃e la eye mieɖe egɔme nam la, ekema miaxɔ nunanawo kple fetuwo kple bubudeameŋu gã aɖe tso gbɔnye.”
7 To negichako gidwoke kendo niya, “Ruoth mondo onyis jotichne lek moseleko, eka wabiro nyise tiende.”
Wogagblɔ be, “Fia la nelĩ drɔ̃e la na eƒe dɔlawo eye míaɖe egɔme.”
8 Eka ruoth nodwoko niya, “Angʼeyo ratiro ni utemo mana ketho seche, nikech ungʼeyo ni gima asengʼado e chunya ma ok anyal loko ema:
Tete fia la ɖo eŋu be, “Meka ɖe edzi be ɣeyiɣi ko dim miele elabena mienya ta me si meɖo kplikpaa.
9 Ka ok unyisa lek maseleko, to chandruok achiel kende ema ochomou. Usewinjoru e kindu mondo unyisa gik manyalo wita kod gik maricho, kuparo ni mano biro miyo alok pacha. Kuom mano, nyisauru leknano, eka abiro ngʼeyo ni unyalo lokona tiende.”
Ne mielĩ drɔ̃e la nam o la, tohehe ɖeka pɛ koe li na mi. Mieɖo ta me ɖeka be yewoagblɔ nya tramawo kple nya tso nu vɔ̃ɖiwo ŋuti kple mɔkpɔkpɔ be nuwo atrɔ, eya ta azɔ la, milĩ drɔ̃e la nam, ekema manya be miate ŋu aɖe egɔme nam.”
10 Jokor wach nodwoko ruoth niya, “Onge dhano moro amora e piny manyalo timo gima ruoth penjoni! Bende onge ruoth moro amora, bed ni oduongʼ kendo en gi nyalo machal nadi, mosepenjo ajwoga, ja-nyakalondo kata jakor wach moro amora gima chalo kamano.
Ɣletivimenunyalawo ɖo eŋu na fia la be, “Ame aɖeke mele anyigba dzi si ate ŋu awɔ nu si fia la bia o! Nenema ke fia gã, ŋusẽtɔ aɖeke meli si bia nu sia tso eƒe dzotɔwo, bokɔwo kple ɣletivimenunyalawo si kpɔ o.
11 Gima ruoth penjono tek ma ok nyalre. Onge ngʼama nyalo lero tiende ni ruoth, makmana nyiseche, to gin ok gidag gi ji.”
Nu si fia la bia la sẽ akpa. Ame aɖeke mate ŋu aɖee afia fia la o, negbe mawuwo ko, gake womenɔa amewo dome o.”
12 Ma nomiyo mirima omako ruoth kendo nodoko mager, mi nogolo chik mana gisano mondo oneg joma riek duto manie piny Babulon.
Nu sia do dɔmedzoe na fia la ale gbegbe be wòɖe gbe be woawu Babilonia nunyalawo katã.
13 Omiyo chik nowuok mondo onegi joma riek duto, kendo noor ji mondo omany Daniel gi osiepene, mondo gin bende oneg-gi.
Ale wòde se be woawu nunyalawo katã, eye wòɖo amewo ɖa be woadi Daniel kple etɔawo hã ne woawu wo.
14 Ka Ariok, jatend askeche morito ruoth nosewuok oko mondo oneg joma riek mag Babulon, Daniel nowuoyo kode gi rieko kod paro matut.
Esime Ariɔk, fiaŋusrafowo ƒe amegã yi be yeawu Babilonia nunyalawo la, Daniel ƒo nu kplii kple nunya kple ayedzedze.
15 Nopenjo jatelo mane oa ka ruothno niya, “Angʼo momiyo ruoth nogolo chik mager kamano?” Eka Ariok nonyiso Daniel gima omiyo nogol chik ma kamano.
Ebia amegã la be, “Nu ka ta fia la de se sesẽ sia ɖo?” Tete Ariɔk ɖe nya la me na Daniel.
16 Ka Daniel nowinjo tiend gima ne timore, nodhi nyaka e nyim ruoth mokwaye mondo omede thuolo, eka obed gi nyalo mar lokone tiend lekne.
Tete Daniel yi fia la gbɔ eye wòbia be wòana ɣeyiɣi ye be yeaɖe drɔ̃e la gɔme nɛ.
17 Eka Daniel nodok e ode kendo nonyiso osiepene ma Hanania, Mishael kod Azaria wachno.
Daniel trɔ yi eƒe aƒe me eye woɖe nya la me na xɔlɔ̃awo: Hananiya, Misael kple Azaria.
18 Nojiwogi mondo gikwa Nyasach polo mondo okechgi kuom midhieroni, mondo en, kaachiel gi osiepene, gi joma riek mamoko man Babulon kik neg-gi.
Edo ŋusẽ xɔlɔ̃awo be woaɖe kuku na Mawu si le dziƒo be wòakpɔ nublanui na yewo le nya ɣaɣla sia ŋu ale be womawu ye kple ye xɔlɔ̃wo kpe ɖe Babilonia nunyala bubuawo ŋu o.
19 Otienono nonyis Daniel tiend midhierono e lek. Eka Daniel nopako Nyasach polo,
Le zã me la, Mawu ɖe nya ɣaɣla sia fia Daniel le ŋutega me. Ale Daniel kafu dziƒo ƒe Mawu la
20 kowacho niya: Nying Nyasaye mondo opaki mochwere manyaka chiengʼ; nikech rieko kod teko gin mage.
hegblɔ be, “Woakafu Mawu ƒe ŋkɔ Tso mavɔ me yi mavɔ me. Nunya kple ŋusẽ nye etɔ.
21 En ema ochano ndalo mag chwiri kod opon; bende en ema oketo ruodhi e loch kendo ogologi. Ochiwo rieko ne joma riek kod ngʼeyo ne joma nigi winjo.
Eyae ɖɔa li ɣeyiɣiwo kple azãgbewo Eyae ɖoa fiawo eye wòtua fiawo. Eyae naa nunya nunyalawo Eye wònaa gɔmesese nugɔmeselawo
22 Ofwenyo gik matut kendo mopondo; ongʼeyo gima opondo e mudho, kendo ler odak kode.
Eyae ɖea nu detowo kple nu ɣaɣlawo fiana Enyaa nu si ɣla ɖe viviti me Eye kekeli nɔa eŋu.
23 Agoyoni erokamano, kendo apaki, yaye Nyasach kwerena: Isemiya rieko gi teko, isemiyo angʼeyo gima ne wakwayi, isemiyo wangʼeyo tiend lek mar ruoth.
Meda akpe na wò eye mekafu wò O, fofonyewo ƒe Mawu. Ètsɔ nunya kple ŋusẽ nam Èna menya nu tso nu si míebia wò ŋu Èna míenya fia la ƒe drɔ̃e la.”
24 Eka Daniel nodhi ir Ariok, ngʼat mane ruoth oketo mondo oneg joma riek man Babulon, kendo nowachone niya, “Kik itiek joma riek man Babulon. Tera ir ruoth mondo alokne tiend lekneno.”
Tete Daniel yi Ariɔk, ame si fia la ɖo na be wòawu Babilonia nunyalawo katã la gbɔ eye wògblɔ nɛ be, “Mègawu Babilonia nunyalawo o. Kplɔm yi fia la gbɔ eye maɖe eƒe drɔ̃e la gɔme nɛ.”
25 Ariok notero Daniel ir ruoth sano, kendo nowacho niya, “Aseyudo ngʼat moro moa e dhood Juda, manie twech e pinywa, manyalo nyiso ruoth tiend lekneno.”
Ariɔk kplɔ Daniel yi fia la gbɔ enumake, eye wògblɔ nɛ be, “Mekpɔ ame aɖe le aboyo me si tso Yudatɔwo dome, ame si ate ŋu aɖe drɔ̃e la gɔme na fia la!”
26 Ruoth nopenjo Daniel (ma bende ne iluongo ni Belteshazar) niya, “Bende inyalo nyisa tiend gima ne aneno e lekna?”
Fia la bia Daniel (ame si wogayɔna be Beltesazar la) be, “Àte ŋu agblɔ nu si mekpɔ le nye drɔ̃e la me nam eye nàɖe egɔmea?”
27 Daniel nodwoko niya, “Onge ngʼama riek moro amora, kata jakor wach kata ajwoga kata ja-nyakalondo manyalo nyiso ruoth tiend midhiero mosepenjoni,
Daniel ɖo eŋu be, “Nunyala alo bokɔ, dzotɔ alo ɣletivimenunyala aɖeke mate ŋu aɖe nya ɣaɣla si gɔme nèbia be woaɖe na ye la gɔme o
28 makmana nitie Nyasaye moro e polo mafwenyo tiend midhierni. Osenyiso ruoth Nebukadneza gik mabiro timore ndalo mabiro. Lekni kod fweny duto mane obiro e pachi kane inindo e kitandani e magi:
gake Mawu aɖe le dziƒo, ame si ɖea nu ɣaɣlawo fiana. Eɖe nu si ava dzɔ le ŋkeke siwo gbɔna la me fia Fia Nebukadnezar. Wò drɔ̃e kple ŋutega siwo to wò susu me esi nèmlɔ wò aba dzi la le ale:
29 “Kane oyudo inindo kanyo, yaye ruoth, pachi nolokore momako gik mabiro timore, kendo Jal mafwenyo tiend midhierni nonyisi gik mabiro timore.
“Esi nèmlɔ anyi la, O fia, wò susu trɔ ɖe nu siwo ava dzɔ la ŋu eye ame si ɖea nya ɣaɣlawo fiam la ɖe nu siwo ava dzɔ la fia wò.
30 To an ok oseelna tiend midhieroni nikech ariek moloyo ji mamoko mangima, to oseelnago mondo in, yaye ruoth, ingʼe tiende, kendo mondo ingʼe gima nobiro e pachi.
Le nye gome la, woɖe nya ɣaɣla sia fiam, menye esi nunya le asinye wu ame bubu siwo le agbe la ta o, ke boŋ be wò, O fia, nànya gɔmeɖeɖe la eye be nàse nu si to wò susu me la gɔme.
31 “Kane ingʼicho, yaye ruoth, to ne ineno e nyimi kido moro maduongʼ marieny kendo malich kineno.
“Èɖo ŋku anyi, O fia eye nèkpɔ legba gã aɖe, elolo nɔ dzo dam eye eƒe dzedzeme dzi ŋɔ.
32 Kido mochweno ne olos gi dhahabu lilo, to kore gi bedene nolos gi fedha. Bund iye gi embene to nolos gi nyinyo,
Wowɔ legba la ƒe ta kple sika nyuitɔ, wowɔ eƒe akɔta kple abɔwo kple klosalo, wowɔ eƒe ƒodo kple atawo kple akɔbli,
33 ogwendene nolos gi chuma, to tiendene nolos gi chuma mokikore gi lowo mowangʼ.
wowɔ eƒe afɔwo kple gayibɔ eye wowɔ eƒe afɔwo ƒe akpa aɖewo kple gayibɔ, akpa aɖewo kple tsu.
34 Kane oyudo irange, lwanda moro ne omuki, to ok gi lwet dhano. Lwandano notuomo kido mochweno gi yo ka tiendene mane olos gi chuma gi lowo, mi otoyogi matindo tindo.
Esi nènɔ ŋku lém ɖe nuwo ŋu la, wolã agakpe aɖe me, ke menye kple amegbetɔ ƒe asi o. Ege va dze legba la ƒe afɔ siwo wowɔ kple gayibɔ kple tsu la dzi eye wògbã wo gudugudu.
35 Eka chuma gi lowo, gi nyinyo, gi fedha gi dhahabu notore mongʼinjore matindo tindo, kendo negilokore machal gi mihudhi molwar kar dino cham e ndalo oro. Yamo nobiro moywerogi oko duto, maonge kata buru matin mane odongʼ. To Lwanda mane otuomo kido mochweno nolokore got marangʼongo kendo nopongʼo piny duto.
Tete gayibɔ la, tsu la, akɔbli la, klosalo la kple sika la gbã gudugudu le ɣeyiɣi ɖeka ma me eye wozu abe tsro le lugbɔƒe le dzomeŋɔli ene. Ya ƒo wo dzoe eye wo teƒe megadze o. Ke kpe si dze legba la, trɔ zu to gã aɖe eye wòxɔ anyigba blibo la dzi.
36 “Mano e lekno, kendo koro wabiro loke ne ruoth.
“Drɔ̃e lae nye si. Azɔ la míaɖe egɔme na fia la.
37 Yaye ruoth, in e ruoth mar ruodhi. Nyasach polo asemiyi loch gi teko gi nyalo kod duongʼ;
O fia, wòe nye fiawo dzi fia la. Mawu si le dziƒo la tsɔ dziɖuɖu kple ŋusẽ kpakple bubu,
38 oseketo ji duto modak e piny ngima e lweti, kaachiel gi le mag bungu kod winy mafuyo e kor polo. Kendo kamoro amora ma gidakie, oseketi jatelo mag-gi duto. Omiyo koro in e wich mar kido mane ilekono.
amegbetɔwo, gbemelãwo kple dziƒoxeviwo de asiwò me. Afi sia afi si wole la, Mawu na nènye wo katã dzi ɖula. Wòe nye ta ma si nye sika.
39 “Bangʼ lochni, pinyruoth moro machielo nobi, ma lochne ok nobed maduongʼ ka mari. Bangʼ mano pinyruoth molos gi nyinyo nobed gi loch ewi piny duto.
“Fiaɖuƒe bubu aɖe, si made tɔwò nu o la, ava ɖe tɔwò yome. Emegbe la, fiaɖuƒe etɔ̃lia si nye akɔblitɔ la aɖu anyigba katã dzi.
40 Mogik, pinyruoth mar angʼwen matek ka chuma nobi, nikech chuma toyo kendo rego gimoro amora, to kaka chuma toyo gik moko matindo tindo, e kaka en bende obiro rego kendo toyo pinyruodhi mamoko duto.
Le nuwuwu la, fiaɖuƒe enelia ava, si asẽ abe gayibɔ ene elabena gayibɔ gbãa nu sia nu eye abe ale si gayibɔ gbãa nu sia nu gudugudu ene la, nenemae wòagbã fiaɖuƒe bubuawoe.
41 Mana kaka ne ineno ka tiend kidono gi lith tiendene olos gi chuma mokikore gi lowo mowangʼ mano e kaka nobed pinyruoth mopogore kende; to kata kamano, enobed gi teko moko mag chuma e iye, mana kaka ne ineno chuma mokikore gi lowo mowangʼ.
Abe ale si nèkpɔe be wowɔ afɔwo kple afɔbidɛwo ƒe akpa aɖewo kple tsu kple gayibɔ ene la, nenemae fiaɖuƒe sia amae, ke gayibɔ ƒe ŋusẽ aɖe anɔ eme abe ale si nèkpɔ wotsaka gayibɔ kple tsu ene. Ale fiaɖuƒe la ƒe akpa aɖe asẽ eye akpa aɖe masẽ o.
42 Mana kaka lith tiendene nolos gi chuma mokikore gi lowo mowangʼ, e kaka pinyruodhni bende biro bedo matek kuonde moko, to kuonde moko nobed maonge teko.
Abe ale si wowɔ afɔbidɛawo ƒe akpa aɖe kple gayibɔ eye wowɔ akpa aɖe kple tsu ene la, nenemae fiaɖuƒe sia ƒe akpa aɖe asẽ ŋu eye akpa aɖe masẽ ŋu o.
43 Mana kaka ne ineno ka oriw chuma gi lowo mowangʼ, e kaka jo-pinyruodhno nobed joma oriw, to ok ginisik ka giriwore, nikech chuma moriw gi lowo ok nyal siko koriwore.
Eye abe ale si nèkpɔ wotsaka gayibɔ kple tsu ene la, nenema ameawo amae eye womawɔ ɖeka o, abe gayibɔ kple tsu ene.
44 “E kinde mag ruodhigo, Nyasach polo nochung pinyruoth moro ma ok nokethi nyaka chiengʼ, kendo ma ok nowene oganda machielo. Enoreg pinjeruodhigo duto nyaka okelgi e gikogi, to en owuon to nosik nyaka chiengʼ.”
“Le fia mawo ƒe ɣeyiɣiwo me la, Mawu si le dziƒo la aɖo fiaɖuƒe aɖe anyi si magbã akpɔ gbeɖe o eye womagblẽe ɖi na ame bubuwo o. Agbã fiaɖuƒe mawo katã eye wòahe woƒe nuwuwu vɛ, ke eya ŋutɔ anɔ anyi tegbee.
45 Ma e tiend fweny mar lwanda mane omuki e got moro, to ok gi lwet dhano ma en lwanda mane otoyo chuma gi nyinyo gi lowo, gi fedha gi dhahabu matindo tindo. Nyasaye maduongʼ osenyiso ruoth gima biro timore e ndalo mabiro. Lekni en adier, kendo lok molokego bende en adier chuth.
Esiae nye ŋutega tso agakpe si tso toa me la ƒe gɔmeɖeɖe, ke menye kple amegbetɔ ƒe asi o, enye agakpe si gbã gayibɔ la, akɔbli la, tsu la, klosalo la kple sika la gudugudu. “Mawu gã la ɖe nu si ava dzɔ la fia fia la. Drɔ̃e la nye nyateƒe eye woaka ɖe eƒe gɔmeɖeɖe dzi.”
46 Eka ruoth Nebukadneza nopodho piny auma e nyim Daniel mi nomiye duongʼ kendo nogolo chik mondo otimne misango kendo oket ubani e nyime.
Tete Nebukadnezar tsyɔ mo anyi hede ta agu na Daniel eye wòɖe gbe be woasa vɔ eye woado dzudzɔ ʋeʋĩ na Daniel.
47 Ruoth nowachone Daniel niya, “Adier, Nyasachi en Nyasach nyiseche, kendo en Ruoth mar ruodhi, kendo en Jal maelo tiend midhierni, nikech ne in gi nyalo mar elona tiend midhieroni.”
Fia la gblɔ na Daniel be, “Nyateƒee, miaƒe Mawu la nye mawuwo dzi Mawu kple fiawo ƒe Aƒetɔ kple ame si ɖea nya ɣaɣlawo fiana elabena ète ŋu ɖe nya ɣaɣla la fia.”
48 Eka ruoth noketo Daniel e telo mamalo kendo nomiye mich mathoth. Nokete jatelo e piny Babulon duto, kendo nomiye teko ewi joma riek duto man Babulon.
Tete fia la tsɔ Daniel da ɖe ɖoƒe kɔkɔ aɖe eye wòtsɔ nunana geɖewo nɛ. Etsɔe ɖo Babilonia nuto la katã me nu, eye wòna wòzu Babilonia nunyalawo katã ƒe tatɔ.
49 To bende, kaka Daniel nokwaye, ruoth noyiero Shadrak, Meshak gi Abednego kaka jotend gwenge mag Babulon, to Daniel owuon to nodongʼ mana katiyo e dala ruoth.
Hekpe ɖe esia ŋu la, le Daniel ƒe kokoƒoƒo nu la, ewɔ Sadrak, Mesak kple Abednego Babilonianyigba la ƒe dziɖuɖudɔwo dzi kpɔlawoe. Ke Daniel ŋutɔ nɔ fia la ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe.

< Daniel 2 >