< Tich Joote 17 >
1 Kane gisekalo Amfipoli gi Apolonia, ne gitundo Thesalonika, kuma ne nitie sinagogi moro mar jo-Yahudi.
Cuando pasaron por Anfípolis y Apolonia, llegaron a Tesalónica, donde había una sinagoga de los judíos.
2 Kaka Paulo ne jatimo pile, ne odonjo e od lemono, kendo kuom Sabato adek moluwore, nopimo kodgi wach kuom weche mondiki e Muma.
Y Pablo, como solía hacerlo, entró a ellos, y en tres días de reposo tuvo conversaciones con ellos de parte de las santas Escrituras,
3 Noleronigi tiendgi kendo nomiyo gingʼeyo gadiera ni Kristo ne nyaka sandi eka bangʼe ochier oa kuom joma otho. Nowachonegi niya, “Yesu ma ayalonuni e Kristo.”
Diciéndoles clara y abiertamente que Cristo tuvo que morir y resucitar de los muertos; y que este Jesús, a quien, les estoy predicando, es el Cristo.
4 Jomoko kuom jo-Yahudi ne wach oywayo kendo ne giyie mi giluwo Paulo gi Sila, mana kaka jo-Yunani moluoro Nyasaye mathoth kaachiel gi mon moko mongʼere bende noyie.
Y algunos de ellos tenían fe, y se unieron a Pablo y Silas; y una cantidad de griegos temerosos de Dios y algunas de las principales mujeres.
5 To jo-Yahudi mamoko ne nyiego omako; omiyo negidhi gichoko acheje moko mane bayo e chiro kanyo, eka negichoko oganda maduongʼ mar joma achejego, kendo negichako lweny e dalano. Ne gimwomore e od Jason, ka gimanyo Paulo gi Sila, mondo gigolgi oko ni oganda.
Pero los judíos, movidos por la envidia, llevaron consigo a algunas personas humildes de entre la gente común, y reuniendo a un gran número de personas, hicieron una protesta en la ciudad, atacando la casa de Jasón con el propósito de sacarlos a la gente.
6 To kane ok giyudogi, ne giywayo Jason kod jowete moko e nyim jotend dalano. Negigoyo koko kagiwacho niya, “Jok mosekelo chandruok e piny kuonde duto koro osechopo ka,
Y como no pudieron alcanzarlos, tomaron por la fuerza a Jasón y algunos de los hermanos, a los príncipes de la ciudad, y gritaron: Estos hombres, que han causado problemas en todo el mundo, han venido ahora aquí;
7 kendo Jason-ni ema oserwakogi e ode. Giduto gidagi luwo chike Kaisar, kagiwacho ni nitie ruoth machielo, miluongo ni Yesu.”
A quienes tomó Jasón en su casa; y están actuando contra las órdenes de César, diciendo que hay otro rey, que es Jesús.
8 Kane giwinjo wechegi, oganda mane osechokore kanyo kod jotelo mag dalano nogoyo koko.
Oyendo estas cosas, el pueblo y los príncipes de la ciudad se turbaron.
9 Jotelogo noketo ne Jason gi joge mamoko nengo mar singruok ni ok ginichak gikel koko kendo, bangʼe ne giweyogi gidhi.
Y habiendo hecho que Jasón y los demás dieron una fianza, y los dejaron ir.
10 Kane piny oimore, jowete nooro Paulo gi Sila Berea. Kane gichopo, negidonjo e sinagogi mar jo-Yahudi.
Y los hermanos enseguida enviaron a Pablo y a Silas de noche a Berea; y ellos, cuando llegaron, fueron a la sinagoga de los judíos.
11 To jo-Berea ne nigi kido maber moloyo jo-Thesalonika, nikech negirwako wach gi chuny mamor, kendo neginono Ndiko pile ka pile, mondo gine ane ka gik mane Paulo wacho gin adier.
Ahora bien, estos eran más nobles que los judíos de Tesalónica, porque prestaron seria atención a la palabra, buscando en las Sagradas Escrituras todos los días, para ver si estas cosas eran así.
12 Jo-Yahudi mathoth noyie, kaachiel gi mon mathoth ma jo-Yunani mongʼere, kod jo-Yunani mangʼeny machwo.
Y muchos de ellos creyeron, tanto mujeres griegas de alto rango como hombres.
13 Ka jo-Yahudi manodak Thesalonika nowinjo ni Paulo ne yalo wach Nyasaye Berea, negidhi kuno bende, kendo negichoko oganda mondo ochak koko, ka giketho chuny ji.
Pero cuando los judíos de Tesalónica tuvieron noticias de que Pablo estaba predicando la palabra en Berea, vinieron allí, y alborotaron a la gente.
14 Jowete nooro Paulo e dho nam ma ok odeko, ka Sila gi Timotheo to jodong Berea.
Entonces los hermanos enviaron a Pablo directamente al mar; pero Silas y Timoteo se quedaron allí.
15 Joma ne odhi gi Paulo notere nyaka Athene, bangʼe negidok Berea mi ginyiso Sila gi Timotheo yo mane ginyalo chopogo ir Paulo mapiyo.
Pero los que fueron con Pablo lo llevaron hasta Atenas; y habiendo recibido órdenes para Silas y Timoteo, de que viniesen a él lo más pronto posible.
16 Kane Paulo pod rito Sila gi Timotheo Athene, chunye nosin kane oneno kaka jo-dalano noketo chunygi kuom lamo kido mag nyiseche manono.
Mientras Pablo los esperaba en Atenas, su espíritu se turbó, porque él veía toda la ciudad llena de imágenes de los dioses.
17 Omiyo nowuoyo kod jo-Yahudi gi jo-Yunani moluoro Nyasaye e sinagogi. Bende pile pile nowuoyo gi ji mane budho e chiro e dalano.
Así que tuvo discusiones en la sinagoga con los judíos y los gentiles temerosos de Dios, y todos los días en el mercado con los que estaban allí.
18 Jorieko moko mag Epikurio kod Stoiko nochako mino kode wach. Moko kuomgi nopenjo niya, “Angʼo ma jawach thoreni temo wacho?” To moko nowacho niya, “Chal ka gima oyalo kuom nyiseche moko ma welo.” Negiwacho kamano nikech Paulo ne yalo kuom Yesu kendo kuom chier.
Y algunos de los partidarios de las teorías de los epicúreos y los estoicos se reunieron con él. Y algunos dijeron: ¿De qué habla este charlatan? Y otros, parece ser un predicador de dioses extranjeros: porque él estaba predicando acerca de Jesús y su resurrección.
19 Eka ne gikawe mi gidhi kode kar romo margi miluongo ni Areopago, bangʼe gipenje niya, “Donge dinyiswae tiend puonj manyien mikelo kaeni?
Y lo llevaron al Areópago, diciendo: ¿Podrías aclararnos cuál es esta nueva enseñanza tuya?
20 Isako itwa gi puonj manyien mapok wawinjo, omiyo wadwaro ngʼeyo tiendgi.”
Porque parece que nos dicen cosas extrañas, y tenemos el deseo de entenderlas.
21 (Jo-Athene duto kod jopinje mamoko mane odak kanyo nohero ketho sechegi kanyo ka gigoyo mbaka kendo giwinjo paro gi rieko manyien.)
(Ahora todos los atenienses y los hombres de otras tierras que vienen allí dedican todo su tiempo a hablar o escuchar algo nuevo).
22 Eka Paulo nochungʼ e nyim chokruok mane ni ei Areopago mochako wuoyo kowacho niya, “Un jo-Athene, ayudo ni un joma ohero lemo e ngimau duto.
Y Pablo se puso de pie en el Areópago y dijo: ¡Oh, hombres de Atenas, veo que ustedes son demasiado religiosos!
23 Nikech kane awuotho kalworora ka anono malongʼo kuondeu mag lemo, to ne ayudo nyaka kendo mar misango mondikie niya, ‘Ne nyasaye ma ok ongʼe’. Koro gima ulamo kaka gima ok ongʼe ema adwaro yalonu.
Porque cuando pasé, estaba mirando las cosas a las que alabas, y vi un altar con esta escritura en él, PARA ÉL DIOS NO CONOCIDO. Ahora, lo que ustedes, sin conocimiento, rinden culto, yo les hablo.
24 “Nyasaye mane ochweyo piny kaachiel gi gik moko duto manie iye en Ruodh polo gi piny, kendo ok odak ei hekalu ma oger gi lwet dhano,
El Dios que hizo la tierra y todo lo que en ella hay, él, que es Señor del cielo y de la tierra, no está en edificios hechos con manos;
25 bende ok tine gi lwet dhano ka gima odwaro gimoro kuom dhano nikech en owuon ema ochiwo ne dhano, ngima gi muya mi yweyo kod gik moko duto.
Y no depende del trabajo de las manos de los hombres, como si tuviera necesidad de algo, porque él mismo da a todos la vida y el aliento y todas las cosas;
26 Koa kuom dhano achiel, nochweyo ogendini duto mag ji, mondo gipongʼ piny duto, kendo en ema oketo ni ngʼato ka ngʼato kar romb higni monego odag-go e piny, kod kuonde monego gidagie.
Y él ha hecho de una sangre todas las naciones de hombres que viven en toda la faz de la tierra, ordenando sus tiempos y él lugar en que deben de vivir,
27 Nyasaye notimo ma mondo ji obed gi chuny madware kendo mondo kanyalore to gichop kuma entie, mi giyude, kata obedo ni ok en mabor kodwa.
para que puedan buscar a Dios, si en alguna manera, palpando, puedan hallarle, aunque él no está lejos de cada uno de nosotros:
28 ‘Wangima nikech En, kendo wawuotho nikech En, kendo wantie nikech En.’ En mana kaka jowendu moko osewacho ni, ‘Wan bende wan kothe.’
Porque en él tenemos vida, movimiento y existencia; como algunos de sus escritores de versos han dicho, porque somos su descendencia.
29 “Ka wan koth Nyasaye kamano, to koro ok onego wapar ni Nyasaye chalo gi dhahabu kata gi fedha kata kidi, ma gin mana kido ma dhano oloso kendo oketo gi pache.
Si entonces somos descendientes de Dios, no es correcto que tengamos la idea de que Dios es como oro, plata o piedra, formado por el arte o el diseño del hombre.
30 E kinde mokalo Nyasaye ne ok odewo fuwo machal kamano, to koro sani osegolo chik ni ji duto kamoro amora mondo olokre owe richo.
Aquellos tiempos en que los hombres no tenían conocimiento fueron pasados por alto por Dios; pero ahora da órdenes a todos los hombres en cada lugar para experimentar un cambio de corazón:
31 Nikech oseketo chiengʼ mobiro ngʼadoe bura ne piny duto gadiera, kokalo kuom ngʼat moseyiero. Bende osenyiso ji malongʼo ni obiro timo mano ni ji duto, nikech nochiere oa kuom joma otho.”
Porque se ha fijado un día en el que todo el mundo será juzgado en justicia, por el hombre que ha sido marcado por él para esta obra; de lo cual ha dado una prueba a todos los hombres cuando lo resucitó.
32 Kane jogo owinjo ka Paulo wuoyo kuom wach chier aa kuom joma otho, moko kuomgi nojare, to moko to nowachone niya, “Wabiro dwaro mondo iwuo kodwa kendo e wachni.”
Al escuchar sobre la resurrección, algunos de ellos se burlaban, pero otros dijeron: Vamos a profundizar más en esto en otro momento.
33 Eka Paulo nowuok moweyo joburago.
Entonces Pablo se fue de entre ellos.
34 Ji moko manok nodok kor Paulo, mi giyie kuom Kristo. Achiel kuom joma noyie ne en Dionusio, mane en jabuch Areopago, gi dhako moro ma nyinge Damaris, kod ji mamoko manok.
Pero algunos hombres le dieron su apoyo: entre los cuales estaba Dionisio el Areopagita, y una mujer llamada Dámaris, y otros con ellos.