Príslovia 14
1 Moudrá žena vzdělává dům svůj, bláznice pak rukama svýma boří jej.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Kdo chodí v upřímnosti své, bojí se Hospodina, ale převrácený v cestách svých pohrdá jím.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 V ústech blázna jest hůl pýchy, rtové pak moudrých ostříhají jich.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Když není volů, prázdné jsou jesle, ale hojná úroda jest v síle volů.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Svědek věrný neklamá, ale svědek falešný mluví lež.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Hledá posměvač moudrosti, a nenalézá, rozumnému pak umění snadné jest.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Odejdi od muže bláznivého, když neseznáš při něm rtů umění.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 Moudrost opatrného jest, aby rozuměl cestě své, bláznovství pak bláznů ke lsti.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 Blázen přikrývá hřích, ale mezi upřímými dobrá vůle.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Srdce ví o hořkosti duše své, a k veselí jeho nepřimísí se cizí.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 Dům bezbožných vyhlazen bude, ale stánek upřímých zkvetne.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Cesta zdá se přímá člověku, a však dokonání její jest cesta k smrti.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Také i v smíchu bolí srdce, a cíl veselí jest zámutek.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 Cestami svými nasytí se převrácený srdcem, ale muž dobrý štítí se jeho.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 Hloupý věří každému slovu, ale opatrný šetří kroku svého.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Moudrý bojí se a odstupuje od zlého, ale blázen dotře a smělý jest.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 Náhlý se dopouští bláznovství, a muž myšlení zlých v nenávisti bývá.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Dědičně vládnou hlupci bláznovstvím, ale opatrní bývají korunováni uměním.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Sklánějí se zlí před dobrými, a bezbožní u bran spravedlivého.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 Také i příteli svému v nenávisti bývá chudý, ale milovníci bohatého mnozí jsou.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Pohrdá bližním svým hříšník, ale kdož se slitovává nad chudými, blahoslavený jest.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Zajisté žeť bloudí, kteříž ukládají zlé; ale milosrdenství a pravda těm, kteříž smýšlejí dobré.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 Všeliké práce bývá zisk, ale slovo rtů jest jen k nouzi.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 Koruna moudrých jest bohatství jejich, bláznovství pak bláznivých bláznovstvím.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Vysvobozuje duše svědek pravdomluvný, ale lstivý mluví lež.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 V bázni Hospodinově jestiť doufání silné, kterýž synům svým útočištěm bude.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 Bázeň Hospodinova jest pramen života, k vyhýbání se osídlům smrti.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 Ve množství lidu jest sláva krále, ale v nedostatku lidu zahynutí vůdce.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Zpozdilý k hněvu hojně má rozumu, ale náhlý pronáší bláznovství.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Život těla jest srdce zdravé, ale hnis v kostech jest závist.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Kdo utiská chudého, útržku činí Učiniteli jeho; ale ctí jej, kdož se slitovává nad chudým.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Pro zlost svou odstrčen bývá bezbožný, ale naději má i při smrti své spravedlivý.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 V srdci rozumného odpočívá moudrost, co pak jest u vnitřnosti bláznů, nezatají se.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 Spravedlnost zvyšuje národ, ale hřích jest ku pohanění národům.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 Laskav bývá král na služebníka rozumného, ale hněviv na toho, kterýž hanbu činí.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
