Mudre Izreke 25

1 I ovo su mudre izreke Salomonove; sabrali ih ljudi Ezekije, kralja judejskog.

امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند:

2 Slava je Božja sakrivati stvar, a slava kraljevska istraživati je.

عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل.

3 Neistražljivo je nebo u visinu, zemlja u dubinu i srce kraljevsko.

پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است.

4 Ukloni trosku od srebra, i uspjet će posao zlataru.

ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

5 Ukloni opakoga ispred kralja, i utvrdit će se pravicom prijestol njegov.

اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند.

6 Ne veličaj se pred kraljem i ne sjedaj na mjesto velikaško,

وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست،

7 jer je bolje da ti se kaže: “Popni se gore” nego da te ponize pred odličnikom.

چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی،

8 Što su ti oči vidjele ne iznosi prebrzo na raspru; jer što ćeš učiniti na koncu kad te opovrgne bližnji tvoj?

شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟

9 Kad si u parbi s bližnjim svojim, ne otkrivaj tuđe tajne,

وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن،

10 da te ne izgrdi tko čuje i da ti se kleveta ne vrati.

زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد.

11 Riječi kazane u pravo vrijeme zlatne su jabuke u srebrnim posudama.

سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند.

12 Mudrac koji kori uhu je poslušnu zlatan prsten i ogrlica od tanka zlata.

نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است.

13 Vjeran je glasnik onomu tko ga šalje kao ledena studen u doba žetve: on krijepi dušu svoga gospodara.

خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند.

14 Tko se diči lažljivim darom, on je kao oblak i vjetar bez kiše.

کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد.

15 Strpljivošću se ublažava sudac, mek jezik i kosti lomi.

شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند.

16 Kad naiđeš na med, jedi umjereno, kako se ne bi prejeo i pojedeno izbljuvao.

اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی.

17 Rijetko zalazi u kuću bližnjega svoga, da te se ne zasiti i ne zamrzi na te.

به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود.

18 Čovjek koji svjedoči lažno na bližnjega svoga on je kao bojni malj i mač i oštra strijela.

شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند.

19 Uzdanje u bezbožnika na dan nevolje - krnjav je zub i noga klecava.

اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

20 Kao onaj koji skida haljinu u zimski dan ili ocat lije na ranu, takav je onaj tko pjeva pjesmu turobnu srcu.

آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست.

21 Ako je gladan neprijatelj tvoj, nahrani ga kruhom, i ako je žedan, napoji ga vodom.

اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان.

22 Jer mu zgrćeš ugljevlje na glavu i Jahve će ti platiti.

با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد.

23 Sjeverni vjetar donosi dažd, a himben jezik srdito lice.

همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد.

24 Bolje je stanovati pod rubom krova nego u zajedničkoj kući sa ženom svadljivom.

سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

25 Kao studena voda žednu grlu, takva je dobra vijest iz zemlje daleke.

خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد.

26 Kao zatrpan izvor i vrelo zamućeno, takav je pravednik koji kleca pred opakim.

سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است.

27 Jesti mnogo meda nije dobro niti tražiti pretjerane časti.

همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

28 Grad razvaljen i bez zidova - takav je čovjek koji nema vlasti nad sobom.

کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است.