Mudre Izreke 25

1 I ovo su mudre izreke Salomonove; sabrali ih ljudi Ezekije, kralja judejskog.

Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.

2 Slava je Božja sakrivati stvar, a slava kraljevska istraživati je.

Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.

3 Neistražljivo je nebo u visinu, zemlja u dubinu i srce kraljevsko.

Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.

4 Ukloni trosku od srebra, i uspjet će posao zlataru.

Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.

5 Ukloni opakoga ispred kralja, i utvrdit će se pravicom prijestol njegov.

Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.

6 Ne veličaj se pred kraljem i ne sjedaj na mjesto velikaško,

Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.

7 jer je bolje da ti se kaže: “Popni se gore” nego da te ponize pred odličnikom.

For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.

8 Što su ti oči vidjele ne iznosi prebrzo na raspru; jer što ćeš učiniti na koncu kad te opovrgne bližnji tvoj?

Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?

9 Kad si u parbi s bližnjim svojim, ne otkrivaj tuđe tajne,

Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,

10 da te ne izgrdi tko čuje i da ti se kleveta ne vrati.

For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.

11 Riječi kazane u pravo vrijeme zlatne su jabuke u srebrnim posudama.

Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.

12 Mudrac koji kori uhu je poslušnu zlatan prsten i ogrlica od tanka zlata.

Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.

13 Vjeran je glasnik onomu tko ga šalje kao ledena studen u doba žetve: on krijepi dušu svoga gospodara.

Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.

14 Tko se diči lažljivim darom, on je kao oblak i vjetar bez kiše.

Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.

15 Strpljivošću se ublažava sudac, mek jezik i kosti lomi.

Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.

16 Kad naiđeš na med, jedi umjereno, kako se ne bi prejeo i pojedeno izbljuvao.

Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.

17 Rijetko zalazi u kuću bližnjega svoga, da te se ne zasiti i ne zamrzi na te.

Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.

18 Čovjek koji svjedoči lažno na bližnjega svoga on je kao bojni malj i mač i oštra strijela.

Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.

19 Uzdanje u bezbožnika na dan nevolje - krnjav je zub i noga klecava.

Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.

20 Kao onaj koji skida haljinu u zimski dan ili ocat lije na ranu, takav je onaj tko pjeva pjesmu turobnu srcu.

Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.

21 Ako je gladan neprijatelj tvoj, nahrani ga kruhom, i ako je žedan, napoji ga vodom.

Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.

22 Jer mu zgrćeš ugljevlje na glavu i Jahve će ti platiti.

For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.

23 Sjeverni vjetar donosi dažd, a himben jezik srdito lice.

Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.

24 Bolje je stanovati pod rubom krova nego u zajedničkoj kući sa ženom svadljivom.

Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.

25 Kao studena voda žednu grlu, takva je dobra vijest iz zemlje daleke.

Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.

26 Kao zatrpan izvor i vrelo zamućeno, takav je pravednik koji kleca pred opakim.

Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.

27 Jesti mnogo meda nije dobro niti tražiti pretjerane časti.

Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.

28 Grad razvaljen i bez zidova - takav je čovjek koji nema vlasti nad sobom.

Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.