Mudre Izreke 20

1 Vino je podsmjevač, žestoko piće bukač, i tko se njima odaje neće steći mudrosti.

شەراب گاڵتەجاڕە و مەستی غەڵبەغەڵب دەکات، ئەوەی پێی وێڵ بێت دانا نییە.

2 Kraljev je gnjev kao rika lavlja: tko ga izaziva, griješi protiv sebe samog.

هەڵچوونی پاشا وەک نەڕەی شێرە، ئەوەی تووڕەیی بکات لە دژی گیانی خۆی تاوان دەکات.

3 Čast je čovjeku ustegnuti se od raspre, a tko je bezuman počinje svađu.

وازهێنان لە ناکۆکی ڕێزدارییە بۆ پیاو، بەڵام هەموو گێلێک هەڵیدەگیرسێنێت.

4 Lijenčina u jesen ne ore: u doba žetve on traži, i ništa nema.

لە زستاندا تەمبەڵ زەوی ناکێڵێت، بۆیە لە کاتی دروێنەدا داوای بەرهەم دەکات و دەستی ناکەوێت.

5 Savjet je u srcu čovječjem voda duboka i razuman će je čovjek iscrpsti.

پلان لە دڵی مرۆڤدا ئاوێکی قووڵە، بەڵام تێگەیشتوو دەریدەهێنێت.

6 Mnogi se naziva dobrim čovjekom, ali tko će naći vjerna čovjeka?

زۆر کەس بانگەشەی خۆشەویستی نەگۆڕ دەکەن، بەڵام کەسی جێگای متمانە کێ دەیدۆزێتەوە؟

7 Pravednik hodi u bezazlenosti svojoj: blago sinovima njegovim poslije njega!

کەسی ڕاستودروست بە ڕێگای تەواوی خۆیدا دەڕوات، دوای خۆی خۆزگە بە منداڵەکانی دەخوازرێت.

8 Kralj koji sjedi na stolici sudačkoj istražuje svako zlo svojim očima.

پاشای دانیشتوو لەسەر تەختی دادوەری، بە چاوەکانی هەموو خراپەیەک شەن دەکات.

9 Tko može reći: “Očistih srce svoje, oprah se od grijeha svoga?”

کێیە دەڵێت: «دڵی خۆمم بێگەرد ڕاگرت، پاک بوومەوە لە گوناهم»؟

10 Dvojaki utezi i dvojaka mjera mrski su Jahvi podjednako.

دوو کێش و دوو پێوانەی لاسەنگ، هەردووکیان قێزەونن لەلای یەزدان.

11 I dijete se poznaje po onome što čini, je li čisto i pravedno djelo njegovo.

تەنانەت منداڵیش بە کردارەکانی دەناسرێت، ئاخۆ کردەوەکەی پاک و ڕاستە.

12 I uho koje čuje i oko koje vidi, oboje je Jahve načinio.

گوێ کە دەبیستێت و چاو کە دەبینێت، یەزدان دروستکەری هەردووکیانە.

13 Ne ljubi sna, da ne osiromašiš; otvori oči svoje i nasitit ćeš se kruha.

حەز لە خەو مەکە نەوەک هەژار بیت، چاوت کراوە بێت و تێر نان بە.

14 “Loše, loše”, govori kupac, a kad ode, hvali se dobrom kupovinom.

کڕیار دەڵێت: «خراپە، خراپە!» بەڵام کە ڕۆیشت شانازی پێوە دەکات.

15 Ima zlata i mnogih bisera, ali su mudre usne najdragocjeniji nakit.

زێڕ هەیە و یاقووت زۆرە، بەڵام لێوی زانیاری گەوهەرێکی بەهادارە.

16 Uzmi haljinu onomu tko je jamčio za drugoga; oplijeni njega umjesto tuđinca.

ئەگەر کەسێک بووە کەفیلی نامۆیەک کەواکەی لێ وەربگرە، بۆ بێگانەیەکیش بارمتەی لێ وەربگرە.

17 Sladak je čovjeku kruh prijevare, ali mu se usta poslije napune pijeskom.

بەتامە بۆ مرۆڤ نانی بە فێڵ، بەڵام دواتر دەمی پڕ دەبێت لە چەو.

18 Naumi se provode savjetom: zato dobro razmisli pa vodi boj!

پلانەکان بە ئامۆژگاری دێنە دی، بە ڕاوێژ بجەنگە.

19 Tko okolo kleveće, otkriva tajne: zato se ne miješaj s onim komu su usne uvijek otvorene.

دەمشڕ نهێنی ئاشکرا دەکات، بۆیە تێکەڵی چەنەباز مەبە.

20 Tko kune oca svoga i majku svoju svjetiljka mu se gasi usred tmine.

ئەوەی نەفرەت لە دایک و باوکی بکات، لەناو جەرگەی تاریکیدا چرای دەکوژرێتەوە.

21 Od početka brzo stečeno imanje na koncu nije blagoslovljeno.

میراتێک لە سەرەتای ژیان و بە زوویی دەست بکەوێت لە کۆتاییدا بێ بەرەکەت دەبێت.

22 Nemoj govoriti: “Osvetit ću se za zlo”; čekaj Jahvu, i on će te spasiti.

مەڵێ: «خراپە بە خراپە دەدەمەوە.» چاوەڕێی یەزدان بکە ڕزگارت دەکات.

23 Mrski su Jahvi dvojaki utezi, i kriva mjera ne valja.

یەزدان قێزی لە بەکارهێنانی دوو کێشی جیاواز دەبێتەوە، تەرازووی لاسەنگ باش نییە.

24 Od Jahve su koraci čovječji, i kako da čovjek razumije svoj put?

هەنگاوەکانی مرۆڤ لە یەزدانەوەیە، ئیتر مرۆڤ چۆن لە ڕێگای خۆی تێدەگات؟

25 Zamka je čovjeku nesmotreno reći: “Ovo je sveto”, a poslije promišljati što je zavjetovao.

تەڵەیە بۆ مرۆڤ بە سەرەڕۆیی نەزرێک تەرخان بکات، ئینجا پاش نەزرەکە پرسوڕا بکات.

26 Mudar kralj umije izlučiti opake i stavlja ih pod točkove.

پاشای دانا بەدکاران شەن دەکات، بە جەنجەڕ بەسەریاندا دێت.

27 Svjetiljka je Gospodnja duh čovječji: ona istražuje sve do dna utrobe.

چرای یەزدان ڕۆحی مرۆڤ دەپشکنێت، هەروەها هەموو ناخی دەروونیش.

28 Dobrota i vjernost čuvaju kralja, jer dobrotom utvrđuje prijestol svoj.

خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی پاشا دەپارێزن، بە خۆشەویستی نەگۆڕ تەختی دەچەسپێت.

29 Ljepota je mladićima njihova snaga, a starcima je ures sijeda kosa.

شانازی لاوان هێزیانە، ڕیش سپیێتیش شکۆمەندی پیرانە.

30 Krvave masnice očiste zlo i udarci pročiste odaje utrobe.

برینی لێدان خراپە پاک دەکاتەوە، لێدانی قامچیش ناخی دەروون.