Mudre Izreke 14
1 Ženska mudrost sagradi kuću, a ludost je rukama razgrađuje.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Tko živi s poštenjem, boji se Jahve, a tko ide stranputicom, prezire ga.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 U luđakovim je ustima šiba za oholost njegovu, a mudre štite vlastite usne.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Gdje nema volova, prazne su jasle, a obilna je žetva od snage bikove.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Istinit svjedok ne laže, a krivi svjedok širi laž.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Podsmjevač traži mudrost i ne nalazi je, a razumni lako dolazi do znanja.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Idi od čovjeka bezumna jer nećeš upoznati usne što zbore znanje.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 Mudrost je pametna čovjeka u tom što pazi na svoj put, a bezumnička ludost prijevara je.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 Luđacima je grijeh šala, a milost je Božja s poštenima.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Srce poznaje svoj jad, i veselje njegovo ne može dijeliti nitko drugi.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 Dom opakih propast će, a šator će pravednika procvasti.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Neki se put učini čovjeku prav, a na koncu vodi k smrti.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 I u smijehu srce osjeća bol, a poslije veselja dolazi tuga.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 Otpadnik se siti svojim prestupcima, a dobar čovjek svojim radom.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 Glupan vjeruje svakoj riječi, a pametan pazi na korak svoj.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Mudar se boji i oda zla se uklanja, a bezuman se raspaljuje i bez straha je.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 Nagao čovjek čini ludosti, a razborit ih podnosi.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Glupaci baštine ludost, a mudre ovjenčava znanje.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Zli padaju ničice pred dobrima i opaki pred vratima pravednikovim.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 I svom prijatelju mrzak je siromah, a bogataš ima mnogo ljubitelja.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Griješi tko prezire bližnjega svoga, a blago onomu tko je milostiv ubogima.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Koji snuju zlo, ne hode li stranputicom, a zar nisu dobrota i vjernost s onima koji snuju dobro?
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 U svakom trudu ima probitka, a pusto brbljanje samo je na siromaštvo.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 Mudrima je vijenac bogatstvo njihovo, a bezumnima kruna - njihova ludost.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Istinit svjedok izbavlja duše, a tko laži širi, taj je varalica.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 U strahu je Gospodnjem veliko pouzdanje i njegovim je sinovima utočište.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 Strah Gospodnji izvor je života: on izbavlja od zamke smrti.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 Mnoštvo je naroda ponos kralju, a bez puka knez propada.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Tko se teško srdi, velike je razboritosti, a nabusit duhom pokazuje ludost.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Mirno je srce život tijelu, a ljubomor je gnjilež u kostima.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Tko tlači siromaha huli na stvoritelja, a časti ga tko je milostiv ubogomu.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Opaki propada zbog vlastite pakosti, a pravednik i u samoj smrti nalazi utočište.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 U razumnu srcu mudrost počiva, a što je u bezumnome, to se i pokaže.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 Pravednost uzvisuje narod, a grijeh je sramota pucima.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 Kralju je mio razborit sluga, a na sramotna se srdi.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
