ⳘⲀⲢⲔⲞⲚ 7
Skupe se oko njega farizeji i neki od pismoznanaca koji dođoše iz Jeruzalema.
2 ⲃ̅ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉⲧⲁⲩⲛⲁⲩ ⳿ⲉϩⲁⲛⲟⲩⲟⲛ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲉϥⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ϫⲉ ⲥⲉⲟⲩⲱⲙ ⳿ⲛⲛⲓⲱⲓⲕ ⳿ⲉⲣⲉ ⲛⲟⲩϫⲓϫ ⲑⲱⲗⲉⲃ ⳿ⲉⲧⲉ ⲫⲁⲓ ⲡⲉ ϫⲉ ⳿ⲛⲁⲧⲓⲁ ⲧⲟⲧⲟⲩ.
I opaze da neki njegovi učenici jedu kruh nečistih, to jest neopranih ruku.
3 ⲅ̅ ⲛⲓⲪⲁⲣⲓⲥⲉⲟⲥ ⲅⲁⲣ ⲛⲉⲙ ⲛⲓⲒⲟⲩⲇⲁⲓ ⲧⲏⲣⲟⲩ ⳿ⲙⲡⲁⲩⲟⲩⲱⲙ ⲁⲩ⳿ϣⲧⲉⲙⲓⲁ ⲧⲟⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲟⲩⲙⲏϣ ⳿ⲛⲥⲟⲡ ⲉⲩ⳿ⲁⲙⲟⲛⲓ ⳿ⲛϯⲡⲁⲣⲁⲇⲟⲥⲓⲥ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓ⳿ⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ.
A farizeji i svi Židovi ne jedu ako prije temeljito ne operu ruke; drže se predaje starih.
4 ⲇ̅ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉϣⲱⲡ ⲁⲩ⳿ϣⲧⲉⲙⲟⲙⲥⲟⲩ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ϯ⳿ⲁⲅⲟⲣⲁ ⳿ⲙⲡⲁⲩⲟⲩⲱⲙ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉⲟⲩⲟⲛ ϩⲁⲛⲕⲉⲙⲏϣ ⳿ⲉⲁⲩϭⲓⲧⲟⲩ ⲉⲩ⳿ⲁⲙⲟⲛⲓ ⳿ⲙⲙⲱⲟⲩ ϩⲁⲛⲱⲙⲥ ⳿ⲛⲧⲉ ϩⲁⲛ⳿ⲁⲫⲟⲧ ⲛⲉⲙ ϩⲁⲛⲝⲉⲥⲧⲏⲥ ⲛⲉⲙ ϩⲁⲛⲭⲁⲗⲕⲓⲟⲛ.
Niti s trga što jedu ako prije ne operu. Mnogo toga još ima što zbog predaje drže: pranje čaša, vrčeva i lonaca.
5 ⲉ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩϣⲉⲛϥ ⳿ⲛϫⲉ ⲛⲓⲪⲁⲣⲓⲥⲉⲟⲥ ⲛⲉⲙ ⲛⲓⲥⲁϧ ϫⲉ ⲉⲑⲃⲉ ⲟⲩ ⲥⲉⲙⲟϣⲓ ⲁⲛ ⳿ⲛϫⲉ ⲛⲉⲕⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ⲕⲁⲧⲁ ϯⲡⲁⲣⲁⲇⲟⲥⲓⲥ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓ⳿ⲡⲣⲉⲥⲃⲩⲧⲉⲣⲟⲥ ⲁⲗⲗⲁ ϧⲉⲛ ϩⲁⲛϫⲓϫ ⲉⲩⲑⲱⲗⲉⲃ ⲥⲉⲟⲩⲱⲙ ⳿ⲙⲡⲓⲱⲓⲕ.
Zato farizeji i pismoznanci upitaju Isusa: “Zašto tvoji učenici ne postupaju po predaji starih, nego nečistih ruku blaguju?”
6 ⲋ̅ ⳿ⲛⲑⲟϥ ⲇⲉ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲱⲟⲩ ϫⲉ ⲕⲁⲗⲱⲥ ⲁϥⲉⲣ⳿ⲡⲣⲟⲫⲏⲧⲉⲩⲓⲛ ⲉⲑⲃⲉ ⲑⲏⲛⲟⲩ ⳿ⲛϫⲉ Ⲏ̇ⲥⲁ⳿ⲏⲁⲥ ϧⲁ ⲛⲓϣⲟⲃⲓ ⳿ⲙ⳿ⲫⲣⲏϯ ⲉⲧ⳿ⲥϧⲏⲟⲩⲧ ϫⲉ ⲡⲁⲓⲗⲁⲟⲥ ⲉⲣⲧⲓⲙⲁⲛ ⳿ⲙⲙⲟⲓ ϧⲉⲛ ⲛⲟⲩ⳿ⲥⲫⲟⲧⲟⲩ ⲡⲟⲩϩⲏⲧ ⲇⲉ ⳿ϥⲟⲩ⳿ⲏⲟⲩ ⲥⲁⲃⲟⲗ ⳿ⲙⲙⲟⲓ.
A on im reče: “Dobro prorokova Izaija o vama, licemjeri, kad napisa: Ovaj me narod usnama časti, a srce mu je daleko od mene.
Uzalud me štuju naučavajući nauke - uredbe ljudske.
8 ⲏ̅ ⳿ⲉⲁⲧⲉⲧⲉⲛⲭⲁ ϯⲉⲛⲧⲟⲗⲏ ⳿ⲛⲧⲉ Ⲫϯ ⳿ⲛⲥⲁ ⲑⲏⲛⲟⲩ ⲧⲉⲧⲉⲛ⳿ⲁⲙⲟⲛⲓ ⳿ⲛϯⲡⲁⲣⲁⲇⲟⲥⲓⲥ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓⲣⲱⲙⲓ ϩⲁⲛⲱⲙⲥ ⳿ⲛⲧⲉ ϩⲁⲛ⳿ⲁⲫⲟϯ ⲛⲉⲙ ϩⲁⲛⲝⲉⲥⲧⲏⲥ ⲛⲉⲙ ⲟⲩⲙⲏϣ ⲉϥⲟϣ.
Napustili ste zapovijed Božju, a držite se predaje ljudske.”
9 ⲑ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲛⲁϥϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲟⲩ ϫⲉ ⲕⲁⲗⲱⲥ ⲧⲉⲧⲉⲛⲉⲣ⳿ⲁⲑⲉⲧⲓⲛ ⳿ⲛϯⲉⲛⲧⲟⲗⲏ ⳿ⲛⲧⲉ Ⲫϯ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉⲧⲉⲛ⳿ⲁⲣⲉϩ ⳿ⲉⲛⲉⲧⲉⲛⲡⲁⲣⲁⲇⲟⲥⲓⲥ.
Još im govoraše: “Lijepo! Dokidate Božju zapovijed da biste sačuvali svoju predaju.
10 ⲓ̅ Ⲙⲱ⳿ⲩⲥⲏⲥ ⲅⲁⲣ ⲁϥϫⲟⲥ ϫⲉ ⲙⲁⲧⲁⲓ⳿ⲉ ⲡⲉⲕⲓⲱⲧ ⲛⲉⲙ ⲧⲉⲕⲙⲁⲩ ⲟⲩⲟϩ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁⲥⲁϫⲓ ⲉϥϩⲱⲟⲩ ⳿ⲛⲥⲁ ⲡⲉϥⲓⲱⲧ ⲛⲉⲙ ⲧⲉϥⲙⲁⲩ ⲙⲁⲣⲉϥⲙⲟⲩ ⳿ⲛⲟⲩⲙⲟⲩ.
Mojsije doista reče: Poštuj oca svoga i majku svoju. I: Tko prokune oca ili majku, smrću neka se kazni.
11 ⲓ̅ⲁ̅ ⳿ⲛⲑⲱⲧⲉⲛ ⲇⲉ ⲧⲉⲧⲉⲛϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⳿ⲁⲣⲉϣⲁⲛ ⲟⲩⲣⲱⲙⲓ ϫⲟⲥ ⳿ⲙⲡⲉϥⲓⲱⲧ ⲛⲉⲙ ⲧⲉϥⲙⲁⲩ ϫⲉ ⲕⲟⲣⲃⲁⲛ ⳿ⲉⲧⲉ ⲟⲩⲧⲁⲓ⳿ⲟ ⲡⲉ ⲁⲕϣⲁⲛϫⲉⲙϩⲏⲟⲩ ⳿ⲙⲙⲟϥ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲙⲙⲟⲓ.
A vi velite: 'Rekne li tko ocu ili majci: Pomoć koja te od mene ide neka bude 'korban', to jest sveti dar',
takvome više ne dopuštate ništa učiniti za oca ili majku.
13 ⲓ̅ⲅ̅ ⳿ⲉⲣⲉⲧⲉⲛⲕⲱⲣϥ ⳿ⲙⲡⲓⲥⲁϫⲓ ⳿ⲛⲧⲉ Ⲫϯ ϧⲉⲛ ⲧⲉⲧⲉⲛⲡⲁⲣⲁⲇⲟⲥⲓⲥ ⲑⲏ⳿ⲉⲧⲁⲣⲉⲧⲉⲛⲧⲏⲓⲥ ⲟⲩⲟϩ ϩⲁⲛⲙⲏϣ ⳿ⲙⲡⲁⲓⲣⲏϯ ⲉⲩ⳿ⲟⲛⲓ ⳿ⲛⲛⲁⲓ ⲧⲉⲧⲉⲛⲣⲁ ⳿ⲙⲙⲱⲟⲩ.
Tako dokidate riječ Božju svojom predajom, koju sami sebi predadoste. I još štošta tomu slično činite.”
Tada ponovno dozove mnoštvo i stane govoriti: “Poslušajte me svi i razumijte!
15 ⲓ̅ⲉ̅ ⳿ⲙⲙⲟⲛ ⳿ϩⲗⲓ ⲥⲁⲃⲟⲗ ⳿ⲙⲡⲓⲣⲱⲙⲓ ⲉϥⲛⲁ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⳿ⲉⲣⲱϥ ⳿ⲉⲟⲩⲟⲛ⳿ϣϫⲟⲙ ⳿ⲙⲙⲟϥ ⳿ⲉⲥⲟϥϥ ⲁⲗⲗⲁ ⲛⲏⲉⲑⲛⲏⲟⲩ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ⲣⲱϥ ⳿ⲙⲡⲓⲣⲱⲙⲓ ⲛⲏⲉⲧⲥⲱϥ ⳿ⲙⲡⲓⲣⲱⲙⲓ.
Ništa što izvana ulazi u čovjeka ne može ga onečistiti, nego što iz čovjeka izlazi - to ga onečišćuje.
Tko ima uši da čuje, neka čuje!”
I kad od mnoštva uđe u kuću, upitaše ga učenici za prispodobu.
18 ⲓ̅ⲏ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲱⲟⲩ ϫⲉ ⲡⲁⲓⲣⲏϯ ⳿ⲛⲑⲱⲧⲉⲛ ϩⲁⲛⲁⲧⲕⲁϯ ϩⲱⲧⲉⲛ ⳿ⲙⲡⲉⲧⲉⲛⲕⲁϯ ϫⲉ ϩⲱⲃ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⲉⲧⲥⲁⲃⲟⲗ ⲉⲑⲛⲁ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⳿ⲉⲣⲱϥ ⳿ⲙⲡⲓⲣⲱⲙⲓ ⳿ⲙⲙⲟⲛ⳿ϣϫⲟⲙ ⳿ⲙⲙⲱⲟⲩ ⳿ⲉⲥⲟϥϥ.
I reče im: “Tako? Ni vi ne razumijete? Ne shvaćate li da čovjeka ne može onečistiti što u nj ulazi
19 ⲓ̅ⲑ̅ ϫⲉ ⲥⲉⲛⲁ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⳿ⲉⲡⲉϥϩⲏⲧ ⲁⲛ ⲁⲗⲗⲁ ⳿ⲉⲧⲉϥⲛⲉϫⲓ ⲟⲩⲟϩ ϣⲁⲩϣⲉⲛⲱⲟⲩ ⳿ⲉⲛⲓⲙⲁⲛϩⲉⲙⲥⲓ ⲉϥⲧⲟⲩⲃⲟ ⳿ⲛⲛⲓ⳿ϧⲣⲏⲟⲩ⳿ⲓ ⲧⲏⲣⲟⲩ.
jer mu ne ulazi u srce, nego u utrobu te izlazi u zahod?” Tako on očisti sva jela.
Još dometnu: “Što iz čovjeka izlazi, te onečišćuje čovjeka.
21 ⲕ̅ⲁ̅ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⲅⲁⲣ ⲥⲁϧⲟⲩⲛ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ⲡⲓϩⲏⲧ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓⲣⲱⲙⲓ ϣⲁⲩ⳿ⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲛϫⲉ ⲡⲓⲙⲟⲕⲙⲉⲕ ⲉⲧϩⲱⲟⲩ ⲛⲓⲡⲟⲣⲛⲓ⳿ⲁ ⲛⲓϭⲓⲟⲩ⳿ⲓ ⲛⲓϧⲱⲧⲉⲃ.
Ta iznutra, iz srca čovječjega, izlaze zle namisli, bludništva, krađe, ubojstva,
22 ⲕ̅ⲃ̅ ⲛⲓⲙⲉⲧⲛⲱⲓⲕ ⲛⲓⲙⲉⲧϭⲓ⳿ⲛϫⲟⲛⲥ ⲛⲓⲙⲉⲧⲡⲉⲧϩⲱⲟⲩ ⲛⲓⲙⲉⲧⲇⲟⲗⲟⲥ ⲛⲓⲥⲱϥ ⲛⲓⲃⲁⲗ ⲉⲧϩⲱⲟⲩ ⲛⲓϫⲉⲟⲩ⳿ⲁ ⲟⲩϭⲓⲥⲓ ⳿ⲛϩⲏⲧ ⲟⲩⲙⲉⲧⲁⲧⲕⲁϯ.
preljubi, lakomstva, opakosti, prijevara, razuzdanost, zlo oko, psovka, uznositost, bezumlje.
Sva ta zla iznutra izlaze i onečišćuju čovjeka.”
24 ⲕ̅ⲇ̅ ⳿ⲉⲧⲁϥⲧⲱⲛϥ ⲇⲉ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲙⲙⲁⲩ ⲁϥϣⲉⲛⲁϥ ⳿ⲉⲛⲓⲥⲁ ⳿ⲛⲧⲉ Ⲧⲩⲣⲟⲥ ⲛⲉⲙ Ⲧ̇ⲥⲓⲇⲱⲛ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉⲧⲁϥϣⲉⲛⲁϥ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⳿ⲉⲟⲩⲏⲓ ⲛⲁϥⲟⲩⲱϣ ⲁⲛ ⲡⲉ ⳿ⲛⲧⲉ ⳿ϩⲗⲓ ⳿ⲉⲙⲓ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲙⲡⲉϥ⳿ϣϫⲉⲙϫⲟⲙ ⳿ⲛⲭⲟⲡϥ.
Odande otiđe u kraj tirski. I uđe u neku kuću. Htio je da nitko ne sazna, ali se nije mogao sakriti,
25 ⲕ̅ⲉ̅ ⲁⲗⲗⲁ ⲥⲁⲧⲟⲧⲥ ⲁⲥⲥⲱⲧⲉⲙ ⳿ⲛϫⲉ ⲟⲩ⳿ⲥϩⲓⲙⲓ ⲉⲑⲃⲏⲧϥ ⲑⲏ⳿ⲉⲧⲉ ⲟⲩⲟⲛ ⲟⲩⲡ͞ⲛⲁ̅ ⳿ⲛ⳿ⲁⲕⲁⲑⲁⲣⲧⲟⲛ ⲛⲉⲙ ⲧⲉⲥϣⲉⲣⲓ ⳿ⲉⲧⲁⲥ⳿ⲓ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⲁⲥϩⲓⲧⲥ ⳿ⲉ⳿ϧⲣⲏⲓ ϧⲁ ⲛⲉϥϭⲁⲗⲁⲩϫ.
nego odmah doču žena koje kćerkica imaše duha nečistoga. Ona dođe i pade mu pred noge.
26 ⲕ̅ⲋ̅ ϯ⳿ⲥϩⲓⲙⲓ ⲇⲉ ⲛⲉ Ⲟⲩⲉⲓⲛⲓⲛ ⲧⲉ ⳿ⲛⲧⲉ Ⲧ̇ⲥⲩⲣⲓ⳿ⲁ ⲡⲉⲥⲅⲉⲛⲟⲥ ⲟⲩ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ϯⲪⲟⲓⲛⲓⲕⲏ ⲡⲉ ⲟⲩⲟϩ ⲛⲁⲥϯϩⲟ ⳿ⲉⲣⲟϥ ⲡⲉ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉϥϩⲓ ⲡⲓⲇⲉⲙⲱⲛ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲧⲉⲥϣⲉⲣⲓ.
A žena bijaše Grkinja, Sirofeničanka rodom. I moljaše ga da joj iz kćeri istjera zloduha.
27 ⲕ̅ⲍ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲛⲁϥϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲁⲥ ϫⲉ ⲭⲁⲥ ⳿ⲛϣⲟⲣⲡ ⳿ⲛⲧⲟⲩⲥⲓ ⳿ⲛϫⲉ ⲛⲓϣⲏⲣⲓ ϫⲉ ⲟⲩⲏⲓ ⲅⲁⲣ ⲛⲁⲛⲉⲥ ⲁⲛ ⳿ⲉⲉⲗ ⳿ⲡⲱⲓⲕ ⳿ⲛⲛⲓϣⲏⲣⲓ ⳿ⲉⲧⲏⲓϥ ⳿ⲛⲛⲓⲟⲩϩⲱⲣ.
A on joj govoraše: “Pusti da se prije nasite djeca! Ne priliči uzeti kruh djeci i baciti ga psićima.”
28 ⲕ̅ⲏ̅ ⳿ⲛⲑⲟⲥ ⲇⲉ ⲁⲥⲉⲣⲟⲩ⳿ⲱ ⲡⲉϫⲁⲥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲥⲉ Ⲡⲁ⳪ ⲛⲓⲕⲉⲟⲩϩⲱⲣ ⲥⲉⲟⲩⲱⲙ ⲥⲁ ⳿ϧⲣⲏⲓ ⳿ⲛϯ⳿ⲧⲣⲁⲛⲉⲍⲁ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ⲛⲓⲗⲉϥⲗⲓϥⲓ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓ⳿ⲁⲗⲱⲟⲩ⳿ⲓ.
A ona će mu: “Da, Gospodine! Ali i psići ispod stola jedu od mrvica dječjih.”
Reče joj: “Zbog te riječi idi, izišao je iz tvoje kćeri zloduh.”
I ode kući te nađe dijete gdje leži na postelji, a zloduh je bio izišao.
31 ⲗ̅ⲁ̅ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉⲧⲁϥ⳿ⲓ ⲟⲛ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ⲛⲓⲑⲟϣ ⳿ⲛⲧⲉ Ⲧⲩⲣⲟⲥ ⲁϥⲥⲓⲛⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗϩⲓⲧⲉⲛ ⳿Ⲧ̇ⲥⲓⲇⲱⲛ ⳿ⲉ⳿ⲫⲓⲟⲙ ⳿ⲛⲧⲉ ϯⲄⲁⲗⲓⲗⲉ⳿ⲁ ⲟⲩⲧⲉ ⲛⲓⲑⲟϣ ⳿ⲛⲧⲉ ϯⲙⲏϯ ⳿ⲙⲃⲁⲕⲓ.
Zatim se ponovno vrati iz krajeva tirskih pa preko Sidona dođe Galilejskom moru, u krajeve dekapolske.
Donesu mu nekoga gluhog mucavca pa ga zamole da stavi na nj ruku.
33 ⲗ̅ⲅ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲁϥⲟⲗϥ ⲥⲁ⳿ⲡⲥⲁ ⳿ⲉⲃⲟⲗϩⲁ ⲡⲓⲙⲏϣ ⲁϥϩⲓ ⲛⲉϥⲧⲏⲃ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⳿⳿ⲉⲛⲉϥⲙⲁϣϫ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉⲧⲁϥϩⲓⲑⲁϥ ⲁϥϭⲓⲛⲉⲙ ⲡⲉϥⲗⲁⲥ.
On ga uzme nasamo od mnoštva, utisne svoje prste u njegove uši, zatim pljune i dotakne se njegova jezika.
Upravi pogled u nebo, uzdahne i kaže mu: “Effata!” - to će reći: “Otvori se!”
I odmah mu se otvoriše uši i razdriješi spona jezika te stade govoriti razgovijetno.
36 ⲗ̅ⲋ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲁϥϩⲟⲛϩⲉⲛ ⳿ⲉⲧⲟⲧⲟⲩ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲟⲩ⳿ϣⲧⲉⲙϫⲟⲥ ⳿ⲛ⳿ϩⲗⲓ ϩⲱⲥⲧⲉ ⳿ⲉⲧⲁϥϩⲟⲛϩⲉⲛ ⳿ⲉⲧⲟⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲙⲁⲗⲗⲟⲛ ⲛⲁⲩϩⲓⲱⲓϣ ⳿ⲛϩⲟⲩ⳿ⲟ.
A Isus im zabrani da nikome ne kazuju. No što im je on više branio, oni su to više razglašavali
37 ⲗ̅ⲍ̅ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛϩⲟⲩ⳿ⲟ ⳿ⲛϩⲟⲩ⳿ⲟ ⲛⲁⲩⲉⲣ⳿ϣⲫⲏⲣⲓ ⲉⲩϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲕⲁⲗⲱⲥ ⲁϥⲁⲓⲧⲟⲩ ⲧⲏⲣⲟⲩ ⳿ⲙ⳿ⲫⲣⲏϯ ⳿ⲉⲧⲁϥ⳿ⲑⲣⲉ ⲛⲓⲕⲟⲩⲣ ⲥⲱⲧⲉⲙ ⲟⲩⲟϩ ⲛⲓⲁⲧⲥⲁϫⲓ ⳿ⲛⲧⲟⲩⲥⲁϫⲓ
i preko svake mjere zadivljeni govorili: “Dobro je sve učinio! Gluhima daje čuti, nijemima govoriti!”
