< ⲚⲒⲠⲢⲀⲜⲒⲤ 14 >
1 ⲁ̅ ⲀⲤϢⲰⲠⲒ ⲆⲈ ϦⲈⲚⲒⲔⲞⲚⲒⲞⲚ ⲔⲀⲦⲀ ⲠⲀⲒⲢⲎϮ ⲢⲰ ⲈⲐⲢⲞⲨϢⲈ ⲈϦⲞⲨⲚ ⲈϮⲤⲨⲚⲀⲄⲰⲄⲎ ⲚⲦⲈⲚⲒⲒⲞⲨⲆⲀⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲤⲈⲤⲀϪⲒ ⲘⲠⲀⲒⲢⲎϮ ϨⲰⲤⲆⲈ ⲚⲤⲈⲚⲀϨϮ ⲚϪⲈⲞⲨⲚⲒϢϮ ⲘⲘⲎϢ ⲚⲦⲈⲚⲒⲒⲞⲨⲆⲀⲒ ⲚⲈⲘ ⲚⲒⲞⲨⲈⲒⲚⲒⲚ.
A LA ma Ikonio, komo ae la laua iloko o ka halehalawai o na Iudaio, a no ka laua olelo ana, nui loa na Iudaio a me na Helene i manaoio aku.
2 ⲃ̅ ⲚⲒⲒⲞⲨⲆⲀⲒ ⲆⲈ ⲈⲦⲀⲨⲈⲢⲀⲦⲐⲰⲦ ⲚϨⲎⲦ ⲀⲨⲦⲰⲞⲨⲚⲞⲨ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨϮⲘⲔⲀϨ ⲚⲚⲒⲮⲨⲬⲎ ⲚⲦⲈⲚⲒⲈⲐⲚⲞⲤ ⲈⲐⲂⲈ ⲚⲒⲤⲚⲎⲞⲨ.
Aka, o ka poe Iudaio i hoomaloka, hookonokono lakou, a hoonaukiuki i na uhane o ko na aina e i na hoahanau.
3 ⲅ̅ ⲀⲨⲈⲢ ⲞⲨⲚⲒϢϮ ⲘⲈⲚ ⲞⲨⲚ ⲚⲬⲢⲞⲚⲞⲤ ⲘⲘⲀⲨ ⲈⲨⲞⲨⲞⲚϨ ⲘⲘⲰⲞⲨ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲪⲢⲀⲚ ⲘⲠϬⲞⲒⲤ ⲪⲀⲒ ⲈⲦⲈⲢⲘⲈⲐⲢⲈ ⲈϨⲢⲎⲒ ⲈϪⲈⲚ ⲠⲤⲀϪⲒ ⲚⲦⲈⲠⲈϤϨⲘⲞⲦ ⲈϤϮ ⲚϨⲀⲚⲘⲎⲒⲚⲒ ⲚⲈⲘ ϨⲀⲚϢⲪⲎ ⲢⲒ ⲈⲐⲢⲞⲨϢⲰⲠⲒ ⲈⲂⲞⲖ ϨⲒⲦⲈⲚ ⲚⲞⲨϪⲒϪ.
Loihi loa no nae ko laua hoomau ana e olelo wiwo ole aku no ka Haku, nana no i hoike mai i ka oiaio o ka olelo o kona lokomaikai, a haawi mai la no hoi ia i na hoailona a me na mea kupanaba a ko laua lima i hana'i.
4 ⲇ̅ ⲀϤⲪⲰⲢϪ ⲆⲈ ⲚϪⲈⲠⲒⲘⲎϢ ⲚⲦⲈϮⲠⲞⲖⲒⲤ ϨⲀⲚⲞⲨⲞⲚ ⲘⲈⲚ ⲚⲀⲨⲬⲎ ⲚⲈⲘ ⲚⲒⲒⲞⲨⲆⲀⲒ ϨⲀⲚⲔⲈⲬⲰⲞⲨⲚⲒ ⲆⲈ ⲚⲀⲨⲬⲎ ⲚⲈⲘ ⲚⲒⲀⲠⲞⲤⲦⲞⲖⲞⲤ.
Mokuahana ae la ka ahakanaka o ke kulanakauhale; me na Iudaio kekahi, me na lunaolelo kekahi.
5 ⲉ̅ ⲈⲦⲀⲨϬⲞϪⲒ ⲆⲈ ⲚϪⲈⲚⲒⲈⲐⲚⲞⲤ ⲚⲈⲘ ⲚⲒⲒⲞⲨⲆⲀⲒ ⲚⲈⲘ ⲚⲞⲨⲔⲈⲀⲢⲬⲰⲚ ⲈϢⲞϢⲞⲨ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲤⲈⲦⲰⲚⲒ ⲈϪⲰⲞⲨ.
A i ka wa i hoao ai ko na aina e, a me ka poe Iudaio, me ko lakou alii, e hana ino aku ia laua, a e hailuku aku;
6 ⲋ̅ ⲈⲦⲀⲨⲚⲀⲨ ⲀⲨⲪⲰⲦ ⲈϨⲢⲎⲒ ⲈⲚⲒⲠⲞⲖⲒⲤ ⲚⲦⲈⲖⲨⲔⲀⲞⲚⲒⲀ ⲖⲨⲤⲦⲢⲀ ⲚⲈⲘ ⲦⲈⲢⲂⲎ ⲚⲈⲘ ϮⲠⲈⲢⲒⲬⲰⲢⲞⲤ
Ike e no laua, a mahuka aku la i na kulanakauhale o Lukaonia ia Lusetera a me Derebe, a me ka aina i puni mai.
7 ⲍ̅ ⲚⲀⲨϨⲒϢⲈⲚⲚⲞⲨϤⲒ ⲘⲘⲀⲨ ⲠⲈ
A malaila laua i hai mai ai i ka euanelio.
8 ⲏ̅ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲈⲞⲨⲞⲚ ⲞⲨⲢⲰⲘⲒ ⲚⲀⲦϪⲞⲘ ϦⲈⲚⲚⲈϤϬⲀⲖⲀⲨϪ ϦⲈⲚⲖⲨⲤⲦⲢⲀ ⲚⲀϤϨⲈⲘⲤⲒ ⲈϤⲞⲒ ⲚϬⲀⲖⲈ ⲒⲤϪⲈⲚ ⲈϤϦⲈⲚ ⲐⲚⲈϪⲒ ⲚⲦⲈⲦⲈϤⲘⲀⲨ ⲘⲠⲈϤⲘⲞϢⲒ ⲈⲚⲈϨ.
E noho ana kekahi kanaka ma Lusetera, ua nawaliwali na wawae, ua oopa ia mai ka opu mai o kona makuwahine, aole loa ia i hele:
9 ⲑ̅ ⲞⲨⲞϨ ⲪⲀⲒ ⲀϤⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈⲠⲀⲨⲖⲞⲤ ⲈϤⲤⲀϪⲒ ⲚⲐⲞϤ ⲆⲈ ⲈⲦⲀϤⲤⲞⲘⲤ ⲈⲢⲞϤ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀϤⲈⲘⲒ ϪⲈ ⲞⲨⲞⲚ ⲚⲀϨϮ ⲚϦⲎⲦϤ ⲈⲚⲞϨⲈⲘ.
Lohe aku la oia ia Paulo e olelo ana, a haka pono mai la oia ia ia, a ike iho la, he manaoio kona e hoolaia'i,
10 ⲓ̅ ⲠⲈϪⲀϤ ϦⲈⲚⲞⲨⲚⲒϢϮ ⲚⲤⲘⲎ ϪⲈ ⲦⲰⲚⲔ ⲞϨⲒ ⲈⲢⲀⲦⲔ ⲈϪⲈⲚ ⲚⲈⲔϬⲀⲖⲀⲨϪ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲀϤϬⲒⲪⲈⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲀϤⲘⲞϢⲒ.
I mai la ia me ka leo nui, E ku pololei ae iluua ma kou mau wawae. Lelele ae la ia a hele aku la.
11 ⲓ̅ⲁ̅ ⲚⲒⲘⲎϢ ⲘⲈⲚ ⲞⲨⲚ ⲈⲦⲀⲨⲚⲀⲨ ⲈⲪⲎ ⲈⲦⲀϤⲀⲒϤ ⲚϪⲈⲠⲀⲨⲖⲞⲤ ⲀⲨϬⲒⲤⲒ ⲚⲦⲞⲨⲤⲘⲎ ⲈϨⲢⲎⲒ ⲘⲘⲈⲦⲖⲨⲔⲀⲰⲚ ⲈⲨϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ϪⲈ Ⲁ- ⲚⲒⲚⲞⲨϮ ⲈⲢ ⲘⲪⲢⲎϮ ⲚⲚⲒⲢⲰⲘⲒ ⲀⲨⲒ ⲈⲠⲈⲤⲎⲦ ϢⲀⲢⲞⲚ.
Ike aku la ka ahakanaka i ka mea a Paulo i hana'i, hookiekie aku la lakou i ko lakou leo, i aku la, ma ka olelo Lukaonio, Ua iho mai na akua io kakou nei, ma ke ano o kanaka.
12 ⲓ̅ⲃ̅ ⲚⲀⲨⲘⲞⲨϮ ⲘⲈⲚ ⲈⲂⲀⲢⲚⲀⲂⲀⲤ ϪⲈ ⲠⲒⲌⲈⲨⲤ ⲠⲀⲨⲖⲞⲤ ⲆⲈ ϪⲈ ⲠⲒⲈⲢⲘⲎⲤ ⲈⲠⲒⲆⲎ ⲚⲐⲞϤ ⲈⲦⲞⲒ ⲚϨⲨⲄⲞⲨⲘⲈⲚⲞⲤ ⲚⲦⲈⲠⲒⲤⲀϪⲒ.
Kapa aku la lakou ia Barenaba o Dia; a me Paulo hoi, o Hereme, no ka mea, ia ia no ka olelo.
13 ⲓ̅ⲅ̅ ⲠⲒⲞⲨⲎⲂ ⲆⲈ ⲚⲦⲈⲠⲒⲌⲈⲨⲤ ⲪⲎ ⲈⲚⲀϤⲬⲎ ϦⲀϪⲰⲤ ⲚϮⲠⲞⲖⲒⲤ ⲀϤⲒⲚⲒ ⲚϨⲀⲚⲘⲀⲤⲒ ⲚⲈⲘ ϨⲀⲚⲬⲖⲞⲘ ⲈϨⲢⲎⲒ ⲈⲠⲒⲠⲨⲖⲰⲚ ⲚⲀϤⲞⲨⲰϢ ⲈϢⲰⲦ ⲠⲈ ⲚⲈⲘ ⲠⲒⲘⲎϢ.
Na ke kahuna o Dia, o ka mea ma ke alo o ua kulanakauhale la, nana no i lawe mai i na bipikane, a me na lei, ma na puka pa, manao iho la e kaumaha aku me ka ahakanaka.
14 ⲓ̅ⲇ̅ ⲈⲦⲀⲨⲤⲰⲦⲈⲘ ⲆⲈ ⲚϪⲈⲚⲒⲀⲠⲞⲤⲦⲞⲖⲞⲤ ⲂⲀⲢⲚⲀⲂⲀⲤ ⲚⲈⲘ ⲠⲀⲨⲖⲞⲤ ⲀⲨⲪⲰϦ ⲚⲚⲞⲨϨⲂⲰⲤ ⲀⲨϬⲞϪⲒ ϢⲀ ⲠⲒⲘⲎϢ ⲈⲨⲰϢ ⲈⲂⲞⲖ
A lohe na lunaolelo, o Barenaba laua roe Paulo, haehae laua i ko laua aahu, a holo aku la iwaena o ka ahakanaka, e hea aku ana,
15 ⲓ̅ⲉ̅ ⲈⲨϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ⲚⲒⲢⲰⲘⲒ ⲈⲐⲂⲈⲞⲨ ⲦⲈⲦⲈⲚⲒⲢⲒ ⲚⲚⲀⲒ ⲀⲚⲞⲚ ϨⲰⲚ ⲀⲚⲞⲚ ϨⲀⲚⲢⲰⲘⲒ ⲚⲢⲈϤϢⲈⲠⲘⲔⲀϨ ⲘⲠⲈⲦⲈⲚⲢⲎϮ ⲈⲚϨⲒϢⲈⲚⲚⲞⲨϤⲒ ⲚⲰⲦⲈⲚ ⲈϨⲈⲚ ⲐⲎⲚⲞⲨ ⲤⲀⲂⲞⲖ ⲚⲚⲒⲘⲈⲦⲈⲪⲖⲎⲞⲨ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲔⲈⲦ ⲐⲎⲚⲞⲨ ⲈⲪⲚⲞⲨϮ ⲈⲦⲞⲚϦ ⲪⲎ ⲈⲦⲀϤⲐⲀⲘⲒⲞ ⲚⲦⲪⲈ ⲚⲈⲘ ⲠⲔⲀϨⲒ ⲚⲈⲘ ⲪⲒⲞⲘ ⲚⲈⲘ ϨⲰⲂ ⲚⲒⲂⲈⲚ ⲈⲦⲈⲚϦⲎⲦⲞⲨ.
I aku la, E na kanaka, no ke aha la oukou e hana mai ai i keia mau mea? he mau kanaka no maua, o ko kakou ano hookahi ano no; a ke hai aku nei no hoi maua ia oukou i ka olelo maikai, i huli ai oukou mai keia mau mea lapuwale aku a i ke Akua ola, ka mea nana i hana ka lani, a me ka honua, a me ke kai, a me na mea a pau iloko o lakou:
16 ⲓ̅ⲋ̅ ⲪⲎ ⲈⲦⲈ ⲚϦⲢⲎⲒ ϦⲈⲚⲚⲒⲄⲈⲚⲈⲀ ⲈⲦⲀⲨⲤⲒⲚⲒ ⲀϤⲬⲰ ⲚⲚⲒⲈⲐⲚⲞⲤ ⲦⲎⲢⲞⲨ ⲈⲐⲢⲞⲨⲘⲞϢⲒ ϨⲒ ⲚⲞⲨⲘⲰⲒⲦ.
I na hanauna mamua, waiho wale aku no ia i ko na aina a pau, e hele ai ma ko lakou aoao iho.
17 ⲓ̅ⲍ̅ ⲔⲈⲦⲞⲒ ⲘⲠⲈϤⲬⲀϤ ⲈϤⲞⲒ ⲚⲀⲦⲘⲈⲐⲢⲈ ⲈϤⲒⲢⲒ ⲚϨⲀⲚⲠⲈⲐⲚⲀⲚⲈⲨ ⲀϤϮ ⲚⲰⲞⲨ ⲚϨⲀⲚⲘⲞⲨⲚϨⲰⲞⲨ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲦⲪⲈ ⲚⲈⲘ ϨⲀⲚⲤⲎⲞⲨ ⲘⲘⲀⲤⲞⲨⲦⲀϨ ⲈϤⲦⲤⲒⲞ ⲚⲚⲈⲦⲈⲚϨⲎⲦ ⲚϦⲢⲈ ⲚⲈⲘ ⲞⲨⲚⲞϤ.
Aka hoi, aole ia i waiho wale ia ia iho, me ka hoike ole ia mai; hana maikai mai no ia, a haawi mai no ia i ka ua, mai ka lani mai, a me na kau ai e hoopiha mai ana i ka naau i ka ai, a me ka olioli.
18 ⲓ̅ⲏ̅ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲀⲒ ⲈⲨϪⲰ ⲘⲘⲰⲞⲨ ⲘⲞⲄⲒⲤ ⲀⲨⲐⲢⲈ ⲠⲒⲘⲎϢ ϨⲈⲢⲒ ⲈϢⲦⲈⲘϢⲰⲦ ⲚⲰⲞⲨ.
I ka laua olelo ana i keia mau mea, mai hiki ole no ia laua ke hoopaa mai i ka ahakanaka, i ole lakou e kaumaha aku na laua.
19 ⲓ̅ⲑ̅ ⲀⲨϢⲈ ⲆⲈ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲦⲀⲚⲦⲒⲞⲬⲒⲀ ⲚⲈⲘ ⲒⲔⲞⲚⲒⲞⲚ ⲚϪⲈϨⲀⲚⲒⲞⲨⲆⲀⲒ ⲀⲨⲐⲈⲦ ϨⲎⲦ ⲚⲚⲒⲘⲎϢ ⲀⲨϨⲒⲰⲚⲒ ⲈϪⲈⲚ ⲠⲀⲨⲖⲞⲤ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲰϢϮ ⲘⲘⲞϤ ⲤⲀⲂⲞⲖ ⲚϮⲠⲞⲖⲒⲤ ⲈⲨⲘⲈⲨⲒ ϪⲈ ⲀϤⲘⲞⲨ.
Hele mai la kekahi poe Iudaio mai Anetioka mai, a mai Ikonio mai, hookonokono ae la i ka ahakanaka, a hailuku no ia Paulo, a kano aku la ia ia mawaho o ke kulanakauhale, manao iho la lakou, ua make loa ia.
20 ⲕ̅ ⲈⲨⲔⲰϮ ⲆⲈ ⲈⲢⲞϤ ⲚϪⲈⲚⲒⲘⲀⲐⲎⲦⲎⲤ ⲈⲦⲀϤⲦⲰⲚϤ ⲆⲈ ⲀϤⲒ ⲈϦⲞⲨⲚ ⲈϮⲂⲀⲔⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲠⲈϤⲢⲀⲤϮ ⲀϤⲒ ⲈⲂⲞⲖ ⲚⲈⲘ ⲂⲀⲢⲚⲀⲂⲀⲤ ⲈϨⲢⲎⲒ ⲈⲦⲈⲢⲂⲎ.
Aka, i ke ku poai ana mai o na haumana ma o na la, ala mai la ia, a hele mai la iloko o ke kulanakauhale. A ia la ae, hele pu aku la ia me Barenaba i Derebe.
21 ⲕ̅ⲁ̅ ⲈⲦⲀⲨϨⲒϢⲈⲚⲚⲞⲨϤⲒ ⲆⲈ ϦⲈⲚϮⲠⲞⲖⲒⲤ ⲈⲦⲈⲘⲘⲀⲨ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀⲨϮⲤⲂⲰ ⲚⲞⲨⲚⲒϢϮ ⲘⲘⲎ ϢⲀⲨⲦⲀⲤⲐⲞ ⲈϨⲢⲎⲒ ⲈⲖⲨⲤⲦⲢⲀ ⲚⲈⲘ ⲒⲔⲞⲚⲒⲞⲚ ⲚⲈⲘ ⲦⲀⲚϮⲞⲬⲒⲀ.
Hai mai la laua i ka olelo maikai i ko ia kulanakauhale, a hoohaumana mai la i kekahi poe, alaila hoi aku la i Lusetera, a me Ikonio, a me Anetioka,
22 ⲕ̅ⲃ̅ ⲈⲨⲦⲀϪⲢⲞ ⲚⲚⲒⲮⲨⲬⲎ ⲚⲦⲈⲚⲒⲘⲀⲐⲎⲦⲎⲤ ⲈⲨϮⲚⲞⲘϮ ⲚⲰⲞⲨ ⲈⲐⲢⲞⲨⲞϨⲒ ϦⲈⲚⲠⲒⲚⲀϨϮ ⲞⲨⲞϨ ϪⲈ ⲈⲂⲞⲖ ϨⲒⲦⲈⲚ ⲞⲨⲘⲎϢ ⲚϨⲞϪϨⲈϪ ϨⲰϮ ⲈⲢⲞⲚ ⲈϢⲈ ⲈϦⲞⲨⲚ ⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲪⲚⲞⲨϮ.
E hookupaa ana i na Uhane o na haumana e hooikaika ana ia lakou e kupaa ma ka manaoio, no ka mea, me ka popilikia he nui loa, e komo ana kakou iloko o ke aupuni o ke Akua.
23 ⲕ̅ⲅ̅ ⲀⲨⲬⲀϪⲒϪ ⲆⲈ ⲈϪⲈⲚ ϨⲀⲚⲠⲢⲈⲤⲂⲨⲦⲈⲢⲞⲤ ⲚⲰⲞⲨ ⲔⲀⲦⲀ ⲈⲔⲔⲖⲎⲤⲒⲀ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀⲨⲦⲰⲂϨ ϦⲈⲚϨⲀⲚⲚⲎⲤⲦⲒⲀ ⲀⲨⲬⲀⲨ ϦⲀⲦⲈⲚ ⲠϬⲞⲒⲤ ⲪⲎ ⲈⲦⲀⲨⲚⲀϨϮ ⲈⲢⲞϤ.
A e koho ana no lakou i na lunakahiko, ma kela ekalesia, keia ekalesia, pule aku la a me ka hookeai, a haawi aku la ia lakou i ka Haku, i ka mea a lakou i manaoio aku ai.
24 ⲕ̅ⲇ̅ ⲈⲦⲀⲨⲤⲈⲚ ϮⲠⲒⲤⲒⲆⲒⲀ ⲆⲈ ⲀⲨⲒ ⲈϮⲠⲀⲘⲪⲨⲖⲒⲀ.
Kaahele ae la laua ia Pisidia, a hiki ae la i Pamepulia.
25 ⲕ̅ⲉ̅ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀⲨⲤⲀϪⲒ ⲘⲠⲒⲤⲀϪⲒ ϦⲈⲚⲠⲈⲢⲄⲎ ⲀⲨⲒ ⲈϨⲢⲎⲒ ⲈⲀⲦⲦⲀⲖⲒⲀ.
Hai mai la laua i ka olelo ma Perege, a iho ae la i Atalia.
26 ⲕ̅ⲋ̅ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲂⲞⲖ ⲘⲘⲀⲨ ⲀⲨⲈⲢϨⲰⲦ ⲈⲦⲀⲚϮⲞⲬⲒⲀ ⲠⲒⲘⲀ ⲈⲦⲀⲨⲦⲎⲒⲦⲞⲨ ⲚϦⲎⲦϤ ϦⲈⲚⲠⲒϨⲘⲞⲦ ⲚⲦⲈⲪⲚⲞⲨϮ ⲈⲠⲒϨⲰⲂ ⲈⲦⲀⲨϪⲞⲔϤ ⲈⲂⲞⲖ.
Mailaila ko laua holo ana aka i Anetioka i kahi o laua i haawiia'ku ai i ka lokomaikai o ke Akua, no ka hana a laua i hoopau ai.
27 ⲕ̅ⲍ̅ ⲈⲦⲀⲨⲒ ⲆⲈ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀⲨⲐⲰⲞⲨϮ ⲚϮⲈⲔⲔⲖⲎⲤⲒⲀ ⲚⲀⲨⲦⲀⲘⲞ ⲘⲘⲰⲞⲨ ⲈⲐⲂⲈ ϨⲰⲂ ⲚⲒⲂⲈⲚ ⲈⲦⲀϤⲀⲒⲦⲞⲨ ⲚⲈⲘⲰⲞⲨ ⲚϪⲈⲪⲚⲞⲨϮ ⲞⲨⲞϨ ϪⲈ ⲀϤⲞⲨⲰⲚ ⲚⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲪⲚⲀϨϮ ⲚⲚⲒⲈⲐⲚⲞⲤ.
A hiki ana ae ilaila, hoakoakoa mai la laua i ka ekalesia, a hai mai la i na mea a ke Akua i hana mai ai me laua, a me kona wehe ana i ka puka o ka manaoio no ko na aina e.
28 ⲕ̅ⲏ̅ ⲀⲨϢⲰⲠⲒ ⲆⲈ ⲘⲘⲀⲨ ⲚⲈⲘ ⲚⲒⲘⲀⲐⲎⲦⲎⲤ ⲚⲞⲨⲔⲞⲨϪⲒ ⲚⲤⲎⲞⲨ ⲀⲚ.
Noho liuliu laua malaila me na haumana.