< Maliko 6 >

1 Che Yesu ŵatyosile pepala, ŵalongene ni ŵakulijiganya ŵao ni kwaula ku nsinda wakwe.
Jesus saiu daquela região [da cidade ]de Cafarnaum e foi à sua vila natal de Nazaré. E seus discípulos foram com ele.
2 Palyaiche Lyuŵa lya Kupumulila, Che Yesu ŵatandite kwiganya mu nyuumba ja kusimanilana Ŵayahudi. Ŵandu ŵajinji ŵaŵampilikene ŵasimosile achitiji, “Ana apatile kwapi yele indu yakuisala yi? Ana apatile kwapi lunda lu mundu ju mpaka akombole kuitendekanya yakusimonjeka?
No dia de sábado, ele entrou na sinagoga e ensinou o povo. Muitas das pessoas que o ouviram ficaram admiradas. Especificamente, alguns dos ouvintes diziam, -[Dificilmente vamos acreditar que este homem possa nos ensinar sobre estas coisas], que Deus o tenha feito muito sábio e que ele esteja praticando tais milagres;
3 Ana aju ngaŵa jwakusepa jula, mwana ju che Maliamu ni achapwakwe ngaŵa che Yakobo ni che Yusufu ni che Yuda ni che Simoni? Ana achalumbugwe ngakutamanga papapa pamangwetu pa?” Kwa yele ŵankanile.
este homem não passa de uma pessoa comum, como nós. Quer dizer, ele é somente um carpinteiro comum. Ele é o filho da Maria e o irmão maior de Tiago, José, Judas e Simão; suas irmãs menores moram aqui entre nós. Assim, eles ficaram ofendidos com ele.
4 Nambo Che Yesu ŵaasalile, “Jwakulondola jwa Akunnungu akuchimbichikwa papalipose, nambo ngakuchimbichikwa mchilambo chakwe ni mwa achalongo achinjakwe ni kwa ŵandu ŵaali mu nyuumba jakwe.”
Jesus disse a eles: -Os profetas são honrados em muitos lugares; mas as pessoas que moram nas vilas natais deles – seus parentes e vizinhos nas suas próprias casas – não os honram. [Está acontecendo assim comigo].
5 Che Yesu nganakombola kuitendekanya indu yakusimosya pa Nasaleti po, nambo nganatupa ŵakulwala ŵaŵaasajichile makono ni kwalamya.
Mesmo curando uns poucos doentes naquele lugar, tocando-os, ele não pôde fazer muitos milagres ali [porque as pessoas não acreditavam nele].
6 Nombejo ŵasimosile nnope, ligongo ŵandu ŵa kweleko wo nganakulupililanga. Nipele Che Yesu ŵasyungwile mmisinda ja pachiŵandi ni pepala ni kwajiganya ŵandu.
E ele ficou admirado da falta de fé dessas pessoas.
7 Che Yesu ŵaaŵilasile ŵakulijiganya ŵao likumi ni ŵaŵili ŵala, ŵatandite kwatuma ŵaŵili ŵaŵili ni kwapa ukombole wa kugakoposya masoka.
[Enquanto ele assim fazia], chamou os doze [discípulos ]e começou a mandá-los dois a dois a [diversas vilas]. Especificamente, antes de mandá-los, ele os capacitou para expulsar espíritos maus das pessoas.
8 Ni ŵaasalile, “Ngasinjigala chindu chachilichose mu ulendo ikaŵe nkongojo pe. Ngasinjigala chakulya chachilichose atamuno nsaku atamuno mbiya.
Também os mandou levar consigo somente uma bengala para a viagem. Deu ordens para não levarem comida, nem sacola [de bagagem ]nem dinheiro, [pois as pessoas a quem eles iam ministrar deviam fornecer o necessário para eles].
9 Mbwale italawanda nambo ngasinjigala mwinjilo wine.
Ele permitiu que calçassem sandálias, mas mandou que não levassem mais roupas.
10 Papalipose pachampochele nnonjele mmomo mpaka pachintyoche pelepo.
Também disse a eles: -[Depois de entrarem numa vila e receberem convite para se hospedar na casa de alguém], fiquem naquela casa até saírem [do povoado, para não ofenderem o dono da casa].
11 Papalipose pachankane kumpochela ni kukana kumpilikanila, ntyoche pelepo nchikung'undaga luundu mmakongolo mwenu, kulosya kuti nkwajamuka, pakuŵa akanile kuupochela utenga wa Akunnungu.”
Nos lugares onde as pessoas não derem as boas-vindas para vocês ou não ouvirem a sua mensagem, sacudam o pó das suas sandálias na hora da saída, para mostrar às pessoas [que elas ficam com a culpa como ficam com a poeira].
12 Nipele ŵatyosile, ŵaalalichile ŵandu aleche sambi syao.
Depois de saírem [os discípulos ]para todos esses povoados, eles iam pregando que as pessoas deviam se arrepender;
13 Ŵagakopwesye masoka gamajinji, sooni ŵaapakesye mauta ŵakulwala ŵajinji ni kwalamya.
expulsavam muitos espíritos maus das pessoas, e curavam muitos doentes, pondo azeite na cabeça deles.
14 Mwenye che Helode ŵasipikene ngani syo, pakuŵa liina li Che Yesu lyamanyiche papalipose. Ŵandu ŵampepe ŵatite, “Mundu ju ali che Yohana Jwakubatisya, asyuchile! Kwaligongo lyo akwete machili ga kupanganya yakusimonjeka.”
O Rei Herodes ouviu todas estas coisas, pois muitas pessoas falavam sobre aquilo que Jesus [fazia e ensinava]. Especificamente, algumas pessoas diziam [sobre Jesus: ] -João, o batizador, foi ressuscitado [milagrosamente ]dos mortos [por Deus]. Por isso, ele consegue fazer esses milagres.
15 Nambo ŵane ŵatite, “Mundu ju ali che Elia.” Nombe ŵane ŵatite, “Ali jwakulondola jwa Akunnungu mpela aŵala ŵakulondola ŵa kalakala.”
E outros diziam [sobre Jesus]: -Ele é o [antigo profeta ]Elias, [que Deus prometeu mandar novamente]. Outros diziam [sobre Jesus]: -Não, ele é um profeta [diferente], como um dos profetas [de antigamente].
16 Nambo che Helode paŵapilikene yeleyi, ŵatite, “Jweleju ali che Yohana Jwakubatisya junankatile ntwe, asyuchile!”
Depois que o [Rei ]Herodes ouviu [o que as diversas pessoas diziam], ele afirmava: -Quem [faz esses milagres ]é João, cuja cabeça [mandei ]cortar e que acaba de ressuscitar.
17 Che Helode ŵaganisisye yeleyo pakuŵa, kundanda ko ŵaalajisye ŵandu kuti ŵakamule che Yohana ni kwataŵa mu nyuumba jakutaŵilwa ŵandu. Che Helode ŵatesile yeleyo ligongo ŵalombile che Helodia juŵaliji ŵankwakwe che Filipo mpwakwe.
O motivo do [Rei Herodes tirar esta conclusão foi o seguinte: Algum tempo antes], ele tinha casado com Herodias, a esposa de Filipe, irmão [menor ]dele.
18 Che Yohana Ŵakubatisya ŵaasalilaga che Helode, “Ngaikuŵajilwa mmwe kwalomba ŵankwakwe mpwenu.”
João dizia sempre a Herodes: -A lei de Deus não permite você se casar com a esposa do seu irmão [enquanto ele estiver vivo]. Já que Herodias [instigava Herodes a colocar João na cadeia], Herodes mesmo mandou [homens prenderem o João ]e botarem no cárcere. Herodias desejava matar o João, mas não conseguiu fazer isso.
19 Nipele che Helodia, ŵankwakwe mwenye, ŵanchimile nnope che Yohana, ŵasachile kwaulaga, nambo nganakombola.
Por querer se vingar dele, Herodias desejava que outra pessoa o matasse. Mas ela não conseguiu nada porque o Rei Herodes [protegia ]o João na prisão.
20 Che Helode ŵanjogopaga che Yohana pakuŵa ŵaimanyilile kuti ŵaliji jwambone ni jwanswela, kwapele ŵanlindilile. Che Helode yaanonyelaga kwapilikanila che Yohana, nachiŵamuno yaapetekaga ntima kwannope paŵamalisyaga kwapikanila.
Herodes fazia assim porque ele respeitava e tinha medo do João, por saber que João era um homem justo e santo. Mesmo ficando perplexo por causa [das coisas que João pregava], Herodes gostava de ouvi-lo.
21 Nambo lyuŵa limo, che Helodia ŵapatile lipesa pa lyuŵa lyakumbuchila kupagwa kwa che Helode. Che Helode ŵaapanganyichisye chindimba achakulu ŵa nkungulu wakwe, achakulu ŵa ŵandu ŵangondo ni ilongola ŵa chilambo cha ku Galilaya.
Mas certo dia Herodias conseguiu alguém para matar o João. Foi o aniversário de Herodes e ele convidou os principais oficiais do governo, os [principais ]líderes militares e os grandes cidadãos [do distrito ]de Galileia para um banquete festivo em casa dele.
22 Nipele, mwali ju che Helodia ŵajinjile, ŵatyasile ni kunnonyelesya kwannope mwenye che Helode ni achalendo ŵakwe. Mwenye che Helode ŵansalile mwali jula, “Mumende chachilichose chinkuchisaka, chinampe.”
Enquanto eles todos [estavam jantando], a filha de Herodias chegou na sala e, pela dança que ela executava, agradava o Rei Herodes e seus convidados. O rei disse a ela: -Peça qualquer coisa que você quiser e eu dou para você.
23 Ni sooni ŵalumbilile, “Chachilichose chachimumende chinampe, atamuno mbindikati ja umwenye wangu.”
Ele também disse a ela: -Dou tudo que você desejar. Vou dar até metade de tudo aquilo que tenho e governo, se você assim quiser. Que Deus me castigue se não cumprir com esta promessa.
24 Mwali jo ŵakopweche ni kwaula kwa achikulugwe kukwausya, “Ŵeende chichi?” Achikulugwe ŵajanjile, “Mmende ntwe u che Yohana Jwakubatisya.”
A moça saiu da sala, foi ter com sua mãe [e lhe contou aquilo que Herodes tinha dito]; então perguntou: -O que [você quer ]que eu peça a ele? [Para obrigar Herodes a matar o João, ]Herodias respondeu: -[Peça ao Rei Herodes ]a cabeça de João o batizador.
25 Mwali jula ŵausile kwa chitema kwa mwenye ni ŵaasalile, “Ngusaka muumbe sambano pejino, ntwe u che Yohana Ŵakubatisya mu mbale.”
A moça voltou depressa para a sala de banquetes, foi ter com o rei e pediu assim: -Quero que você corte a cabeça de João o batizador.
26 Mwenye jula ŵasupwiche nnope, nambo pakuŵa ŵanlumbilile paujo pa achalendo ŵakwe, nganakombola kunkanila.
Mesmo ficando muito triste ao ouvir o pedido dela, o rei não podia recusar, pois ele tinha prometido em presença de todos os convidados dar a ela tudo que ela pedisse.
27 Papopo mwenye ŵantumile jwangondo akajigale ntwe u che Yohana. Jwangondo ŵajawile mu nyuumba jakutaŵilwa ŵandu ni kwakata che Yohana ntwe.
Por isso o rei mandou logo ao executor (o homem que executa os presos) que cortasse a cabeça de João e trouxesse a ele. Aquele oficial foi à cadeia e cortou a cabeça de João.
28 Ŵaichenawo ntwe ula mu mbale ni kumpa mwali, nombejo ŵampele achikulugwe.
Trouxe a cabeça, colocou num prato e entregou à moça. Ela o levou à sua mãe.
29 Ŵakulijiganya ŵa che Yohana paŵajipilikene ngani jo, ŵapite kukwigala chiilu chakwe ni kuchisika.
Depois que os discípulos do João souberam disso, vieram levar o corpo de João para enterrar.
30 Achinduna ŵala ŵausile ku ulendo wao ni kunsalila Che Yesu yose iŵaitesile ni iŵaijigenye.
Os apóstolos voltaram a Jesus [desde os diversos lugares aonde tinham se espalhado]. Eles contaram a ele aquilo que tinham feito e o que tinham ensinado ao povo.
31 Che Yesu ŵaasalile, “Tujaule peuto pangali ŵandu kuti nkapumulile.” Ŵaŵechete yeleyo ligongo kwaliji kwana ŵandu ŵajinji ŵaŵaikaga ni kutyoka, namose Che Yesu ni ŵakulijiganya ŵakwe nganapatanga lipesa lyakuti alyanje.
Ele disse a eles: -Venham [comigo ]a um lugar onde não há gente, para podermos ficar sozinhos e descansar um pouquinho. Ele disse isso porque havia tantas pessoas chegando [e saindo ]que Jesus e os discípulos nem tinham tempo para comer [ou fazer outras coisas].
32 Nipele ŵajinjile mu ngalaŵa achinsyene pe kwaula peuto pangali ŵandu.
Então eles se foram sozinhos num barco até um lugar onde não morava ninguém.
33 Nambo ŵandu ŵajinji ŵaaweni paŵajaulaga po, ni ŵamanyilile. Nipele ŵandu ŵajinji ŵaumile misi jose ŵautuchile ni ŵalongolele kwika kwiuto kula, Che Yesu ni ŵakulijiganya ŵao akanaiche.
Muitas pessoas viram quando eles saíram e conseguiram identificar Jesus e os discípulos. As pessoas correram adiante deles por terra, de todos os povoados vizinhos, e chegaram lá antes de Jesus e os discípulos.
34 Paŵatulwiche mu ngalaŵa, Che Yesu ŵauweni mpingo wekulungwa wa ŵandu, ŵaukolele chanasa ligongo ŵaliji mpela ngondolo syangali ni jwakuchinga ni ŵatandite kwajiganya indu yejinji.
Quando Jesus e os seus discípulos saíram do barco, Jesus viu essa grande multidão. Ele teve pena das pessoas porque andavam [confusas], como ovelhas sem pastor. Por isso, [ele passou algum tempo com elas e ]ensinava muitas coisas a elas.
35 Palyaiche ligulo ŵakulijiganya ŵaajaulile Che Yesu ni kwasalila, “Sambano kuswele ni sooni mutuli muno mwipululu.
Quando já estava caindo [a tarde], os discípulos vieram a ele e disseram: -Este é um lugar onde não mora ninguém, e está ficando tarde.
36 Mwalanje ŵandu ŵa ajaulangane mmisinda jajiŵandichile pane mmigunda, akalisumile yakulya.”
Portanto, mande essa gente embora para ir [aos lugares da vizinhança ]e às aldeias comprar comida.
37 Nambo Che Yesu ŵatite, “Ŵanyamwe mwape chakulya alyanje.” Ŵanyawo ŵausisye, “Ana nkusaka tukasume mikate kwa mbiya syasijinji syanti yele, ni kwapa alyanje?”
Porém Jesus respondeu a eles: -Deem comida para eles! Eles responderam: -[É absurdo pensar ]que possamos conseguir dinheiro suficiente – o ordenado de 200 dias de trabalho – para comprar pão para tantas pessoas e dar a elas, [pois não temos dinheiro para isso e, mesmo assim, não seria suficiente].
38 Nambo Che Yesu ŵausisye, “Nkwete mikate jilingwa? Njaule nkalole.” Paŵajawile kukulola ni ŵansalile, “Jipali mikate nsano ni somba siŵili.”
Porém, ele respondeu a eles: -Quantos pães vocês têm aí? Vão lá ver. Eles foram contar e depois contaram a ele: -Temos [somente ]cinco pães e dois peixes [cozidos].
39 Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵao ŵatamiche ŵandu wo pa manyasi gamaŵisi mipingo mipingo.
Ele mandou [os discípulos fazerem ]todas as pessoas sentarem em grupos na grama.
40 Nombewo ŵatemi mmipingo ja ŵandu mia moja ni ja ŵandu hansini.
Todas se sentaram em grupos de 50-100 pessoas.
41 Nipele Che Yesu ŵajigele mikate nsano jila pamo ni somba siŵili sila. Ŵalolite kwinani ni kwatogolela Akunnungu ni kujigaŵanya mikate jila. Ni ŵapele ŵakulijiganya ŵao kuti ŵagaŵanyichisye ŵandu. Ilaila ŵagaŵilenye ŵandu wose somba siŵili sila.
Jesus pegou os cinco pães e os dois peixes; olhou para o céu; deu graças a Deus pela comida; partiu os pães em pedacinhos; e depois deu para os discípulos distribuírem ao povo. Depois, partiu da mesma forma os peixes para dar a todos eles.
42 Ŵandu wose ŵalile ni kwikuta.
Todos comeram até ficar satisfeitos.
43 Nipele ŵakulijiganya ŵakumbikenye sigasi sya mikate ni somba, ŵagumbesye itundu kumi na mbili.
Os discípulos recolheram doze cestos cheios [de pedaços de ]pão e peixe [que sobravam].
44 Achalume ŵaŵalile mikate jo ŵaliji mianda nsano.
Uns 5.000 homens comeram do pão e do peixe, sem contar as mulheres e as crianças.
45 Papopo Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵao ajinjilanje mu ngalaŵa alongolele ku Besesaida kwakuli peesi litanda. Nombejo ŵasigalile kuti aulanje mpingo wa ŵandu ula.
Logo Jesus mandou seus discípulos entrarem num barco e irem adiante dele até [a vila ]de Betsaida, [mais adiante, beirando o Lago da Galileia]. Ele [ia ficar ]para despedir a multidão que lá estava.
46 Paŵamasile kwalanga ŵandu, Che Yesu ŵakwesile kwitumbi kukupopela.
Mais tarde, depois da saída dos discípulos e da despedida da multidão, ele subiu no monte para orar.
47 Palyaiche ligulo, ngalaŵa jila jaliji pambindikati litanda, katema ko Che Yesu ŵaliji jikape kunsanga.
Quando já era noite, o barco dos discípulos se encontrava no meio do lago, enquanto Jesus estava sozinho em terra.
48 Nipele ŵaweni ŵakulijiganya ŵao ŵala achilagaga mu ngalaŵa, ligongo mbungo jaliji jininkwaputa. Kuninkucha Che Yesu ŵaŵandichile achendaga pachanya meesi ni ŵalitesile akwapelenganya.
Ele viu que, ao remarem, eles estavam tendo problemas, pois o vento [soprava ]contra eles. Ele se aproximou deles de madrugada, andando em cima da água. Ele quis passar adiante deles.
49 Nambo ŵakulijiganya ŵala paŵammweni ali nkwenda pachanya meesi, ŵaganisisye lilaika, ni ŵatandite gumilanga.
Quando eles viram algo que andava em cima da água, achavam que eram um fantasma. Por isso começaram a gritar,
50 Pakuŵa wose paŵambweni ŵajogwepe nnope. Papopo Che Yesu ŵaasalile, “Muusimane ntima, ndili une, kasinjogopanga.”
pois todos viram Jesus e ficaram apavorados. Mas ele falou com eles; especificamente, disse a eles, -Calma! Não tenham medo, pois sou eu.
51 Nipele ŵajinjile mu ngalaŵa jiŵaliji ŵakulijiganya ŵao mula ni mbungo jatulele. Ŵakulijiganya ŵasimosile nnope,
Ele entrou no barco onde eles estavam, e o vento deixou de soprar. Eles ficaram admirados [por causa do tipo de pessoa que ele era; ]
52 ligongo, ŵaliji akanamanyilile chatesile Che Yesu nkati mikate jila, pakuŵa mitima jao jatopelwe kumanyilila.
[mesmo tendo observado como Jesus multiplicou ]os pães [e os peixes], eles não entenderam [o poder dele], pois não conseguiram pensar claramente sobre isso.
53 Che Yesu pamo ni ŵakulijiganya ŵao ŵajombweche litanda, ŵaiche ku Genesaleti, pelepo ŵajijimiche ngalaŵa jao.
Depois de atravessarem [o Lago da Galileia num barco], eles chegaram a terra perto [da vila ]de Genesaré, onde amarraram o barco na praia.
54 Paŵakopweche mu ngalaŵa, papopo ŵandu ŵaamanyilile Che Yesu.
Logo que saíram do barco, as pessoas de lá reconheceram Jesus.
55 Nipele ŵautwiche achisyungulaga pachilambo pose, ni kutanda kwajigalanga ŵakulwala ali agonile mmigono jao, ni kwajausya kulikose kuŵapilikene kuti Che Yesu ali kweleko.
Elas foram correndo pelo distrito inteiro, [contando a outros que Jesus estava lá]; logo [acomodaram ]os doentes em macas e os levaram aonde [ouviram dizer ]que Jesus estava.
56 Kulikose kuŵajawile Che Yesu, mmisinda, mmisi ni mmigunda, ŵandu ŵaliji nkwagoneka ŵakulwala peuto pakusumichisya malonda, ŵachondelele Che Yesu kuti ŵakulwala ŵakwaye namose luminiko lwa mwinjilo wao. Ni wose ŵaŵakwaiye ŵalamile.
Em qualquer aldeia, vila ou lugar onde ele entrava, os moradores levavam os doentes para as praças públicas. Então os doentes rogavam que Jesus os deixasse tocar nele, mesmo na barra da sua roupa, [para ficarem curados por ele]. Todos aqueles que tocavam [nele ou ]nas suas vestes ficavam curados.

< Maliko 6 >