Maliko 6
1 Che Yesu ŵatyosile pepala, ŵalongene ni ŵakulijiganya ŵao ni kwaula ku nsinda wakwe.
耶稣离开那里，与门徒一起回到自己位于拿撒勒的家乡。
2 Palyaiche Lyuŵa lya Kupumulila, Che Yesu ŵatandite kwiganya mu nyuumba ja kusimanilana Ŵayahudi. Ŵandu ŵajinji ŵaŵampilikene ŵasimosile achitiji, “Ana apatile kwapi yele indu yakuisala yi? Ana apatile kwapi lunda lu mundu ju mpaka akombole kuitendekanya yakusimonjeka?
到了安息日那天，他开始在会堂里传道。很多人都来聆听，纷纷称奇：“他从哪里获得的这些思想？他获得了怎样的智慧？他从哪里获得实现奇迹的力量？
3 Ana aju ngaŵa jwakusepa jula, mwana ju che Maliamu ni achapwakwe ngaŵa che Yakobo ni che Yusufu ni che Yuda ni che Simoni? Ana achalumbugwe ngakutamanga papapa pamangwetu pa?” Kwa yele ŵankanile.
他不是木匠的儿子吗？玛利亚的儿子，雅各、约西、犹大、西门的哥哥，他的妹妹们不是也住在这里？”他们被冒犯了，于是开始拒绝耶稣。
4 Nambo Che Yesu ŵaasalile, “Jwakulondola jwa Akunnungu akuchimbichikwa papalipose, nambo ngakuchimbichikwa mchilambo chakwe ni mwa achalongo achinjakwe ni kwa ŵandu ŵaali mu nyuumba jakwe.”
耶稣对他们说：“先知在任何地方都受人尊敬，但在自己的家乡、在亲朋好友面前却不行。”
5 Che Yesu nganakombola kuitendekanya indu yakusimosya pa Nasaleti po, nambo nganatupa ŵakulwala ŵaŵaasajichile makono ni kwalamya.
这让耶稣无法在那里行使神迹，只是给几个病人按手，医好了他们。
6 Nombejo ŵasimosile nnope, ligongo ŵandu ŵa kweleko wo nganakulupililanga. Nipele Che Yesu ŵasyungwile mmisinda ja pachiŵandi ni pepala ni kwajiganya ŵandu.
他很诧异人们如此缺乏信心。随后，耶稣到周围的乡村继续去教导那里的民众。
7 Che Yesu ŵaaŵilasile ŵakulijiganya ŵao likumi ni ŵaŵili ŵala, ŵatandite kwatuma ŵaŵili ŵaŵili ni kwapa ukombole wa kugakoposya masoka.
他叫来十二门徒，派他们两人一组出门，同时赐给他们战胜恶灵的力量。
8 Ni ŵaasalile, “Ngasinjigala chindu chachilichose mu ulendo ikaŵe nkongojo pe. Ngasinjigala chakulya chachilichose atamuno nsaku atamuno mbiya.
他吩咐他们除了手杖不要带任何随身物品，不要带粮食或口袋，腰袋里不要带钱，
9 Mbwale italawanda nambo ngasinjigala mwinjilo wine.
只穿一双鞋，不要带其他衣服。
10 Papalipose pachampochele nnonjele mmomo mpaka pachintyoche pelepo.
他对他们说：“无论到哪里，如果有人邀请你到家中，就住在那里，直到离开那个地方。
11 Papalipose pachankane kumpochela ni kukana kumpilikanila, ntyoche pelepo nchikung'undaga luundu mmakongolo mwenu, kulosya kuti nkwajamuka, pakuŵa akanile kuupochela utenga wa Akunnungu.”
如果人们不欢迎你们，不听你们的，离开那地方时，跺下脚上的灰尘，作为放弃他们的信号。”
12 Nipele ŵatyosile, ŵaalalichile ŵandu aleche sambi syao.
门徒们开始四处传道，劝人悔改，
13 Ŵagakopwesye masoka gamajinji, sooni ŵaapakesye mauta ŵakulwala ŵajinji ni kwalamya.
他们驱赶了许多恶灵，用油涂抹在很多病人的身上，将他们治愈。
14 Mwenye che Helode ŵasipikene ngani syo, pakuŵa liina li Che Yesu lyamanyiche papalipose. Ŵandu ŵampepe ŵatite, “Mundu ju ali che Yohana Jwakubatisya, asyuchile! Kwaligongo lyo akwete machili ga kupanganya yakusimonjeka.”
当时耶稣的名声传了出去，希律王也听到了。有人说：“这是施洗约翰，他从死人中复活了，所以会有行使神迹的能力。”
15 Nambo ŵane ŵatite, “Mundu ju ali che Elia.” Nombe ŵane ŵatite, “Ali jwakulondola jwa Akunnungu mpela aŵala ŵakulondola ŵa kalakala.”
又有人说：“他是以利亚。”还有人说：“他是先知，就像古时的先知一样。”
16 Nambo che Helode paŵapilikene yeleyi, ŵatite, “Jweleju ali che Yohana Jwakubatisya junankatile ntwe, asyuchile!”
但希律听到这一切，就说：“是约翰，我砍了他的头，他又活了！”
17 Che Helode ŵaganisisye yeleyo pakuŵa, kundanda ko ŵaalajisye ŵandu kuti ŵakamule che Yohana ni kwataŵa mu nyuumba jakutaŵilwa ŵandu. Che Helode ŵatesile yeleyo ligongo ŵalombile che Helodia juŵaliji ŵankwakwe che Filipo mpwakwe.
因为希律曾亲自派人捉拿约翰，把他丢进监狱。他之所以这样做，是因为他娶了弟弟菲力的妻子希罗底，
18 Che Yohana Ŵakubatisya ŵaasalilaga che Helode, “Ngaikuŵajilwa mmwe kwalomba ŵankwakwe mpwenu.”
但约翰对希律说：“你娶兄弟的妻子，这不合律法。”
19 Nipele che Helodia, ŵankwakwe mwenye, ŵanchimile nnope che Yohana, ŵasachile kwaulaga, nambo nganakombola.
于是希罗底怀恨在心，想要杀他，但又找不到机会，
20 Che Helode ŵanjogopaga che Yohana pakuŵa ŵaimanyilile kuti ŵaliji jwambone ni jwanswela, kwapele ŵanlindilile. Che Helode yaanonyelaga kwapilikanila che Yohana, nachiŵamuno yaapetekaga ntima kwannope paŵamalisyaga kwapikanila.
因为希律惧怕约翰，知道他是秉承正道的圣人，但也会保护约翰，虽然觉得他的话很不入耳，却仍然喜欢听。
21 Nambo lyuŵa limo, che Helodia ŵapatile lipesa pa lyuŵa lyakumbuchila kupagwa kwa che Helode. Che Helode ŵaapanganyichisye chindimba achakulu ŵa nkungulu wakwe, achakulu ŵa ŵandu ŵangondo ni ilongola ŵa chilambo cha ku Galilaya.
有一天希罗底的机会来了。在希律生日的那一天，他为大臣、千夫长和加利利的重要人物摆设了筵席。
22 Nipele, mwali ju che Helodia ŵajinjile, ŵatyasile ni kunnonyelesya kwannope mwenye che Helode ni achalendo ŵakwe. Mwenye che Helode ŵansalile mwali jula, “Mumende chachilichose chinkuchisaka, chinampe.”
希罗底的女儿进来跳舞，希律和在座的宾客都很高兴。于是国王对女孩说：
23 Ni sooni ŵalumbilile, “Chachilichose chachimumende chinampe, atamuno mbindikati ja umwenye wangu.”
“你想要什么？只管向我求，我一定给你！”他甚至还发誓：“我甚至可以将我王国的一半送给你！”
24 Mwali jo ŵakopweche ni kwaula kwa achikulugwe kukwausya, “Ŵeende chichi?” Achikulugwe ŵajanjile, “Mmende ntwe u che Yohana Jwakubatisya.”
于是女孩出去问母亲：“我该求什么呢？”希罗底告诉她：“施洗约翰的头！”
25 Mwali jula ŵausile kwa chitema kwa mwenye ni ŵaasalile, “Ngusaka muumbe sambano pejino, ntwe u che Yohana Ŵakubatisya mu mbale.”
她急忙跑到国王面前，对王说：“我想要你立刻把施洗约翰的头放在盘子上，送给我！”
26 Mwenye jula ŵasupwiche nnope, nambo pakuŵa ŵanlumbilile paujo pa achalendo ŵakwe, nganakombola kunkanila.
希律王非常烦恼，但因为这是他在众宾客面前说的誓言，所以无法拒绝她。
27 Papopo mwenye ŵantumile jwangondo akajigale ntwe u che Yohana. Jwangondo ŵajawile mu nyuumba jakutaŵilwa ŵandu ni kwakata che Yohana ntwe.
希律王立刻差遣一个侍卫，让他把约翰的头拿来。侍卫便到监牢里斩了约翰的头，
28 Ŵaichenawo ntwe ula mu mbale ni kumpa mwali, nombejo ŵampele achikulugwe.
然后把头放在盘子上，拿来交给那女孩子，女孩又交给她的母亲。
29 Ŵakulijiganya ŵa che Yohana paŵajipilikene ngani jo, ŵapite kukwigala chiilu chakwe ni kuchisika.
约翰的门徒听闻，便前来领走了他的遗体，葬于坟墓中。
30 Achinduna ŵala ŵausile ku ulendo wao ni kunsalila Che Yesu yose iŵaitesile ni iŵaijigenye.
门徒们回来后，聚在耶稣面前，把他们所做之事和所见到的一切告诉耶稣。
31 Che Yesu ŵaasalile, “Tujaule peuto pangali ŵandu kuti nkapumulile.” Ŵaŵechete yeleyo ligongo kwaliji kwana ŵandu ŵajinji ŵaŵaikaga ni kutyoka, namose Che Yesu ni ŵakulijiganya ŵakwe nganapatanga lipesa lyakuti alyanje.
耶稣对他们说：“你们跟我来，到一个安静的地方休息一下。”因为来往的人很多，他们甚至没有时间吃饭。
32 Nipele ŵajinjile mu ngalaŵa achinsyene pe kwaula peuto pangali ŵandu.
于是他们上了船，去到一个可以独处的安静地点。
33 Nambo ŵandu ŵajinji ŵaaweni paŵajaulaga po, ni ŵamanyilile. Nipele ŵandu ŵajinji ŵaumile misi jose ŵautuchile ni ŵalongolele kwika kwiuto kula, Che Yesu ni ŵakulijiganya ŵao akanaiche.
民众看见他们离开，认出了他们。于是周边城市的人们都赶过来，比耶稣他们还先赶到。
34 Paŵatulwiche mu ngalaŵa, Che Yesu ŵauweni mpingo wekulungwa wa ŵandu, ŵaukolele chanasa ligongo ŵaliji mpela ngondolo syangali ni jwakuchinga ni ŵatandite kwajiganya indu yejinji.
耶稣下船后看见众人，立刻心生怜悯，因为他们就像没有牧人的羊群。于是他开始教导他们。
35 Palyaiche ligulo ŵakulijiganya ŵaajaulile Che Yesu ni kwasalila, “Sambano kuswele ni sooni mutuli muno mwipululu.
夜深了，门徒前来对耶稣说：“这里是荒郊野外，天色已晚，
36 Mwalanje ŵandu ŵa ajaulangane mmisinda jajiŵandichile pane mmigunda, akalisumile yakulya.”
你可以让众人散开，到周围的田舍村庄去给自己找点东西吃。”
37 Nambo Che Yesu ŵatite, “Ŵanyamwe mwape chakulya alyanje.” Ŵanyawo ŵausisye, “Ana nkusaka tukasume mikate kwa mbiya syasijinji syanti yele, ni kwapa alyanje?”
但是耶稣回答：“你们给他们些吃的吧。”门徒说：“什么？如果给他们所有人准备饼，需要我们用六个月的薪水才行？”
38 Nambo Che Yesu ŵausisye, “Nkwete mikate jilingwa? Njaule nkalole.” Paŵajawile kukulola ni ŵansalile, “Jipali mikate nsano ni somba siŵili.”
耶稣问：“你们现在有多少饼？去看看。”门徒们跑去查看一番，然后对耶稣说“还有五块饼和几条鱼。”
39 Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵao ŵatamiche ŵandu wo pa manyasi gamaŵisi mipingo mipingo.
耶稣让众人分组坐在草地上。
40 Nombewo ŵatemi mmipingo ja ŵandu mia moja ni ja ŵandu hansini.
于是众人坐下来，有的一百人一组，有的五十人一组。
41 Nipele Che Yesu ŵajigele mikate nsano jila pamo ni somba siŵili sila. Ŵalolite kwinani ni kwatogolela Akunnungu ni kujigaŵanya mikate jila. Ni ŵapele ŵakulijiganya ŵao kuti ŵagaŵanyichisye ŵandu. Ilaila ŵagaŵilenye ŵandu wose somba siŵili sila.
耶稣拿起这五个饼和两条鱼，望着天，感谢天赐食物，然后把饼掰开递给门徒，让他们把饼送给民众，然后又把两条鱼也分给民众。
42 Ŵandu wose ŵalile ni kwikuta.
众人最终都吃饱了。
43 Nipele ŵakulijiganya ŵakumbikenye sigasi sya mikate ni somba, ŵagumbesye itundu kumi na mbili.
他们把剩下的食物捡起来，装满了十二个篮子。
44 Achalume ŵaŵalile mikate jo ŵaliji mianda nsano.
这晚共有五千名男人吃了食物，还有他们的家人。
45 Papopo Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵao ajinjilanje mu ngalaŵa alongolele ku Besesaida kwakuli peesi litanda. Nombejo ŵasigalile kuti aulanje mpingo wa ŵandu ula.
随后，耶稣立刻让门徒回到船上，先到湖对岸的伯赛大去，他自己会叫众人散开。
46 Paŵamasile kwalanga ŵandu, Che Yesu ŵakwesile kwitumbi kukupopela.
他和众人告别后，就上山祷告。
47 Palyaiche ligulo, ngalaŵa jila jaliji pambindikati litanda, katema ko Che Yesu ŵaliji jikape kunsanga.
那天晚上，门徒的船还在湖中航行，耶稣独自在岸上。
48 Nipele ŵaweni ŵakulijiganya ŵao ŵala achilagaga mu ngalaŵa, ligongo mbungo jaliji jininkwaputa. Kuninkucha Che Yesu ŵaŵandichile achendaga pachanya meesi ni ŵalitesile akwapelenganya.
由于不是顺风，他可以看到门徒们费力摇橹。凌晨时分，耶稣在水面上向门徒们走去，本来可以超过他们，
49 Nambo ŵakulijiganya ŵala paŵammweni ali nkwenda pachanya meesi, ŵaganisisye lilaika, ni ŵatandite gumilanga.
但门徒看见他在水面上走，以为是鬼怪。
50 Pakuŵa wose paŵambweni ŵajogwepe nnope. Papopo Che Yesu ŵaasalile, “Muusimane ntima, ndili une, kasinjogopanga.”
因为他们看见了他，感到非常恐惧，于是喊叫起来。耶稣立刻对他们说：“放心吧，是我，不要怕！”
51 Nipele ŵajinjile mu ngalaŵa jiŵaliji ŵakulijiganya ŵao mula ni mbungo jatulele. Ŵakulijiganya ŵasimosile nnope,
然后他上了船与门徒们在一起，立刻风平浪静。门徒心里十分惊奇，
52 ligongo, ŵaliji akanamanyilile chatesile Che Yesu nkati mikate jila, pakuŵa mitima jao jatopelwe kumanyilila.
他们此刻仍然感到震惊，因为他们愚钝而坚硬的内心，还不明白这次分饼神迹的含义。
53 Che Yesu pamo ni ŵakulijiganya ŵao ŵajombweche litanda, ŵaiche ku Genesaleti, pelepo ŵajijimiche ngalaŵa jao.
他们渡过海，在革尼撒勒靠岸。
54 Paŵakopweche mu ngalaŵa, papopo ŵandu ŵaamanyilile Che Yesu.
下船后，众人立刻认出耶稣。
55 Nipele ŵautwiche achisyungulaga pachilambo pose, ni kutanda kwajigalanga ŵakulwala ali agonile mmigono jao, ni kwajausya kulikose kuŵapilikene kuti Che Yesu ali kweleko.
他们走到大街小巷，把患者放在垫子上，听说耶稣出现在哪里，就把患者抬到哪里。
56 Kulikose kuŵajawile Che Yesu, mmisinda, mmisi ni mmigunda, ŵandu ŵaliji nkwagoneka ŵakulwala peuto pakusumichisya malonda, ŵachondelele Che Yesu kuti ŵakulwala ŵakwaye namose luminiko lwa mwinjilo wao. Ni wose ŵaŵakwaiye ŵalamile.
无论耶稣在什么地方，无论是村庄、城市或乡野，众人都会把病患放在市场中，请求耶稣允许他们摸他衣服的褶子，摸一下病患就好了。
