< Maliko 4 >

1 Che Yesu ŵatandite sooni kwiganya ali mungulugulu litanda lya Galilaya. Mpingo wekulungwa wa ŵandu wansyungwile mpaka ŵajinjile mu ngalaŵa ni kutama mmomo. Ŵandu wose ŵatemi mungulugulu litanda.
Jesus desceu de novo ao Lago [da Galileia ]e começou a ensinar as pessoas. [Enquanto fazia isso], uma grande multidão se congregou em volta dele. Por isso ele entrou num barco no lago, e lá se sentou [para poder ensinar a multidão desde o próprio barco]. Ao mesmo tempo, a multidão ficava na praia, perto do lago.
2 Che Yesu ŵatandite kwajiganya indu yejinji kwa itagu. Mmajiganyo gakwe ŵaasalile.
Então ele ensinou muitas coisas às pessoas por meio de comparações e exemplos. Durante o ensino, ele lhes contou este exemplo:
3 “Mpilikanichisye! Jwakupanda ŵajawile kukumisa mbeju.
– Pensem [sobre o significado da seguinte parábola: ]Um fazendeiro saiu ao campo dele para semear.
4 Paŵamisaga, mbeju sine syagwilile mwitala ni ijuni yaiche ni kusimila.
Ao semear, uma parte da semente caiu na pista e ficou exposta. Então vieram alguns pássaros e comeram aquela semente.
5 Mbeju sine syagwilile pa lwala papaliji ni litaka kanandi, mbeju syamesile kwachitema pakuŵa litaka lyakwe lyaliji kanandi.
Outra parte da semente caiu nas pedras, onde faltava solo. Logo as sementes brotaram porque o sol esquentava rapidamente o solo pouco profundo.
6 Ni palyakopweche lyuŵa lyatinisye mimela, ligongo michiga jakwe nganijijinjilisya paasi.
Depois, quando o sol subiu alto, as plantinhas se queimaram e murcharam por falta de raízes profundas.
7 Mbeju sine syagwilile pa miiŵa, miiŵa jila jakusile ni kuiŵijikanya mimela, nombe mimela jo nganijisogola isogosi.
Enquanto esse homem semeava, outra parte da semente caiu num solo contendo muitas raízes de espinhos. Os espinhos cresceram e sufocaram as plantinhas, após a semente germinar. Portanto, a(s) semente/plantinhas não produziram grãos.
8 Mbeju sine syagwilile pa chaajila, syamesile ni syakusile ni kusogola. Sine syasogwele makumi gatatu ni sine makumi nsano ni limo ni sine makumi likumi.”
E enquanto ele semeava, outra parte da semente caiu numa terra bem boa. Como resultado, ela brotou, cresceu, e chegou a produzir muitíssimo fruto. Especificamente, algumas das plantas deram 30 [grãos], outras deram 60 [grãos ]e algumas deram 100 [grãos].
9 Che Yesu ŵatite, “Ŵaali ni mapilikanilo gakupilikana, apilikane.”
Então Jesus disse: - Se vocês quiserem entender isto, devem [considerar com cuidado] aquilo que acabam de ouvir.
10 Che Yesu paŵaliji pajika, ŵane mwa ŵaŵampilikene ŵala pamo ni ŵakulijiganya ŵao likumi ni ŵaŵili ŵanjaulile ni kumbusya malumbo ga itagu yo.
Depois disso, quando Jesus estava sozinho, os doze [discípulos ]e [outras ]pessoas que acompanhavam Jesus lhe perguntaram sobre o significado da parábola.
11 Che Yesu ŵajanjile, “Ŵanyamwe mpegwilwe kumanyilila yantemela ya Umwenye wa Akunnungu. Nambo kwa ŵane ŵaali paasa chalijiganye indu yose kwa itagu pe,
Ele disse a eles: - A vocês faço entender como Deus reina soberano, algo que antigamente não se entendia. Mas digo isto [somente ]em figuras àqueles que ainda não se submeteram às regras de Deus.
12 kuti, ‘Alolechesye, nambo anaone. Apilikanile, nambo anaimanyilile. Pakuŵa amanyililaga chiŵagalauchile Akunnungu, nombejo akaalechelesye sambi syao.’”
Como resultado, é bem [como o profeta escreveu]: “Embora eles vejam [o que faço], e ouvem o que falo, [não entendem o significado]; por isso não se arrependem dos seus pecados para que Deus possa perdoar”.
13 Nipele, Che Yesu ŵausisye, “Uli ngankugamanyilila malumbo ga chitagu chi? Nambi chimmanyilile chinauli malumbo ga itagu ine?
Também disse a eles: - [Fico decepcionado por ]vocês não entenderem este exemplo, pois se não entendem isto com certeza não vão entender nenhuma das minhas [outras ]parábolas. [Portanto, vou explicar a vocês].
14 Jwakupanda mbeju akupanda Liloŵe lya Akunnungu.
No exemplo que contei, o fazendeiro que semeia os grãos representa uma pessoa que declara a mensagem de Deus.
15 Ŵandu ŵane akulandana ni mbeju sisyagwilile mwitala. Pakulipilikana Liloŵe lya Akunnungu, Shetani akwika ni kulityosya Liloŵe lyalipandikwe mmitima jao.
Acontece com algumas pessoas que [ouvem ]a mensagem [de Deus ]exatamente aquilo que aconteceu à semente que caiu na pista. [Especificamente], ao ouvirem a mensagem, vem logo Satanás e faz com que se esqueçam daquilo que ouviram.
16 Ni ŵandu ŵane ali mpela mbeju sisyagwilile pa lwala. Ŵandu wo apilikanaga Liloŵe lya Akunnungu, papopo akulijitichisya mu kusangalala.
Acontece com outras pessoas exatamente aquilo que aconteceu quando a semente caiu na terra cheia de pedras, [sem muito solo. Especificamente, embora ]recebam com alegria a mensagem de Deus,
17 Nambo ngalikwajinjila ni kola michiga mwa ŵanyawo, akulikamulisya kwa katema kakajipi. Nipele, kwatyochelaga kulaga pane masauko ligongo lya Liloŵe lya Akunnungu lila, pelepo akulilekanga.
creem apenas superficialmente na mensagem dele; portanto, como as plantas que precisam de boas raízes, eles creem na mensagem de Deus por pouco tempo. O que acontece é que, quando outras pessoas causam sofrimento para estas pessoas, ou quando são perseguidas por outros, elas logo deixam de crer na mensagem de Deus.
18 Ŵandu ŵane ali mpela mbeju sisyagwilile pa miiŵa. Ŵandu wo ni ŵeŵala ŵakulipilikana Liloŵe lya Akunnungu,
Acontece com outras pessoas exatamente o que aconteceu à semente que caiu na terra contendo raízes de espinhos. Especificamente, embora tais pessoas ouçam a mensagem de Deus,
19 ligongo lya lipamba lya umi wu ni kunonyelwa ni ipanje pamo ni kulajila indu ine yejinji, ikwajinjila ni kuliŵijikanya Liloŵe lyo, nombewo ngakukombola kulijitichisya Liloŵe yalikuti ni kusogola isogosi. (aiōn g165)
elas se preocupam somente sobre aquilo que pertence a este mundo porque desejam ser ricas, possuindo muitas outras coisas; o resultado é que elas se esquecem da mensagem de Deus e deixam de fazer as coisas que agradam a Deus durante as suas vidas. (aiōn g165)
20 Nambo ŵandu ŵane ali mpela mbeju sisyagwilile pa chaajila sila. Ŵelewo akulipilikana Liloŵe lyo ni kulijitichisya, nombewo akusogola isogosi ŵane makumi gatatu ni ŵane makumi nsano ni limo ni ŵane makumi likumi.”
Finalmente, acontece com outras pessoas exatamente o que aconteceu quando a semente caiu na terra boa. [Especificamente, por ]ouvirem a mensagem de Deus, aceitando [e acreditando ]aquilo que ouviram, elas fazem as coisas que agradam a Deus durante as suas vidas, [como as boas plantas que produziram 30, 60 ou 100 grãos.]
21 Che Yesu ŵapundile kwasalila, “Ana mundu akupamba lumuli ni kuluikanawo nkati ni kuluunichila ni lulo pane kuluŵika kuusi chindanda? Ngwamba! Akuluŵika pachanya chindu chakuŵichila lumuli.
Ele também disse a eles [em figuras]: - As pessoas não [acendem ]uma lamparina para depois trazer [para casa ]e colocar debaixo de um cesto ou de uma cama. Ao invés disso, elas acendem a lamparina para colocar num lugar onde possa iluminar a casa.
22 Iyoyo, chindu chachilichose chachisisikwe chichioneche pakulanguka, ni chachilichose cheunichikwe chichiunukulikwe.
De igual forma, [Deus deseja que tudo que as demais pessoas ainda não sabem sobre a mensagem dele, mas que vocês já sabem], seja divulgado [a elas mais tarde]; quer dizer, que tudo aquilo que ainda é segredo [para elas agora ]possa ser bem conhecido [depois].
23 Ŵaali ni mapilikanilo gakupilikana, apilikane!”
Se vocês quiserem entender isto, devem considerar com cuidado aquilo que acabam de ouvir.
24 Ni ŵapundile kwasalila, “Mpilikanichisye yambone inkwipikana yo! Lilamulo lilalila linkwalamulila ŵandu ŵane, Akunnungu chaachinnamulila ni ŵanyamwe wakwe, sooni chanjonjechesye.
Então ele disse a eles: - Pensem bem naquilo que digo [a vocês], pois Deus vai deixar que vocês entendam na medida em que prestam atenção naquilo que digo, e Deus vai fazer com que vocês entendam ainda mais.
25 Pakuŵa mundu jwakwete chindu chajonjechekwe ni mundu jwanganakola chindu chasumulwe atamuno kanandi chakwete.”
Quando alguém presta atenção naquilo que digo e entende bem, Deus vai capacitá-lo para entender mais; mas, quando uma pessoa não presta atenção naquilo que digo, vai esquecer até aquilo que já sabe.
26 Che Yesu ŵajendelechele kuŵecheta, “Umwenye wa Akunnungu ukulandana ni mundu jwakumisa mbeju mu ngunda.
Jesus disse também: [– Vou ilustrar como vai crescer aos poucos o número de pessoas ]sobre quem Deus governa soberanamente, [até o dia quando Deus vai julgar as pessoas]. Um homem planta sementes no solo.
27 Chilo akugona ni muusi akuŵa meeso, mbeju sikumela ni kukula. Nombejo ngakuimanyilila yaikutendekwa.
Depois ele dorme todas as noites e se levanta todos os dias sem se preocupar. Ao mesmo tempo, as sementes brotam, crescem e produzem frutos, não sabendo ele como isso aconteceu.
28 Litaka lisyene likutendekasya mmela kukula ni kusogola. Kundanda ukumela, sooni ukukoposya lisache kumbesi ukusogola ngano.
Especificamente, os talos aparecem, depois as espigas e, por último, o grão cheio na espiga.
29 isogosi yakomalaga pe, mundu jula akugungula ni chikwakwa chakwe, pakuŵa katema ka magungulo kaiche.”
Quando os grãos estão maduros, ele manda ceifeiros pois está na hora de ceifar os grãos.
30 Che Yesu ŵausisye sooni, “Ana tutuulandanichisye ni chichi Umwenye wa Akunnungu? Kwaali tuutanje kwa chitagu chi?
Depois Jesus falou [com um exemplo]: [– Vou falar com vocês usando outro exemplo ]para mostrar [como o número de pessoas ]governadas por Deus de forma soberana [vai aumentar]; [espero que ]este exemplo possa mostrar isso a vocês.
31 Ukulandana ni mbeju ja haladali, mbeju jamwana nnope kupunda mbeju syose syasikupandikwa pachilambo.
O número de pessoas aumenta como cresce uma sementinha de mostarda.
32 Nambo japandikwaga jikukula ni kuŵa chitela chachikulungwa kupunda mimela jose ja mu ngunda, nombecho chikuŵa ni nyambi syasikulungwa nnope ni ijuni ikwika kutaŵa isusi mu nyambi syakwe.”
Mesmo sendo uma das menores sementes da terra, [ela se torna uma planta imensa quando crescida]. Especificamente, é plantada, logo brota e fica sendo a maior das plantas anuais. Ela bota grandes ramos, tão grandes que os pássaros podem fazer ninhos à sombra dela.
33 Che Yesu ŵalalichile ŵandu utenga wao kwa itagu yejinji yanti yele, ŵakungulwiche nawo mpela iŵatite pakukombola ŵanyawo kumanyilila.
Com muitos exemplos como estes, Jesus falou de Deus [às pessoas. Ele lhes contou ]tudo quanto eram capazes de entender.
34 Nganaŵecheta ni ŵandu chachilichose pangali itagu, nambo paŵaliji pamo ni ŵakulijiganya ŵao pachisyepela ŵatagulile yose.
Ele falava com as pessoas somente através de exemplos, mas explicava todas as comparações aos seus próprios discípulos em particular.
35 Lyuŵa lilyolyo ligulo, Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵakwe, “Tujombochele peesi litanda.”
Naquele mesmo dia, ao anoitecer, Jesus disse [aos seus discípulos]: - Vamos no barquinho ao outro lado do Lago da Galileia.
36 Nipele ŵakulijiganya ŵao ŵaulesile mpingo wa ŵandu ula, ni kwinjila mu ngalaŵa jiŵaliji Che Yesu ni kwaula nawo. Ilaila paliji ni ngalaŵa sine.
Eles deixaram a multidão e entraram no barco, onde Jesus se encontrava, sem outros preparativos; logo depois saíram. Outras pessoas iam com eles em outros barcos.
37 Nipele jatandite kupuga mbungo jejikulungwa ni matumbela gajiputile ngalaŵa jila, nombejo jatandite gumbala meesi.
Começou a soprar um vento forte, e as ondas estavam entrando no barco; assim, o barco logo ficou quase cheio de água.
38 Che Yesu ŵaliji panyuma mu ngalaŵa ali agonile pa nsamilo. Ŵakulijiganya ŵao ŵaajimwisye ni kwasalila, “Jwakwiganya, ana uli ngankuikosya kuti uweji tulinkonasika?”
Jesus ficava na popa do barco, dormindo, com a cabeça numa almofada. Por isso eles o acordaram e disseram: - Mestre, você deve estar preocupado, pois logo vamos morrer!
39 Che Yesu ŵajimwiche, ni kujikalipila mbungo jejikulungwa ni kugasalila matumbela, “Tulalani!” Papopo mbungo jatulele ni kwaliji jii.
Jesus se levantou e ordenou ao vento e às ondas: - Calma! Fiquem quietos! O vento parou, e o lago ficou bem calmo.
40 Nipele Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵao, “Kwachichi nkogopanga? Ana nganimme kola chikulupi?”
Ele disse aos discípulos: - Estou decepcionado por causa do medo de vocês, pois nem acreditam que posso salvá-los.
41 Ŵakulijiganya ŵajogwepe nnope ni ŵausyanaga, “Ana jweleju ali mundu jwanti uli? Mpaka chimbunga ni matumbela ikwapilikanila!”
Eles ficaram espantados e disseram uns aos outros: - Que homem maravilhoso! Não somente os demônios, como também o vento e as ondas, obedecem a ele!

< Maliko 4 >