Maliko 4
1 Che Yesu ŵatandite sooni kwiganya ali mungulugulu litanda lya Galilaya. Mpingo wekulungwa wa ŵandu wansyungwile mpaka ŵajinjile mu ngalaŵa ni kutama mmomo. Ŵandu wose ŵatemi mungulugulu litanda.
耶稣又在海边教导众人，很多人赶来聆听。他走上海中的一条船，坐下来，民众则都站在岸上聆听。
2 Che Yesu ŵatandite kwajiganya indu yejinji kwa itagu. Mmajiganyo gakwe ŵaasalile.
他用了很多比喻故事进行讲授：
3 “Mpilikanichisye! Jwakupanda ŵajawile kukumisa mbeju.
他说：“听着！有一个农夫要出去撒种，
4 Paŵamisaga, mbeju sine syagwilile mwitala ni ijuni yaiche ni kusimila.
有的种子落在路旁，被过来的小鸟吃掉了。
5 Mbeju sine syagwilile pa lwala papaliji ni litaka kanandi, mbeju syamesile kwachitema pakuŵa litaka lyakwe lyaliji kanandi.
有的落在泥土稀薄、石头众多的土地上，在浅薄的土层上，种子很快发芽。
6 Ni palyakopweche lyuŵa lyatinisye mimela, ligongo michiga jakwe nganijijinjilisya paasi.
但太阳一出来，就把它晒干了，因为没有实根而枯萎。
7 Mbeju sine syagwilile pa miiŵa, miiŵa jila jakusile ni kuiŵijikanya mimela, nombe mimela jo nganijisogola isogosi.
有的种子落在荆棘丛，荆棘长出来后，把它挤住，它无法结出果实。
8 Mbeju sine syagwilile pa chaajila, syamesile ni syakusile ni kusogola. Sine syasogwele makumi gatatu ni sine makumi nsano ni limo ni sine makumi likumi.”
那些落在肥沃土壤中的种子，就会繁茂成长，结出果实，是原来的 30 倍、 60 倍甚至 100 倍之多。
9 Che Yesu ŵatite, “Ŵaali ni mapilikanilo gakupilikana, apilikane.”
你若有耳可聆听，就听听我所说的讲述。”
10 Che Yesu paŵaliji pajika, ŵane mwa ŵaŵampilikene ŵala pamo ni ŵakulijiganya ŵao likumi ni ŵaŵili ŵanjaulile ni kumbusya malumbo ga itagu yo.
耶稣独自一人的时候，始终跟随他的十二门徒和其他人走过来，询问这些比喻的意义。
11 Che Yesu ŵajanjile, “Ŵanyamwe mpegwilwe kumanyilila yantemela ya Umwenye wa Akunnungu. Nambo kwa ŵane ŵaali paasa chalijiganye indu yose kwa itagu pe,
耶稣对他们说：“上帝之国的奥秘，只给你们知道，但对于外人只会讲述比喻。因为
12 kuti, ‘Alolechesye, nambo anaone. Apilikanile, nambo anaimanyilile. Pakuŵa amanyililaga chiŵagalauchile Akunnungu, nombejo akaalechelesye sambi syao.’”
他们纵使看见了也不会领悟，听见了也不会明白。不然他们就会找到我，获得原谅。”
13 Nipele, Che Yesu ŵausisye, “Uli ngankugamanyilila malumbo ga chitagu chi? Nambi chimmanyilile chinauli malumbo ga itagu ine?
耶稣问他们：“你们理解这个故事吗？如果不理解，又如何明白其他故事呢？
14 Jwakupanda mbeju akupanda Liloŵe lya Akunnungu.
农夫所撒的种子就是福音。
15 Ŵandu ŵane akulandana ni mbeju sisyagwilile mwitala. Pakulipilikana Liloŵe lya Akunnungu, Shetani akwika ni kulityosya Liloŵe lyalipandikwe mmitima jao.
落在路旁的种子，就是人们在听福音，撒旦立刻出现，把撒在其心里的福音夺走。
16 Ni ŵandu ŵane ali mpela mbeju sisyagwilile pa lwala. Ŵandu wo apilikanaga Liloŵe lya Akunnungu, papopo akulijitichisya mu kusangalala.
撒在石地上的种子，代表人听了福音后立刻欢喜接受，
17 Nambo ngalikwajinjila ni kola michiga mwa ŵanyawo, akulikamulisya kwa katema kakajipi. Nipele, kwatyochelaga kulaga pane masauko ligongo lya Liloŵe lya Akunnungu lila, pelepo akulilekanga.
但道并未在他们心中落根，只是暂时停留，一旦遇到患难和迫害，他们很快就会沦陷。
18 Ŵandu ŵane ali mpela mbeju sisyagwilile pa miiŵa. Ŵandu wo ni ŵeŵala ŵakulipilikana Liloŵe lya Akunnungu,
撒在荆棘中的种子则指另一些人，他们虽然听了福音，
19 ligongo lya lipamba lya umi wu ni kunonyelwa ni ipanje pamo ni kulajila indu ine yejinji, ikwajinjila ni kuliŵijikanya Liloŵe lyo, nombewo ngakukombola kulijitichisya Liloŵe yalikuti ni kusogola isogosi. (aiōn g165)
但现世的忧虑、对财富的迷恋和种种的欲望不断滋生，把福音挤出去，结不出果实。 (aiōn g165)
20 Nambo ŵandu ŵane ali mpela mbeju sisyagwilile pa chaajila sila. Ŵelewo akulipilikana Liloŵe lyo ni kulijitichisya, nombewo akusogola isogosi ŵane makumi gatatu ni ŵane makumi nsano ni limo ni ŵane makumi likumi.”
落在肥沃土壤里的种子，就是人在听到福音后真正接受它，就会结出比原来多 30 倍、 60 倍、甚至 100 倍之多的果实。”
21 Che Yesu ŵapundile kwasalila, “Ana mundu akupamba lumuli ni kuluikanawo nkati ni kuluunichila ni lulo pane kuluŵika kuusi chindanda? Ngwamba! Akuluŵika pachanya chindu chakuŵichila lumuli.
耶稣又对他们说：“人们在点灯之后，不会将其放在水桶或床下，而是会将其放在灯台上。
22 Iyoyo, chindu chachilichose chachisisikwe chichioneche pakulanguka, ni chachilichose cheunichikwe chichiunukulikwe.
所有隐藏之事最终都会显现，所有秘密都会被公开。
23 Ŵaali ni mapilikanilo gakupilikana, apilikane!”
有耳朵可以倾听之人，就要听我所说的讲述！”
24 Ni ŵapundile kwasalila, “Mpilikanichisye yambone inkwipikana yo! Lilamulo lilalila linkwalamulila ŵandu ŵane, Akunnungu chaachinnamulila ni ŵanyamwe wakwe, sooni chanjonjechesye.
耶稣又对他们说：“要留心你们听到的，因为你们用什么标准衡量别人，上帝就会用什么标准衡量你们，完全相同。
25 Pakuŵa mundu jwakwete chindu chajonjechekwe ni mundu jwanganakola chindu chasumulwe atamuno kanandi chakwete.”
如果你已经理解，就会得到更多，如果无法理解，现在拥有的也会失去。”
26 Che Yesu ŵajendelechele kuŵecheta, “Umwenye wa Akunnungu ukulandana ni mundu jwakumisa mbeju mu ngunda.
耶稣说：“上帝的王国就像一个人在地里撒种，
27 Chilo akugona ni muusi akuŵa meeso, mbeju sikumela ni kukula. Nombejo ngakuimanyilila yaikutendekwa.
他夜里睡觉，白天醒来，日复一日，但并不知道种子如何发芽生长。
28 Litaka lisyene likutendekasya mmela kukula ni kusogola. Kundanda ukumela, sooni ukukoposya lisache kumbesi ukusogola ngano.
大地生长作物是自然而为，先长苗，后吐穗，然后穗上结满了谷粒。
29 isogosi yakomalaga pe, mundu jula akugungula ni chikwakwa chakwe, pakuŵa katema ka magungulo kaiche.”
谷粒成熟后就到了收获时节，农夫用镰刀将其割下。
30 Che Yesu ŵausisye sooni, “Ana tutuulandanichisye ni chichi Umwenye wa Akunnungu? Kwaali tuutanje kwa chitagu chi?
我们可以将上帝的王国比做什么？可以用什么比喻来形容它呢？
31 Ukulandana ni mbeju ja haladali, mbeju jamwana nnope kupunda mbeju syose syasikupandikwa pachilambo.
它好像一粒芥菜种，比所有种子都小，
32 Nambo japandikwaga jikukula ni kuŵa chitela chachikulungwa kupunda mimela jose ja mu ngunda, nombecho chikuŵa ni nyambi syasikulungwa nnope ni ijuni ikwika kutaŵa isusi mu nyambi syakwe.”
种子在种下后开始生长，长成的样子却比其他作物都大，它的大枝叶甚至吸引天空的飞鸟在它的树荫下栖息。”
33 Che Yesu ŵalalichile ŵandu utenga wao kwa itagu yejinji yanti yele, ŵakungulwiche nawo mpela iŵatite pakukombola ŵanyawo kumanyilila.
耶稣用了许多这样的比喻，按照人们能够理解的方式讲述故事。
34 Nganaŵecheta ni ŵandu chachilichose pangali itagu, nambo paŵaliji pamo ni ŵakulijiganya ŵao pachisyepela ŵatagulile yose.
事实上，他在公开讲道的时候仅使用比喻。只有单独和门徒在一起时，他才会把一切解释给他们听。
35 Lyuŵa lilyolyo ligulo, Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵakwe, “Tujombochele peesi litanda.”
当天黄昏，耶稣对门徒说：“我们到海那边去吧。”
36 Nipele ŵakulijiganya ŵao ŵaulesile mpingo wa ŵandu ula, ni kwinjila mu ngalaŵa jiŵaliji Che Yesu ni kwaula nawo. Ilaila paliji ni ngalaŵa sine.
门徒们离开民众，跟着耶稣走上船，还有其他的船跟随他们。
37 Nipele jatandite kupuga mbungo jejikulungwa ni matumbela gajiputile ngalaŵa jila, nombejo jatandite gumbala meesi.
忽然海上刮起狂风，波浪不断拍打船身，船上积满了水。
38 Che Yesu ŵaliji panyuma mu ngalaŵa ali agonile pa nsamilo. Ŵakulijiganya ŵao ŵaajimwisye ni kwasalila, “Jwakwiganya, ana uli ngankuikosya kuti uweji tulinkonasika?”
耶稣却在船尾靠着垫子睡着了。门徒把他叫醒说：“老师，我们就要淹死了，你不担心吗？”
39 Che Yesu ŵajimwiche, ni kujikalipila mbungo jejikulungwa ni kugasalila matumbela, “Tulalani!” Papopo mbungo jatulele ni kwaliji jii.
耶稣醒来，命令风停止；又对海浪说：“不要出声！安静吧！”风立刻停止，水面变得完全平静。
40 Nipele Che Yesu ŵaasalile ŵakulijiganya ŵao, “Kwachichi nkogopanga? Ana nganimme kola chikulupi?”
然后耶稣问他们：“你们为什么如此害怕？怎么对我这么没有信心？”
41 Ŵakulijiganya ŵajogwepe nnope ni ŵausyanaga, “Ana jweleju ali mundu jwanti uli? Mpaka chimbunga ni matumbela ikwapilikanila!”
门徒心生敬畏，彼此问到：“他到底是谁？连风和海浪都听他的！”
