< Luka 11 >

1 Lyuŵa limo, Che Yesu ŵaliji nkupopela peuto pamo, paŵamasile, jumo jwa ŵakulijiganya ŵao ŵatite, “Ambuje, ntujiganye kupopela, kwati mpela che Yohana Ŵakubatisya iŵatite pakwajiganya ŵakulijiganya ŵao.”
Certo dia Jesus estava orando. Quando ele terminou [de orar], um dos discípulos dele disse a ele, “Senhor, ensine-nos [o que dizer quando ]nós (excl) oramos, assim como João [o Batizador ]ensinou os discípulos dele.”
2 Che Yesu ŵaasalile, “Pankupopela, njileje yelei, ‘Atati, Liina lyenu lijinichilwe, Umwenye wenu uiche.
Ele disse a eles, “Quando orarem, digam [coisas como estas]: Pai, ajuda-nos a honrar-te. Que o senhor verdadeiramente se torne o rei que vai governar as nossas vidas.
3 Ntupe chakulya chetu cha lyuŵa ni lyuŵa.
Dá-nos cada dia a comida de que precisamos.
4 Ntulechelesye sambi syetu, pakuŵa uweji nombe tukwalechelesya wose ŵakutuleŵela. Ni sooni nkatujinjisya nkulinjikwa.’”
Perdoa-nos [pelas ]coisas erradas que temos feito, porque nós perdoamos as pessoas pelas coisas más que fazem a nós. Não [nos ]deixe [fazer coisas erradas quando algo ou alguém ]nos tenta.”
5 Ni Che Yesu ŵaasalile kuti, “Tujile jumo jwenu akwete ambusanga ni anjaulilaga pasikati chilo ni kunsalila, ‘Ambusanga, mungongosye mikate jitatu none chinambuchisye,
Aí ele disse a eles, “Vamos dizer que um de vocês vai à casa de um amigo à meia-noite. Vamos dizer que você [fica de fora e ]chama para ele, Meu amigo, por favor, empreste-me três pãezinhos.
6 pakuŵa ambusanga ŵangu ali mu ulendo, asepuchile kumusi none nganingola chakwapa.’
Outro amigo meu que está viajando acaba de chegar [em minha casa], mas não tenho comida [pronta ]para dar a ele.
7 Nganichisye kuti ambusanga ŵenu akanjanjile ali nkati, ‘Nkaasausya une! Pakuŵa masile kuugala nnango. Une ni achiŵanangu tugonile ni ngangukombola kwimuka ni kumpa!’
Vamos dizer que ele responde a você de dentro [da casa], Não me perturbe. Pois [nós (excl) ]já trancamos a porta e toda a minha família está na cama. [Por isso ]não posso levantar-me para dar nada a você.
8 Isyene ngunsalila kuti, ngaajimuka ni kwapa atamuno ali ambusanga gwao pe, nambo ligongo lya mundu jo ichajile pakupunda kwachondelela, chajimuche ni kwapa chachili chose chakuchisaka.
Vou dizer a vocês que se ele não se levantar para dar [comida ]a você, para evitar sentir vergonha por [não ajudá-lo ]porque você é amigo dele, (OU, se sem ter vergonha você continuar a pedir a ele para fazer isso), ele com certeza vai levantar-se para dar a você o que você precisar.
9 “Nipele none ngunsalila yakuti, mmende ni ŵanyamwe chimpegwe, nsose ni ŵanyamwe chinnyiwone, mpoposye ni ŵanyamwe chachimbugulila nnango.
Então digo isto a vocês: continuem a pedir [de Deus o que vocês precisarem], e [ele ]vai dar a vocês. Continuem a esperar com confiança [que Deus vá dar a vocês o que precisam], e [ele ]vai dar a vocês. Continuem a [orar urgentemente a Deus assim como um homem que ]bate [à porta, ]e [Deus ]vai abrir [o caminho para vocês receberem aquilo pelo qual oram].
10 Pakuŵa jwalijose jwakuŵenda akupegwa ni jwakusosa akupata ni jwakupoposya, nnango ukuugulikwa kwa ligongo lyakwe.
Lembrem-se de que [Deus ]vai dar coisas a todos os que continuam a pedir a ele por elas. [Deus ]vai dar coisas àquele que continuar a pedir a ele com confiança [o que lhe falta. Deus ]vai abrir o caminho [para as pessoas conseguirem as coisas pelas quais continuam a pedir com urgência].
11 Ana, atati chi mwa ŵanyamwe, mwanache aŵendaga somba, chachiapa lijoka kuleka kwapa somba?
Se qualquer um de vocês tivesse um filho que lhe pedisse um peixe [para comer], você certamente não daria a ele uma cobra/não substituiria com uma cobra!
12 Pane ŵaŵendaga lindanda, ana chachapa likoloto?
Se ele pedisse a você um ovo, você certamente não/será que você lhe daria um escorpião.
13 Chisau ŵanyamwe ŵangalumbana, nkumanyilila kwapa achiŵana ŵenu indu yambone, isyene Atati ŵenu ŵa kwinani chiŵape Mbumu jwa Akunnungu aŵala ŵakwaŵenda.”
Mesmo que vocês sejam maus, sabem dar coisas boas aos seus filhos. Então seu Pai no céu certamente vai [dar coisas boas ]àqueles que pedirem a ele[, inclusive ]o Espírito Santo, [que é o melhor presente].
14 Lyuŵa limo Che Yesu ŵaliji nkukoposya lisoka lilyantendekenye mundu anaŵechete. Pilyakopweche lisoka lyo, jwangaŵecheta jo, ŵakombwele kuŵecheta, ni mpingo wa ŵandu ŵasimosile.
Um dia havia um homem em quem vivia um demônio que o fez incapaz de falar. Depois que Jesus [expulsou ]o demônio, o homem começou a falar. [A maioria das ]pessoas [ali ]ficou maravilhada.
15 Nambo ŵane mwa ŵelewo ŵatite, “Akugakoposya masoka kwa ulamusi wa Belesebuli, jwankulu jwa masoka.”
Mas alguns deles disseram, “É [pelo poder de ]Belzebu, o chefe dos demônios, que [Jesus ]expulsa os demônios!”
16 Ni ŵane ŵalinjile kwakwaŵenda ŵalosye chimanyisyo chakuti ulamusi wao utyochele kwinani.
Outras [pessoas ali ]pediram que ele fizesse um milagre [para provar que ele tinha vindo ]do céu/Deus [MTY/EUP]. Eles queriam pegá-lo [em uma situação em que não poderia fazer um milagre ou em que faria algo ridículo].
17 Nambo Che Yesu, achimanyililaga ng'anisyo syao ni ŵaasalile ŵanyawo, “Ŵandu ŵa umwenye wauliwose aputanaga achinsyene pe wele umwenye wo chiugwe ni ŵandu wa nyuumba jajili jose ŵaputanaga achinsyene pe ŵandu ŵa nyuumba jo chajonasiche.
Mas ele sabia o que eles estavam pensando. Então ele disse a eles, “Se um povo que um rei governa se divide uma parte contra outra, eles vão destruir as sua nação. Se [as pessoas de ]uma casa forem divididas, vão deixar de ser uma só [família].
18 Nipele iŵaga Shetani akulikanila nsyene, umwenye wakwe chiulame? Nguti yeleyi pakuŵa ŵanyamwe nkuumecheta kuti ngugakoposya masoka kwa ulamusi wa Belesebuli.
[De modo semelhante], se Satanás [e seus demônios ]estivessem brigando entre si, seu domínio sobre eles certamente não/como é que seu domínio sobre eles continuaria. [Digo isto ]porque vocês estão dizendo que expulso os demônios [pelo poder do ]chefe desses mesmos [demônios]!
19 Ŵakulijiganya ŵenu nombe akugakoposya masoka mpela inguti kupanganya une, iŵele uli menema musalile kuti ngugakoposya masoka kwa ulamusi wa Belesebuli? Nipele ŵanyawo ni utachinnamula ŵanyamwe.
Além disso, as pessoas que vocês ensinam [também ]expulsam demônios. [Mas elas não diriam/será que diriam que era pelo poder de Satanás que eles estavam expulsando demônios]! Então eles vão mostrar a vocês [que o que vocês estão dizendo a meu respeito está errado].
20 Nambo iŵaga ngugakoposya masoka kwa ulamusi wa Akunnungu, nipele nnyimanyilile kuti Umwenye wa Akunnungu umasile kwika kukwenu.
Mas já que é pelo poder de Deus que estou expulsando demônios, isso prova que o [poder de ]Deus para governar/controlar [as vidas das pessoas ]já chegou a vocês.”
21 “Mundu jwali ni machili pakulindilila nyuumba jakwe ni yakumenyanila yakwe, ipanje yakwe yose chigosekwe.
Então, [para mostrar que ao expulsar demônios ele estava demonstrando que era muito mais poderoso do que Satanás, Jesus disse], “Quando um homem forte que tem muitas armas guarda sua própria casa, ninguém pode roubar as coisas de sua casa.
22 Nambo aikaga jŵapundile machili ni kumputa, jwelejo akunsumula yakumenyanila yose iyaikulupililaga yo ni kuigaŵanya iŵasumwile.
Mas quando outro que é mais forte o ataca e o domina, ele pode tirar as armas em que confiava, e ele pode tirar da casa desse homem o que quiser tirar.
23 “Mundu jwalijose jwanganaŵa pamo ni une, akunganila ni mundu jwalijose jwangakusakulila pamo ni une, jwelejo akupwilinganya.
[Estas pessoas que estão me acusando não estão me ajudando, e considero que ]qualquer um que não me ajuda se opõe a mim, e que aquele que não está reunindo [pessoas para serem meus discípulos ]está fazendo com que [me ]deixem/abandonem [o meu ensinamento].
24 “Lisoka lyankopokaga mundu likusyungula syungula mwipululu mwangali meesi lichisosaga pakupumulila. Palikulepela likuti, ‘Chimujile ku nyuumba jangu kungopochela kula.’
[Então Jesus disse isto]: “[Às vezes quando ]um Espírito maligno sai de alguém, anda à toa por uma área vazia procurando [uma pessoa em quem pode ]descansar. Se ele não achar ninguém, diz [para si mesmo], Vou voltar à pessoa de quem saí!
25 Palikuujila, akujisimana nyuumba jila jili jepyajile ni mwekotopasye.
Então ele volta à pessoa e vê que [o Espírito de Deus não controla a vida dela. A vida dela é como ]uma casa que alguém tem varrido e arrumado, [mas como uma casa vazia].
26 Nipele likwaula kukugajigala masoka gane saba gakusakala kupunda ŵelewo, gose gakwaula kukunjinjila mundu jula. Kumbesi kwakwe mundu jo akuŵa jwakusakala kupunda iŵaliji kundanda.”
Aí ele vai e pega mais sete espíritos malignos que são ainda piores do que ele. Todos eles entram [naquela pessoa ]e vivem ali. Portanto, [embora ]a situação daquela pessoa antes fosse má, ficou ainda pior.”
27 Che Yesu paŵaliji nkuŵecheta gelego, jumo jwa achakongwe jwa mumpingo mwa ŵandu mula, ŵanyanyisye liloŵe achitiji, “Jwana upile jwankongwe jwambeleche ni kunjonjesya jo!”
Quando Jesus disse isso, uma mulher que estava ouvindo gritou [para ele], “[Deus ]se agrada da mulher que deu à luz o senhor e que deu [o peito ]a você.”
28 Nambo Che Yesu ŵaŵechete, “Nambo ŵana upile wakupunda ŵakulipilikanichisya liloŵe lya Akunnungu ni kwitichisya.”
Mas ele respondeu, “Deus se agrada ainda mais daqueles que ouvem a sua mensagem e a obedecem!”
29 Nipele, mpingo wa ŵandu paŵaliji nkoonjecheka, Che Yesu ŵatandite kusala, “Uŵelesi wu uli uŵelesi wa kusakala. Ukusaka chimanyisyo, nambo ngaupegwa chimanyisyo chachili chose ikaŵe chimanyisyo chi che Yona chila.
Quando o grupo das pessoas em redor de [Jesus ]ficou maior, ele disse, “[Muitos de ]vocês que têm observado o meu ministério são maus. Vocês [me ]pedem [para fazer ]um milagre [que prova que vim de Deus], mas o único milagre que vou fazer para vocês é um [do tipo que aconteceu a ]Jonas.
30 Mpela che Yona iŵaliji chimanyisyo cha ŵandu wa ku Ninawi ni iyoyo peyo Mwana jwa Mundu chachiŵa chimanyisyo kwa uŵelesi wu.
[Depois de Jonas estar dentro de um peixe enorme por três dias, Deus fez ]um milagre [para fazê-lo viver de novo. Ele deu testemunho a respeito disso ]para que o povo da [cidade de ]Nínive [cresse na sua mensagem. Deus vai fazer ]um milagre semelhante [para mim para que vocês que têm visto o que eu, aquele que vim do céu, tenho feito, creiam na minha mensagem. ]
31 Iyoyo peyo pa lyuŵa lyakulamulila Mwenye jwankongwe jwa ku Sheba chakopochele pamo ni ŵandu wa uŵelesi wu, nombewo chachisala kuti uŵelesi wu wanamagambo. Pakuŵa ŵelewo ŵaumile kwakutalichila, ŵaiche kukugapikanila maloŵe gambone ga lunda ga mwenye che Selemani, nambo pelepa apali jwankulu kupunda mwenye che Selemani.
[Muito tempo atrás ]a rainha de [Sabá, ]ao sul [de Israel], viajou grande distância para ouvir Salomão dizer [muitas ]coisas sábias. Porém eu tenho chegado aqui, e sou maior do que Salomão, [mas vocês não têm ligado para o que eu digo a vocês]. Por isso no tempo quando Deus julgar [todas as pessoas], a rainha de Sebá vai estar ali com vocês e vai condenar vocês.
32 Ŵandu ŵa ku Ninawi chakopochele pa lyuŵa lya malamulo lyo pamo ni ŵandu ŵa uŵelesi wu, nombewo chachisala kuti uŵelesi wu wanamagambo. Pakuŵa ŵandu ŵa ku Ninawi ŵalesile sambi ligongo lya kulalichilwa utenga wa Akunnungu ni che Yona, nambo pelepa kwana jwankulu kwapunda che Yona.
As pessoas que moravam na [cidade de ]Nínive abandonaram as suas vidas de pecado quando Jonas pregou para elas. Mas agora eu tenho chegado aqui [e pregado a vocês], e [sou ]maior do que Jonas, [mas vocês não abandonaram as suas vidas de pecado]. Por isso, naquele tempo quando Deus julgar [todas as pessoas, as pessoas que viviam em Nínive ]vão estar ali com vocês e vão condenar vocês.”
33 “Ngapagwa mundu jwakupamba lumuli ni kulusisa pane kuluunichila ni lulo nambo akuluŵika pachanya chindu chakuŵichila lumuli, kuti ŵakwinjila mwelemo akombole kulola lilanguka lyakwe.
Então, para mostrar a eles que eles não precisavam de mais milagres, eles só precisavam entender melhor o que ele já tinha dito a eles, ele disse a eles: Ninguém depois de acender uma lâmpada a coloca em um lugar onde está sempre escuro ou debaixo de um cesto. Pelo contrário, ele a coloca em um velador para que aqueles que entram na casa vejam a sua luz.
34 Lumuli lwa chiilu chenu luli liso lyenu, lyaŵaga lyansima, chiilu chenu chose chichiŵe mu lilanguka, nambo lyaŵaga ngaŵa lyansima, nombe chiilu chenu chichiŵe muchipi.
De modo semelhante, eu não tenho escondido a verdade de Deus. Eu a tenho revelado a vocês. Dentro de cada um de vocês, os seus olhos são como uma lâmpada que permite que você veja/enxergue as coisas. Se os olhos de você são bons, é como uma sala com uma lâmpada que o ajuda a ver tudo muito bem. De modo semelhante, se você aceita meu ensinamento, você vai poder saber tudo que Deus quer que saiba. Mas se os olhos de você são maus, você não pode ver nada. É como se você estivesse na escuridão. De modo semelhante se vocês não aceitarem meu ensinamento, não vão poder saber tudo que Deus quer que saibam.
35 Nlilolechesye yambone kuti lilanguka lyalili nkati mwenu likaika kugalauka kuŵa chipi.
Portanto, vocês não precisam ver mais milagres. Vocês precisam pensar com cuidado naquilo que eu já disse a vocês, para que as coisas que têm ouvido dos outros não os façam ficar na escuridão.
36 Nipele, iŵaga chiilu chenu chose chaŵaga ni lilanguka, pangali chiŵalo chachichiŵe pa chipi, chiilu cho chiching'alime yambone mpela lumuli lwalukuti pakunlanguchisya ni lilanguka lyakwe.”
Se vocês viverem totalmente segundo a verdade de Deus, vocês vão poder saber tudo que Deus quer que saibam. Vai ser como estar em uma sala com uma boa luz, fazendo com que vocês vejam tudo claramente.”
37 Che Yesu paŵamasile kusala yeleyo, Mfalisayo jumo ŵaalaliche kumangwao kuti akalye nawo chakulya, nombewo ŵajinjile ni kutama kulya.
Enquanto Jesus dizia estas coisas, um fariseu o convidou para jantar em sua casa. Então Jesus foi à [casa dele ]e comeu com ele.
38 Nambo Mfalisayo jo ŵansimosile Che Yesu kwawona alinkutama panganaŵa kaje chikanaŵe chakulya.
O fariseu ficou admirado porque viu que Jesus não lavou as mãos antes de comer. [Os fariseus pensavam que se alguém não seguisse aquele ritual, Deus talvez o rejeitasse por ele possivelmente ter tocado em algo inaceitável a Deus].
39 Pele Ambuje ŵansalile, “Ŵanyamwe Mafalisayo, nkosya ngao ni mbale kwa paasa, nambo nkati mwenu ngumbele chigongomalo ni ungalimate.
O Senhor [Jesus ]disse a ele, “Vocês fariseus [se preocupam com as coisas que estão fora de seus corpos, não com o que está nos seus seres interiores/corações]. Vocês lavam o exterior dos pratos e dos copos [antes de comerem porque acham que isso os fará aceitáveis a Deus], mas dentro de si mesmos vocês são muito maus e cobiçosos.
40 Ŵakuloŵela ŵanyamwe! Ana, ngaŵa Akunnungu ŵaŵapanganyisye paasa ni ŵaŵapanganyisye nkati mo?
Vocês tolos/seus tolos! [Deus ]se preocupa com as coisas fora de [nossos corpos], mas ele certamente está/será que ele não está preocupado também com os nossos [seres ]interiores!
41 Nambo mwapeje ŵandu ŵakulaga indu yaili nkati ngao ni mbale ni indu ine yose chiiŵe yambone kukwenu.
Deem [dinheiro ]aos pobres[. Deem conforme o que vocês sabem nos ]seus [seres interiores/corações que devem dar]. Então [ficarão maravilhados ao descobrirem que ]vão ser aceitáveis [a Deus sem terem que observar todos aqueles rituais sobre lavagem].
42 “Nambo ulaje uŵe kukwenu ŵanyamwe Mafalisayo, pakuŵa nkwausya liunjili lya kumi namose pachanya masamba ga kununjila ga mimela gakunonyesya chakulya ni mchicha ni masamba gane gane ni kuleka kwapanganyichisya ŵandu yaikuŵajilwa ni kwanonyela Akunnungu. Mwaŵajilwe kukamulisya yaandanda yo pangaliŵalila yaaŵili yo.
Mas ai de/será terrível para vocês fariseus! Vocês dão a Deus dez por cento de [tudo quanto produzem, até mesmo ]das ervas que criam, mas não [se lembram de que precisam agir ]com justiça [para com os outros ]e amar a Deus! É bom [dar dez por cento da sua renda a Deus], mas deviam fazer essas outras coisas também!
43 “Nambo ulaje uŵe kukwenu, ŵanyamwe Mafalisayo, pakuŵa ikunnonyela kutama mmbujo mu itengu ya achakulungwa mu mmajumba ga kupopelela ni kunkomasya kwa kuchimbichisya paŵachingangene ŵandu.
Ai de vocês fariseus, porque gostam de [sentar-se nos ]melhores lugares nas sinagogas [para que as pessoas pensem bem de vocês], e gostam que as pessoas os saúdem [com respeito ]nos mercados.
44 Ulaje uŵe kukwenu, pakuŵa nkulandana ni malembe gangali chilosyo, ŵandu akupita pachanya pakwe, pangaimanyilila.”
Ai de vocês, porque são como terreno onde não há nenhum marcador [para indicar que há um ]túmulo [lá embaixo]. As pessoas andam ali mas não podem ver [o que está podre lá embaixo]! [Semelhantemente, as pessoas que os veem não percebem como vocês são poluídos dentro de si mesmos.]”
45 Jumo jwa ŵamalamulo ŵajanjile, “Jwakwiganya, pankusala yelei ngati nkutujalusya nowe ŵakwe.”
Um daqueles que ensinava as leis [judaicas ]respondeu, “Mestre, ao dizer isso o senhor está nos criticando [também]!”
46 Che Yesu ŵajanjile, “Ulaje uŵe kukwenu ŵanyamwe ŵakwiganya Malajisyo, pakuŵa nkwatwika ŵandu misigo jakutopela jangatwichilika ni mwachinsyene ngankujongola namose chala kwakamusya.
Jesus disse, “Ai também de vocês que ensinam as leis [judaicas]! Vocês mandam que as pessoas [obedeçam muitas regras que são difíceis de obedecer. Isso é como fazê-los ]carregar fardos pesados nas suas costas. Mas vocês mesmos não obedecem as leis [que requerem que os outros obedeçam]. (OU, Vocês não fazem nada para ajudar os outros a obedecerem as leis.)
47 Ulaje uŵe kukwenu, pakuŵa nkugumba malembe ga ŵakulondola ŵa Akunnungu, ŵaŵaulajikwe ni achambuje ŵenu.
Ai de vocês! Vocês enfeitam os túmulos dos profetas que seus antepassados mataram, [mas não vivem conforme o que os profetas ensinavam].
48 Iyoyo peyo ŵanyamwe nkuŵalanga ni kwitichisya masengo ga achambuje ŵenu pakuŵa ŵelewo ŵauleje ŵakulondola ŵa Akunnungu ni ŵanyamwe nkugumba malembe gao.
Pois vocês estão declarando que aprovam daquilo que seus antepassados fizeram. Eles mataram os profetas, e vocês [não estão honrando-os]! [Vocês apenas ]enfeitam os túmulos deles!
49 Ni kwaligongo lyo, lunda lwa Akunnungu lwatite, ‘Chinampe ŵakulondola ŵa Akunnungu ni achinduna, nambo ŵane mwa ŵanyawo chachaulaga ni ŵane ŵao chachalagasya.’
Por isso Deus, que é muito sábio, disse, Vou mandar [aos judeus ]profetas e apóstolos. [Os judeus ]vão matar alguns deles e vão perseguir alguns deles.
50 Nipele uŵelesi uu chiuchilagaswa kwaligongo lya chiwa cha ŵakulondola ŵa Akunnungu ŵana wose ŵaŵaulegwe chitandile kupagwa chilambo,
[Como resultado, vou considerar que muitos de vocês ]que têm observado o ministério do meu filho sejam culpados de matar todos os profetas, desde quando criei o mundo,
51 chitandile kuulagwa ku che Habili kwichila che Sakalia, juŵaulegwe pasikati ja chilisa ni Nyuumba ja Akunnungu. Eloo, ngunsalila kuti, au uŵelesi uu chiuchilagaswa kwa yele isambo yo.
começando com [Caim, filho de Adão], que matou [seu irmão ]Abel e continuando até que mataram Zacarias entre o altar e o lugar santo [no templo].” Sim, o que digo [é a verdade]. Deus vai castigar vocês que têm observado meu ministério((vocês que)) ele considera culpados de [matarem ]todas essas pessoas!
52 “Ulaje uŵe kukwenu ŵanyamwe ŵakwiganya Malajisyo pakuŵa njigele chiugulilo cha nnango wa umanyilisi ni mwachinsyene nganinjinjila ni ŵaŵajinjilaga mwelemo mwalekasisye kuti akajinjila.”
Ai de vocês homens que ensinam as leis [judaicas], porque vocês [não ]têm [deixado as pessoas ]conhecerem [a verdade de Deus. É como se vocês estivessem ]tirando a chave [de uma casa]. Vocês mesmos não estão entrando na casa, e não estão deixando que outros entrem nela.
53 Che Yesu ŵatyosile mwelemo, chitandile pelepo ŵakwiganya Malajisyo ni Mafalisayo ŵatandite kwachima kwannope ni kwausya mausyo gamajinji.
Depois de Jesus terminar de dizer estas coisas, ele saíu dali. Aí os homens que ensinavam as leis [judaicas ]e os fariseus começaram a mostrar muita hostilidade para com Jesus. Eles tentaram fazê-lo dizer o que pensava sobre vários assuntos.
54 Ŵasakaga ŵatanjisye kwa maloŵe gao.
Eles estavam esperando que ele dissesse algo [errado ]pelo qual podiam acusá-lo.

< Luka 11 >