Luka 11
1 Lyuŵa limo, Che Yesu ŵaliji nkupopela peuto pamo, paŵamasile, jumo jwa ŵakulijiganya ŵao ŵatite, “Ambuje, ntujiganye kupopela, kwati mpela che Yohana Ŵakubatisya iŵatite pakwajiganya ŵakulijiganya ŵao.”
有一天，耶稣在一个地方祈祷。祈祷结束后，有一个门徒问他说：“主啊，请教我们如何祈祷，就像约翰教导他的门徒一样。”
2 Che Yesu ŵaasalile, “Pankupopela, njileje yelei, ‘Atati, Liina lyenu lijinichilwe, Umwenye wenu uiche.
耶稣说：“你们祷告的时候，要说：‘父啊，愿你的名被尊为神圣，愿你的国降临，
3 Ntupe chakulya chetu cha lyuŵa ni lyuŵa.
请赐予我们每天需要的食物，
4 Ntulechelesye sambi syetu, pakuŵa uweji nombe tukwalechelesya wose ŵakutuleŵela. Ni sooni nkatujinjisya nkulinjikwa.’”
赦免我们的罪过，因为我们也宽恕了所有对我们犯下罪行之人，请保护我们不要被魔鬼试探。’”
5 Ni Che Yesu ŵaasalile kuti, “Tujile jumo jwenu akwete ambusanga ni anjaulilaga pasikati chilo ni kunsalila, ‘Ambusanga, mungongosye mikate jitatu none chinambuchisye,
耶稣继续对他们说：“假设你半夜去找一个朋友，对他说‘请借给我三个饼，
6 pakuŵa ambusanga ŵangu ali mu ulendo, asepuchile kumusi none nganingola chakwapa.’
因为我有一个朋友远行到此，我没有什么食物可以招待他。’
7 Nganichisye kuti ambusanga ŵenu akanjanjile ali nkati, ‘Nkaasausya une! Pakuŵa masile kuugala nnango. Une ni achiŵanangu tugonile ni ngangukombola kwimuka ni kumpa!’
但屋子里的朋友却回应说‘别打扰我了，我已经关好了门，和孩子都躺下了，不能起床给你拿食物。’
8 Isyene ngunsalila kuti, ngaajimuka ni kwapa atamuno ali ambusanga gwao pe, nambo ligongo lya mundu jo ichajile pakupunda kwachondelela, chajimuche ni kwapa chachili chose chakuchisaka.
我告诉你们吧，尽管他不愿起床给你拿食物，只要你不断坚持，即使你不是他的朋友，他最终也会起来，把你要的东西拿给你。
9 “Nipele none ngunsalila yakuti, mmende ni ŵanyamwe chimpegwe, nsose ni ŵanyamwe chinnyiwone, mpoposye ni ŵanyamwe chachimbugulila nnango.
告诉你们吧，你要去求，自会获得；要去找，自会找到；要去叩门，门自会开。
10 Pakuŵa jwalijose jwakuŵenda akupegwa ni jwakusosa akupata ni jwakupoposya, nnango ukuugulikwa kwa ligongo lyakwe.
因为只要祈求都可以获得，只要寻觅都可找到，只要叩门就会将门打开。
11 Ana, atati chi mwa ŵanyamwe, mwanache aŵendaga somba, chachiapa lijoka kuleka kwapa somba?
如果你为人父，当你儿子想要鱼，你不可能给他蛇。
12 Pane ŵaŵendaga lindanda, ana chachapa likoloto?
如果儿子想要鸡蛋，你不可能给他蝎子。
13 Chisau ŵanyamwe ŵangalumbana, nkumanyilila kwapa achiŵana ŵenu indu yambone, isyene Atati ŵenu ŵa kwinani chiŵape Mbumu jwa Akunnungu aŵala ŵakwaŵenda.”
所以，即使你是邪恶的，如果你仍然知道给你的孩子好礼物，天父何况将圣灵赐给那些求他的人呢？”
14 Lyuŵa limo Che Yesu ŵaliji nkukoposya lisoka lilyantendekenye mundu anaŵechete. Pilyakopweche lisoka lyo, jwangaŵecheta jo, ŵakombwele kuŵecheta, ni mpingo wa ŵandu ŵasimosile.
耶稣从一个人身上驱走恶鬼。这个人之前还是个哑巴，但现在可以说话了，众人都感到惊讶万分。
15 Nambo ŵane mwa ŵelewo ŵatite, “Akugakoposya masoka kwa ulamusi wa Belesebuli, jwankulu jwa masoka.”
有人说耶稣：“他用的是魔鬼之王别西卜的力量驱鬼。”
16 Ni ŵane ŵalinjile kwakwaŵenda ŵalosye chimanyisyo chakuti ulamusi wao utyochele kwinani.
又有人想要试探耶稣，要求他显现一个来自天堂的神迹。
17 Nambo Che Yesu, achimanyililaga ng'anisyo syao ni ŵaasalile ŵanyawo, “Ŵandu ŵa umwenye wauliwose aputanaga achinsyene pe wele umwenye wo chiugwe ni ŵandu wa nyuumba jajili jose ŵaputanaga achinsyene pe ŵandu ŵa nyuumba jo chajonasiche.
耶稣知道他们在想什么，就对他们说：“如果一个国家内战不断，必会分崩离析，如果一个家庭彼此争斗，必然败落。
18 Nipele iŵaga Shetani akulikanila nsyene, umwenye wakwe chiulame? Nguti yeleyi pakuŵa ŵanyamwe nkuumecheta kuti ngugakoposya masoka kwa ulamusi wa Belesebuli.
如果撒旦内部彼此为敌，他的王国怎能持久？你们居然说我是靠撒旦的力量驱鬼。
19 Ŵakulijiganya ŵenu nombe akugakoposya masoka mpela inguti kupanganya une, iŵele uli menema musalile kuti ngugakoposya masoka kwa ulamusi wa Belesebuli? Nipele ŵanyawo ni utachinnamula ŵanyamwe.
如果真是如此，给自己人驱鬼又要靠谁的力量呢？他们自己就会评判你是错误的。
20 Nambo iŵaga ngugakoposya masoka kwa ulamusi wa Akunnungu, nipele nnyimanyilile kuti Umwenye wa Akunnungu umasile kwika kukwenu.
我若靠上帝的能力驱鬼，这就代表上帝之国已经降临，就在你们之中。
21 “Mundu jwali ni machili pakulindilila nyuumba jakwe ni yakumenyanila yakwe, ipanje yakwe yose chigosekwe.
一个壮汉全副武装地看守自己的房屋，让自己的家财保持安全。
22 Nambo aikaga jŵapundile machili ni kumputa, jwelejo akunsumula yakumenyanila yose iyaikulupililaga yo ni kuigaŵanya iŵasumwile.
但如果来了比他更强的人，打败他，夺去他所依赖的武器，就会抢走他的所有财产。
23 “Mundu jwalijose jwanganaŵa pamo ni une, akunganila ni mundu jwalijose jwangakusakulila pamo ni une, jwelejo akupwilinganya.
如果你没有与我站在一起，就是反对我。没有和我一起修建楼宇之人，楼宇就会倒塌。
24 “Lisoka lyankopokaga mundu likusyungula syungula mwipululu mwangali meesi lichisosaga pakupumulila. Palikulepela likuti, ‘Chimujile ku nyuumba jangu kungopochela kula.’
一个恶灵从人体中被驱赶出来，走遍沙漠，寻找栖身之所，却没有找到。于是就说：‘我要回到我之前离开的那房子。’
25 Palikuujila, akujisimana nyuumba jila jili jepyajile ni mwekotopasye.
它回到老屋后，看见里面已经打扫干净，整整齐齐，
26 Nipele likwaula kukugajigala masoka gane saba gakusakala kupunda ŵelewo, gose gakwaula kukunjinjila mundu jula. Kumbesi kwakwe mundu jo akuŵa jwakusakala kupunda iŵaliji kundanda.”
他于是又找了另外七个更邪恶的污灵，一起住进去。后来那个男人变得比以前更坏了。”
27 Che Yesu paŵaliji nkuŵecheta gelego, jumo jwa achakongwe jwa mumpingo mwa ŵandu mula, ŵanyanyisye liloŵe achitiji, “Jwana upile jwankongwe jwambeleche ni kunjonjesya jo!”
耶稣正在说话之际，民众中有一个女人高喊：“孕育和哺育你的人有福了！”
28 Nambo Che Yesu ŵaŵechete, “Nambo ŵana upile wakupunda ŵakulipilikanichisya liloŵe lya Akunnungu ni kwitichisya.”
但耶稣说：“但不如听到并遵守上帝之道的人有福。”
29 Nipele, mpingo wa ŵandu paŵaliji nkoonjecheka, Che Yesu ŵatandite kusala, “Uŵelesi wu uli uŵelesi wa kusakala. Ukusaka chimanyisyo, nambo ngaupegwa chimanyisyo chachili chose ikaŵe chimanyisyo chi che Yona chila.
众人围坐在耶稣身边，耶稣就说：“这是个邪恶的世界，因为他们寻求神迹，可是除了约拿的神迹以外，他们看不到其他神迹。
30 Mpela che Yona iŵaliji chimanyisyo cha ŵandu wa ku Ninawi ni iyoyo peyo Mwana jwa Mundu chachiŵa chimanyisyo kwa uŵelesi wu.
约拿如何成为尼尼微人的神迹，人子就会怎样成为这个世界的神迹。
31 Iyoyo peyo pa lyuŵa lyakulamulila Mwenye jwankongwe jwa ku Sheba chakopochele pamo ni ŵandu wa uŵelesi wu, nombewo chachisala kuti uŵelesi wu wanamagambo. Pakuŵa ŵelewo ŵaumile kwakutalichila, ŵaiche kukugapikanila maloŵe gambone ga lunda ga mwenye che Selemani, nambo pelepa apali jwankulu kupunda mwenye che Selemani.
在审判中，南方女王将和这世界之人一起崛起，定众人的罪，因为她来自极地，想要听所罗门的智慧之语。但现在，这里有人比所罗门更伟大！
32 Ŵandu ŵa ku Ninawi chakopochele pa lyuŵa lya malamulo lyo pamo ni ŵandu ŵa uŵelesi wu, nombewo chachisala kuti uŵelesi wu wanamagambo. Pakuŵa ŵandu ŵa ku Ninawi ŵalesile sambi ligongo lya kulalichilwa utenga wa Akunnungu ni che Yona, nambo pelepa kwana jwankulu kwapunda che Yona.
在审判的时候，尼尼微人要和这世界之人一起崛起，定众人的罪，因为尼尼微人听了约拿说的讯息后就悔改了。但现在，这里有人比约拿更伟大。
33 “Ngapagwa mundu jwakupamba lumuli ni kulusisa pane kuluunichila ni lulo nambo akuluŵika pachanya chindu chakuŵichila lumuli, kuti ŵakwinjila mwelemo akombole kulola lilanguka lyakwe.
没有人在点灯后将它藏起来，或放在大碗下面。不，你应该把它放在灯台上，让进到屋内的人可以看得见光。
34 Lumuli lwa chiilu chenu luli liso lyenu, lyaŵaga lyansima, chiilu chenu chose chichiŵe mu lilanguka, nambo lyaŵaga ngaŵa lyansima, nombe chiilu chenu chichiŵe muchipi.
你的眼睛就是身体的灯。眼睛健康，身体就充满光，眼睛不健康，身体就进入黑暗。
35 Nlilolechesye yambone kuti lilanguka lyalili nkati mwenu likaika kugalauka kuŵa chipi.
所以如果你身体中其实是一片黑暗，不要误以为那是光让你身体的光成为一片黑暗。
36 Nipele, iŵaga chiilu chenu chose chaŵaga ni lilanguka, pangali chiŵalo chachichiŵe pa chipi, chiilu cho chiching'alime yambone mpela lumuli lwalukuti pakunlanguchisya ni lilanguka lyakwe.”
要让你充满了光，不会陷入黑暗。”
37 Che Yesu paŵamasile kusala yeleyo, Mfalisayo jumo ŵaalaliche kumangwao kuti akalye nawo chakulya, nombewo ŵajinjile ni kutama kulya.
耶稣说完这番话，一个法利赛人请耶稣和他一起吃饭。于是他于是就坐下吃饭。
38 Nambo Mfalisayo jo ŵansimosile Che Yesu kwawona alinkutama panganaŵa kaje chikanaŵe chakulya.
这个法利赛人很惊讶地发现，耶稣吃饭前不洗手。
39 Pele Ambuje ŵansalile, “Ŵanyamwe Mafalisayo, nkosya ngao ni mbale kwa paasa, nambo nkati mwenu ngumbele chigongomalo ni ungalimate.
主对他说：“你们法利赛人把杯盘的外面洗净，但里面却充满了贪念和邪恶。
40 Ŵakuloŵela ŵanyamwe! Ana, ngaŵa Akunnungu ŵaŵapanganyisye paasa ni ŵaŵapanganyisye nkati mo?
愚蠢的人啊，你们认为那创造外在的人，也会创造内在吗？
41 Nambo mwapeje ŵandu ŵakulaga indu yaili nkati ngao ni mbale ni indu ine yose chiiŵe yambone kukwenu.
当你对他人做出善举，只有发自内心，才能将你们的一切变得洁净。
42 “Nambo ulaje uŵe kukwenu ŵanyamwe Mafalisayo, pakuŵa nkwausya liunjili lya kumi namose pachanya masamba ga kununjila ga mimela gakunonyesya chakulya ni mchicha ni masamba gane gane ni kuleka kwapanganyichisya ŵandu yaikuŵajilwa ni kwanonyela Akunnungu. Mwaŵajilwe kukamulisya yaandanda yo pangaliŵalila yaaŵili yo.
你们法利赛人有祸了！因为你们献上了十分之一的药草和植物，却忽视了公义和对上帝的爱。你们需要关注后者，但前者也不能疏忽。
43 “Nambo ulaje uŵe kukwenu, ŵanyamwe Mafalisayo, pakuŵa ikunnonyela kutama mmbujo mu itengu ya achakulungwa mu mmajumba ga kupopelela ni kunkomasya kwa kuchimbichisya paŵachingangene ŵandu.
你们法利赛人有祸了！你们喜欢在犹太教堂里占据最好的座位，希望在市场中获得尊重。
44 Ulaje uŵe kukwenu, pakuŵa nkulandana ni malembe gangali chilosyo, ŵandu akupita pachanya pakwe, pangaimanyilila.”
你们有祸了！因为你们就像没有刻字的坟墓，人们走在上面也不知情。”
45 Jumo jwa ŵamalamulo ŵajanjile, “Jwakwiganya, pankusala yelei ngati nkutujalusya nowe ŵakwe.”
研究法律的专家中有一个回答他：“老师，你这样说，也是在侮辱我们！”
46 Che Yesu ŵajanjile, “Ulaje uŵe kukwenu ŵanyamwe ŵakwiganya Malajisyo, pakuŵa nkwatwika ŵandu misigo jakutopela jangatwichilika ni mwachinsyene ngankujongola namose chala kwakamusya.
耶稣回答：“你们研究法律的专家也有祸了！因为你们让其他人背上难以承受的重负，自己却连一个指头也不动。
47 Ulaje uŵe kukwenu, pakuŵa nkugumba malembe ga ŵakulondola ŵa Akunnungu, ŵaŵaulajikwe ni achambuje ŵenu.
你们有祸了！你们建造纪念陵墓来纪念先知，但杀死他们的正是你们自己的父辈！
48 Iyoyo peyo ŵanyamwe nkuŵalanga ni kwitichisya masengo ga achambuje ŵenu pakuŵa ŵelewo ŵauleje ŵakulondola ŵa Akunnungu ni ŵanyamwe nkugumba malembe gao.
你们这样做就等于成为证人，表明你们同意祖先的行为。他们杀害先知，然后又修造先知的坟墓。
49 Ni kwaligongo lyo, lunda lwa Akunnungu lwatite, ‘Chinampe ŵakulondola ŵa Akunnungu ni achinduna, nambo ŵane mwa ŵanyawo chachaulaga ni ŵane ŵao chachalagasya.’
所以上帝很睿智地说：‘我要把先知和门徒派到他们中间，有的被他们杀害，有的被他们迫害。’
50 Nipele uŵelesi uu chiuchilagaswa kwaligongo lya chiwa cha ŵakulondola ŵa Akunnungu ŵana wose ŵaŵaulegwe chitandile kupagwa chilambo,
最终，创世以来众先知所流的血，
51 chitandile kuulagwa ku che Habili kwichila che Sakalia, juŵaulegwe pasikati ja chilisa ni Nyuumba ja Akunnungu. Eloo, ngunsalila kuti, au uŵelesi uu chiuchilagaswa kwa yele isambo yo.
从亚伯开始，直到在祭坛和圣殿之间被害的撒迦利亚，都要向这世界追讨。是的，我告诉你们，这一切都要向这世界追讨。
52 “Ulaje uŵe kukwenu ŵanyamwe ŵakwiganya Malajisyo pakuŵa njigele chiugulilo cha nnango wa umanyilisi ni mwachinsyene nganinjinjila ni ŵaŵajinjilaga mwelemo mwalekasisye kuti akajinjila.”
你们研究法律的专家有祸了！因为你们拿走了知识的钥匙，自己不进去，却又阻止其他人进去。”
53 Che Yesu ŵatyosile mwelemo, chitandile pelepo ŵakwiganya Malajisyo ni Mafalisayo ŵatandite kwachima kwannope ni kwausya mausyo gamajinji.
耶稣离开的时候，宗教老师和法利赛人开始用言语激烈地攻击他，提出很多问题激怒他。
54 Ŵasakaga ŵatanjisye kwa maloŵe gao.
他们希望抓住他的漏洞，想从他的言语中找到可以攻击的地方。
