Masengo 19
1 Nipele, yaliji che Apolo paŵaliji ku Kolinto, che Paolo ŵapite kuchilambo cha ikwesya ni ŵaiche ku Efeso. Kweleko ŵaasimene ŵakulijiganya ŵane ŵa Che Yesu,
亚波罗在哥林多期间，保罗从内陆抵达以弗所，在那里找到了若干信徒。
2 ni ŵausisye, “Ana pamwakulupilile Che Yesu mwampochele Mbumu jwa Akunnungu?” Ni ŵanyawo ŵajanjile, “Ngwamba! Natamuno kupilikana kose nganitupilikane kuti apali Mbumu jwa Akunnungu.”
他问他们说：“当你们信了上帝的时候，是否领取了圣灵？”他们说：“没有，我们甚至都没听说过圣灵这件事情。”
3 Ni che Paolo ŵausisye, “Nambi mwabatiswe ubatiso chi?” Ni ŵanyawo ŵajanjile, “Ubatiso u che Yohana.”
保罗问：“那么你们接受的是何种施洗？” 他们说：“是约翰的施洗。”
4 Che Paolo ŵatite, “Ubatiso u che Yohana waliji wakulosya kuti ŵandu alesile sambi. Che Yohana ŵaasalile ŵandu ŵaakulupilile ŵatachiika panyuma pao, ŵelewo ali Che Yesu.”
保罗说：“约翰提供的是悔改施洗，他告诉众人应该相信在他之后到来的那个人，也就是他们应该相信耶稣。”
5 Paŵapilikene yeleyo ŵabatiswe kwa liina lya Ambuje Che Yesu.
众人听罢，便以主耶稣之名进行受洗。
6 Nipele, che Paolo ŵaŵisile makono gao pa ŵanyawo, ni Mbumu jwa Akunnungu ŵaatuluchile ni ŵatandite kuŵechetanga iŵecheto ineine, iyoyo ŵatandite kulalichila utenga wa Akunnungu.
保罗为他们按手，圣灵就便降临在他们身上，他们开始用不同的语言说话，还可以进行预言。
7 Ŵandu wose wo ŵaliji mpela ŵandu likumi ni ŵaŵili.
这些人总计大约十二人。
8 Che Paolo ŵajinjilaga mu nyuumba ja kupopelela jila kwa miesi jitatu ni ŵaachisyaga kuti akulupilile Umwenye wa Akunnungu.
在三个月的时间内，保罗一直都在会堂里向那里的人大胆宣讲，与他们进行讨论，努力说服他们相信上帝之国。
9 Nambo ŵandu ŵane ŵaliji ŵakukakatima mitima ni ŵakanile kukulupilila, ŵatandite kuŵechetanga yangalumbana nkati ŵandu ŵakulikuya Litala lya Ambuje pasikati ja ŵandu. Pelepo che Paolo ŵaalesile, ŵaajigele ŵakulijiganya ŵa Ambuje ni ŵaliji nkukunguluka nawo moŵa gose mu chuumba chakulijiganyila chi che Tulona.
但有些人始终顽固不化，拒绝接受他的宣讲，还在众人面前毁谤道。所以保罗放弃了他们，离开了会堂，将信徒们也一并带走。之后，他每天都在推喇奴讲堂与大家进行讨论。
10 Yeleyo yatendekwe yaka iŵili mpaka ŵandu wose ŵaŵatamaga ku Asia ni Ŵayahudi pamo ni Ŵagiliki, ŵapilikene Liloŵe lya Ambuje.
就这样过了两年，所有亚西亚省的居民，无论犹太人或希腊人，都听到了主的道。
11 Akunnungu ŵapanganyisye yakusimonjeka yejinji kwa makono ga che Paolo.
上帝通过保罗显现很多不同寻常的神迹。
12 Ŵandu ŵajigalaga namose iguo ya mwana ni iwalo ine iŵaikwaiye che Paolo, ŵaijawisye kwa ŵakulwala ni ŵakulwala wo ŵalamiswe ilwele yao, ni aŵala ŵaŵakwete masoka gaakopweche.
甚至有人会拿走保罗曾经触碰的手帕或围巾，去医治病患和赶走邪灵。
13 Ŵayahudi ŵampepe ŵakugaŵinga masoka mwa ŵandu, ŵajesilejesile akuno ni akunokuno achilingaga kulikolanga liina lya Ambuje Che Yesu, kwa ŵele ŵaŵakwete masoka achitiji, “Ngunsalila kwa liina lya Ambuje Che Yesu jwakulalichilwa ni che Paolo, ntyoche.”
几个犹太人打着耶稣的名号四处驱鬼，向身上附着之人说：“我以保罗所言耶稣之名，命令你们出来。”
14 Ŵaŵatendaga yeleyo, ŵaliji ŵanache nsano ni ŵaŵili wa che Sikewa Jŵambopesi Jwankulu jwa Chiyahudi.
一位名叫士基瓦的犹太人司长，他的七个儿子都在做这件事，一个是犹太人，一个是大祭司。
15 Nambo lisoka lila lyaajanjile ŵanyawo, “Che Yesu ngwamanyilila ni che Paolo nombejo ngummanyilila, nambo ŵanyamwe ndi ŵaani?”
但有一天当他们驱魔时，邪灵却回答到：“我认识耶稣，也认识保罗，但你们是谁？”
16 Nipele jwamasoka jo ŵasumbile ni kwagalagasya mpaka ŵanache ŵa che Sikewa wo ŵautwiche mu nyuumba jo ali matakope ni maŵanga gakwe.
邪灵附体那人扑到他们身上将其制服，一番痛殴后，他们赤裸着身体从那房子逃了出来，满身是伤。
17 Ngani ji jamanyiche kwa jwalijose juŵatamaga ku Efeso, kutandila Myahudi kwichila Ŵagiliki. Wose ŵakamwilwe ni lipamba, ni ŵalikusisye liina lya Ambuje Che Yesu.
所有住在以弗所的犹太人和希腊人都知道此事，纷纷表示敬畏，主耶稣之名获得了广泛尊重。
18 Ŵajinji mwa ŵele ŵaŵakulupilile Che Yesu ŵaiche ni ŵajitichisye paujo pa ŵandu yangalimate iŵaitesile.
也有许多信主之人前来忏悔他们的罪，公开坦诚他们曾经做过的恶行。
19 Ŵane ŵaŵatendaga usaŵi ndanda jo, ŵajigele itabu yao iŵaitendelaga usaŵi yo ni kwijocha paujo pa ŵandu. Ŵaŵalasile ntengo wa itabu yo ni kusimana mbiya syesijinji.
其中有许多曾经施行巫术之人，把他们关于巫术的书堆在一起当众烧掉。他们估算了一下书价，总计五万银币。
20 Kwanti yeleyo, Liloŵe lya Ambuje lyapundile ni kwenela ni kola machili nnope.
通过这种方式，主的道日益强大，广为传播。
21 Payamasile yeleyo, che Paolo ŵasachile kwaula ku Yelusalemu achipitilaga ku Makedonia ni ku Akaya. Ŵatite, “Pachiiche kweleko, ikuumajila kwaula ku Loma nombe.”
在这之后，保罗决定穿过马其顿和亚该亚去往耶路撒冷。他说：“我到了那边以后，必须去罗马看看。”
22 Ni ŵalajisye ŵaŵili mwa ŵakwakamuchisya ŵao, che Timoseo ni che Elasto, kuti ŵalongolele ku Makedonia ni nsyene ŵasigalile mu Asia kwa katema.
他派了两名帮手提摩太和以拉都两人去马其顿，自己则暂时留在亚西亚省。
23 Katema ko ni katema kakatyochele utinda wekulungwa ku Efeso ko ligongo lya Litala lya Ambuje.
就在这期间，发生了很多关于道的骚乱，
24 Jwapali mundu liina lyakwe che Demetilio jwakusyana madini ga feza. Jweleju ŵaliji ni masengo ga kolosya inyago ya nyuumba sya mwana sisyaliji mpela nyuumba ja nnungu jwankongwe jwakuŵilanjikwa Atemi. Masengo go gaapokasisye kwannope ŵamasengo ŵao.
有一位名叫低米丢的银匠，以制造亚底米女神的小银龛为生，这门手艺给他这样的工匠带来了不少生意。
25 Che Demetilio ŵasongangenye ŵamasengo ŵao pamo ni ŵandu ŵane ŵaŵaliji ŵamasengo mpela gagogo pego ni kwasalila, “Ŵandumwe, nkumanyililanga kuti ipanje yetu itukupata yi ikukopoka mmalonda gagaga pega.
他把同行和相似行业的工人们聚起来，说：“工友们，你们知道，我们就是靠这门生意赚钱。
26 Sano nkulola ni kulipikanila mwachinsyene che Paolo yakuti pakupanganya, nombe ngaŵa pa Efeso pe nambo pa Asia pose. Che Paolo ju ŵaachisisye ni kwagalausya ŵandu ajitichisye kuti achiminungu ŵapanganyiswe ni makono ga ŵandu ngaŵa achiminungu ŵa usyene.
毫无疑问，通过你们看见和听见的事情，你们也应该意识到这个叫保罗的人，不仅在以弗所、还几乎在整个亚西亚游说和误导众人，说人类所制造的都不是上帝的创造。
27 Nipele kupikaniche kuti malonda getu ga chigajaluche. Ni ngaŵa malonda getu pega, nambo ni nyuumba ja nnungu jwankongwe Atemi ngajichimbichikwa kose. Ni mbesi jakwe lumbili lwa ŵelewo ŵakunlamba ŵa Asia wose ni ŵandu wose ŵa mchilambo chiuchimala.”
这不仅导致我们这一行可能会受人鄙视，就连伟大女神亚底米的庙也会遭人摒弃，亚西亚和普天下所敬拜的女神将失去其威严。”
28 Ŵandu ŵala paŵapilikene yeleyo yaachimile kwannope ni kutanda gumilanga achitiji, “Jwankulu ali Atemi jwa Ŵaefeso!”
这话掀起了众人的怒火，他们高喊到：“以弗所人的亚底米，伟大的神！”
29 Musi wose wagumbele utindiganyo. Ni ŵaakamwile che Gayo ni che Alisitako, ŵaŵatamaga ku Makedonia ŵaŵaliji mu ulendo umo ni che Paolo, ni ŵaajawisye kwa kwanguya kuluŵala lwa micheso.
全城陷入大骚动，他们捉住了与保罗同行的马其顿人该犹和亚里达古，一起冲进了剧场。
30 Che Paolo nsyene ŵasachile kwinjila mu mpingo wa ŵandu mula nambo ŵakwakuya ŵala ŵankanyisye.
保罗想去直面暴徒，但其他信徒不让他这么做。
31 Achakulu ŵane ŵa chilambo cha ku Asia ŵaliji achambusanga ŵao che Paolo, ŵapelechele utenga wakwachondelela kuti akalijausya nsyene ku luŵala lwa micheso ko.
保罗有几名省长官的朋友，也捎来口信，叮嘱他不要去剧场那里。
32 Katema ko kila mundu jwagumisile, ŵane achi ni ŵane achila, pakuŵa nkungulu ula waliji jugulijuguli, ŵajinji nganaimanyililanga ligongo lya kusongangana kwao.
但暴徒们并不知道聚集的原因，如一群无头苍蝇一般，口中胡乱喊叫着。
33 Pakuŵa Ŵayahudi ŵantesile che Alekisanda akopoche mmbujo mwa ŵandu, ŵandu ŵampepe mu mpingo mula ŵaganisisye kuti ali jwelejo. Nipele che Alekisanda ŵajongwele nkono ni kwamyalasya achisakaga kuliŵalanga paujo pa mpingo wa ŵandu.
人群中的犹太人把亚历山大推到前面，他做了个让大家安静的手势，想要解释给众人听。
34 Nambo paŵammanyilile kuti ŵaliji Myahudi, wose ŵagumisile kwana kamo kwa masaa gaŵili, “Jwankulu ali Atemi jwa Ŵaefeso!”
众人认出他是犹太人，便异口同声高喊：“以弗所人的亚底米，伟大的神！”足足喊了两个小时。
35 Mbesi, jwakulemba jwa pamusi po ŵakombwele kwamyalasya, ŵaasalile, “Ŵanyamwe ŵandu ŵa ku Efeso, kila mundu pelepa akumanyilila kuti ŵandu ŵa musi wa Efeso wu, ni ŵakujilindilila nyuumba ja nnungu Atemi, ni ŵakuligosa liganga lyeswela lilyagwile kutyochela kwinani lila.
后来书记官设法安抚了民众。他说：“以弗所人呐！你们的城是看守伟大亚底米的圣殿，也看守来自天堂的神像。这一点谁不知道呢？
36 Ngapagwa jwalijose jwakukombola kukanila yeleyo. Nipele mmyalalanje, nkatenda chachili chose kwakwanguya.
这些都是不可辩驳的事实，你们应当保持平静，不可冲动行事。
37 Mwaŵilasile ŵandu ŵa pelepa namuno nganajinyelusya nyuumba ja nnungu pane kuntukana nnungu jwetu jwankongwe.
你们抓到这里的两个人，既没有打劫庙宇，也没有亵渎我们的女神。
38 Nipele, iŵaga che Demetilio ni ŵamasengo ŵao akwete magambo gao nkati ŵandu ŵa, mikungulu jipali ni achakulu ŵa ilambo nombe nawo apali, akukombola kuŵechetelana kweleko.
如果低米丢和其他工匠想要控告谁，完全可以去找总督或提交法庭，可以在那里提交诉状。
39 Nambo iŵaga kwana magambo gane njausye ku nkungulu waukukundikwa.
如果还有其他问题，就应该进行合法的集会予以解决。
40 Pakuŵa akakombwele kutuŵechetela ligongo lya kutindiganya kwatukutesile lelo jino. Kutindiganya ku nganilipagwa ligongo ni sooni ngatukombola kusala ligongo lya kutenda nkungulu wu.”
今天的骚乱毫无来由，我们实在无法评判，事实上，我们甚至可能需要为这件事情负责。”
41 Paŵamasile kuŵecheta yeleyo, ŵamwasisye ŵandu ŵaŵasongangene wo.
说罢这番话，他就让暴徒们散去了。
