< Masengo 10 >
1 Ni jwapali mundu ku Kaisalia liina lyakwe che Konolio, chilongola jwa mpingo wa ŵangondo mia moja waukuŵilanjikwa “Mpingo wa Italia.”
Il y avait à Césarée un homme nommé Cornélius, centurion d'une cohorte appelée Italica;
2 Jweleju pamo ni ŵaali mu nyuumba jao wose ŵajogopaga Akunnungu, nombejo ŵakamwisye ŵakulaga ni kupopela moŵa gose.
il était pieux, vivait dans la crainte de Dieu, ainsi que tous les siens, faisait beaucoup d'aumônes au peuple et priait Dieu sans cesse.
3 Mpela saa tisa ja muusi ŵammweni pangasisika katumetume jwa kwinani jwa Akunnungu mu yakwiwona achaichililaga ni kwasalila, “Che Konolio!”
Cet homme eut une vision; il vit distinctement vers la neuvième heure du jour un ange de Dieu qui entrait chez lui et lui disait: «Cornélius!»
4 Che Konolio ŵankolondolele katumetume jo ali ni lipamba, ni kummusya, “Kwana chichi Ambuje?” Katumetume jo ŵanjanjile che Konolio, “Akunnungu apochele mapopelo ni sadaka syenu kwa ŵakulaga, ni sooni ngasanliŵalila kose.
Il le regarda tout effrayé. «Qu'y a-t-il, Seigneur?» lui répondit-il. «Tes prières et tes aumônes, lui dit l'ange, sont montées jusqu'à Dieu, et il en a été fait mention devant lui.
5 Sambano, mwalajisye ŵandu ku Yopa akammilanje mundu liina lyakwe che Simoni, pane akummilanga che Petulo.
Et maintenant envoie des hommes à Joppé, et fais venir ici un certain Simon, surnommé Pierre;
6 Jwelejo akutama ku che Simoni jwakukolosya mapende, nyuumba jakwe jili mungulugulu mbwani.”
il demeure chez Simon le tanneur, dont la maison est près de la mer.»
7 Ajula katumetume jwa kwinani jwaŵechete maloŵe go paŵatyosile, che Konolio ŵaaŵilasile ŵakutumichila ŵakwe ŵaŵili pamo ni jumo jwa ŵangondo ŵakwe juŵantumichilaga, juŵaliji jwakwajogopa Akunnungu,
Quand l'ange qui lui avait parlé fut parti, Cornélius appela deux de ses domestiques et un soldat pieux de ceux qui étaient attachés à sa personne;
8 Ŵaasalile yose iyakopochele, ni kwalajisya ku Yopa.
il leur raconta tout et les envoya à Joppé.
9 Malaŵi jakwe lyuŵa lili pa ntwe, ŵandu ŵatatu wo ali chiŵela mu ulendo, achiŵandichilaga ku Yopa che Petulo ŵakwesile penani pa nyuumba kukupopela.
Le lendemain, comme ils étaient en route et s'approchaient de la ville, Pierre monta sur la terrasse de la maison vers la sixième heure, pour y prier.
10 Ni jakwete sala, ŵasachile chakulya. Paŵankulumichisyaga chakulya, ŵaiweni yakwiwona.
Il eut faim et demanda à manger. Pendant qu'on lui préparait quelque chose, il eut une extase,
11 Ni ŵakuweni kwinani kweugule ni chindu chisau shuka jejikulungwa jili jeŵambe mmalombo gakwe gancheche chili nkutuluswa.
il, vit le ciel ouvert et un objet ressemblant à une grande nappe nouée aux quatre coins en descendre et s'abaisser vers la terre;
12 Mwelemo mwaliji mwana inyama inayose yana makongolo gancheche ni inyama yaikukwaŵa ni ijuni ya kwiunde.
à l'intérieur de la nappe il y avait des quadrupèdes de toute espèce, des reptiles de la terre et des oiseaux du ciel.
13 Nipele, ŵalipilikene liloŵe lichasalilaga, “Che Petulo njimuche, nsikite nlye.”
«Lève-toi, Pierre, lui dit une voix, tue et mange.»
14 Nambo che Petulo ŵajanjile, “Ngwamba, Ambuje, uneji nganilye chindu chachili chose chekanye kuligwa atamuno chakusakala.”
Mais Pierre répondit: «Nullement, Seigneur, car jamais je n'ai rien mangé de souillé ni d'impur.»
15 Liloŵe lila lyapikaniche sooni lichasalilaga, “Indu yaiswejesye Akunnungu nkaiŵilanga yakusakala!”
Alors une voix s'adressa à lui une seconde fois: «N'appelle pas souillé ce que Dieu a purifié.»
16 Chelechi chakwasalila che Petulo nsikite nlye ŵasalilwe katatu, ni papopo shuka jila janyakulikwe kwinani.
Cela se répéta par trois fois et aussitôt après l'objet remonta au ciel.
17 Che Petulo paŵaliji nkusimonga nkati malumbo ga yakwiwona yaiweni yo, ŵandu ŵaŵalajiswe ni che Konolio ŵala, ali amasile kuuchilichisya, ŵaiche pa nyuumba ji che Simoni jwakukolosya mapende, ni kwima pannango,
Pendant que Pierre méditait, incertain du sens de la vision qu'il venait d'avoir, les hommes envoyés par Cornélius et qui s'étaient informés de la maison de Simon se présentèrent à la porte d'entrée
18 ni ŵapoposile ni kuusya, “Ana mwelemu kwana jwannendo jwakuŵilanjikwa che Simoni jwakuŵilanjikwa che Petulo?”
et appelèrent pour savoir si: «Simon, surnommé Pierre, demeurait là.»
19 Ni che Petulo paŵaliji nkuganisya yankati yakwiwona ila. Papopo Mbumu jwa Akunnungu ŵasalile, “Che Simoni, Kwana ŵandu ŵatatu pelepa akunsosa.
A ce moment même l'Esprit dit à Pierre, qui était à réfléchir sur la vision: «Voici trois hommes qui te demandent,
20 Ntuluche chitema pe ni sooni nkaliusyausya kulongana pamo nawo pakuŵa une ni junaatumile.”
lève-toi, descends, et pars avec eux sans scrupule, car c'est moi qui les ai envoyés.»
21 Nipele, che Petulo ŵatulwiche ni kwasalila ŵandu wo, “Uneji ndili jwelejo junkunsosa. Ana nkusosa chichi pelepa?”
Alors Pierre descendit: «Me voici, dit-il à ces hommes, je suis la personne que vous demandez; quel motif vous amène?»
22 Ŵanyawo ŵanjanjile, “Atutumile che Konolio jwankulu jwa ŵangondo, mundu jwakuŵalanjikwa umboni wambone, jwakwajogopa Akunnungu ni kuchimbichikwa ni Ŵayahudi wose. Ŵasalilwe ni katumetume jwa kwinani kuti ambilanje alakwe kumangwakwe kuti apilikanile chinkusaka kuŵecheta.”
Ils répondirent: «Cornélius, centurion, homme juste et craignant Dieu, auquel toute la population juive rend un bon témoignage, a reçu d'un saint ange l'ordre divin de te faire venir dans sa maison et d'écouter tes paroles.»
23 Che Petulo ŵaaŵilasile ajinjilanje nkati, ŵapele pagona. Malaŵi jakwe, che Petulo ŵatandite ulendo pamo ni ŵanyawo, ni ŵandu ŵane ŵakwakulupilila Che Yesu ŵa ku Yopa ŵalongene nawo.
Alors Pierre les fit entrer et leur donna l'hospitalité. Le lendemain, il se mit en route et partit avec eux, et quelques-uns des frères de Joppé l'accompagnèrent.
24 Lyuŵa lyaaŵili lyakwe ŵaiche ku Kaisalia, kweleko che Konolio ŵaalaliche achalongo achinjakwe ni achambusangagwe, ni ŵaliji nkwalindilila ŵanyawo.
Le jour suivant, ils arrivèrent à Césarée. Cornélius les attendait et avait réuni ses parents et ses amis intimes.
25 Nipele che Petulo paŵajinjilaga nkati, che Konolio ŵakopweche paasa kukwachingamila, ŵatindiŵele paujo pa che Petulo ni kwakotamila.
Au moment où Pierre entra, Cornélius, qui était allé à sa rencontre, tomba à ses pieds et se prosterna.
26 Nambo che Petulo ŵanjimiche ni kunsalila, “Njime pakuŵa none jwakwe ndili mundu mpela alakwe.”
Mais Pierre le releva. «Lève-toi, lui dit-il, comme toi, je ne suis qu'un homme»,
27 Che Petulo ŵapundile kukunguluka ni che Konolio ali nkwinjila nkati ni ŵasimene ŵandu ŵajinji asongangene.
et il entra en s'entretenant avec lui. Trouvant un grand nombre de personnes réunies,
28 Che Petulo ŵaasalile, “Ŵanyamwe mwachinsyene nkumanyilila kuti malajisyo ga dini jetu ja Chiyahudi gakutukanya kukamulangana atamuno kwajimajimila ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi. Nambo Akunnungu aamanyisye uneji kuti ninanganichisye mundu jwalijose kuti ali jwangaswejeswa atamuno jwakusakala.
il leur dit: «Vous savez, qu'il est défendu à un Juif de se mettre en rapport personnel avec un homme d'une autre nation ou d'entrer chez lui; mais, pour ce qui me concerne, Dieu m'a appris à ne regarder aucun homme comme souillé ou impur.
29 Kwa ligongo lyo pamumilasile nganiingana kwika. Nipele, ngummusya kwaligongo chi mumilasile?”
Voilà pourquoi, étant appelé, je suis venu ici sans objection; je demande donc pour quel motif vous m'avez fait appeler.»
30 Che Konolio ŵajanjile, “Gapite moŵa gatatu mpela saa jijiji ja saa tisa, naliji nkupopela mu nyuumba jangu. Chisisimuchile nammweni mundu jwawasile iwalo yeswela mbee ajimi paujo pangu,
Cornélius répondit: «il y a quatre jours, j'avais jeûné jusqu'à cette heure-ci, et, à la neuvième heure, j'étais chez moi à prier, quand tout à coup un homme portant un vêtement éblouissant se présenta à moi
31 ni ŵatite, ‘Che Konolio! Akunnungu akupilikene kupopela kwenu ni akusikumbuchila sadaka simwapele ŵakulaga.
et me dit: «Cornélius, ta prière a été exaucée et il a été fait mention devant Dieu de tes aumônes.
32 Nipele muntume mundu ku Yopa akammilanje mundu liina lyakwe che Simoni, pane akummilanga che Petulo, jweleju akutama ku che Simoni jwakukolosya mapende, nyuumba jakwe jili mungulugulu mbwani.’
Envoie donc à Joppé et fais venir Simon surnommé Pierre, il demeure dans la maison de Simon le tanneur, près de la mer.»
33 Nipele, chitema pe naatumile ŵandu kukwenu, nomwe ntesile yambone pa kwika. Sambano uweji wose tuli paujo pa Akunnungu, kupilikanila chachili chose chantumile Ambuje kusala.”
Immédiatement j'ai envoyé vers toi; tu as eu la bonté de venir, et maintenant nous sommes tous en présence de Dieu, prêts à entendre tout ce que le Seigneur t'a ordonné de nous dire.»
34 Pelepo che Petulo ŵatandite kuŵecheta achitiji, “Sambano ngumanyilila kuti isyene Akunnungu nganakola lusagu.
Pierre prit alors la parole: «En vérité, dit-il, je reconnais que Dieu ne fait point acception de personnes,
35 Nambo mundu jwa chilambo chachili chose, jwakwajogopa Akunnungu ni kupanganya yaili yambone paujo pao, akukundikwa nawo.
mais que, chez tous les peuples, celui qui le craint et qui pratique la justice lui est agréable.
36 Ŵanyamwe nkuumanyilila utenga uŵaupeleche Akunnungu kwa ŵandu ŵa ku Isilaeli, achijenesyaga Ngani Jambone jajikwikanawo chitendewele kwa litala li Che Yesu Kilisito, ŵaali Ambuje ŵa wose.
Il a envoyé sa Parole aux enfants d'Israël, en leur faisant prêcher l'Évangile de paix par Jésus-Christ, le Seigneur de tous;
37 Ŵanyamwe nkulimanyilila alila lilyatyochele mchilambo chose cha Ŵayahudi, chitandile ku Galilaya, che Yohana paŵamasile kulalichila utenga wa ubatiso.
vous savez ce qui s'est passé dans toute la Judée, ce qui avait d'abord commencé en Galilée à la suite du baptême prêché par Jean;
38 Nkumanyilila iŵatite Akunnungu pakunsagula Che Yesu jwa ku Nasaleti kwa kwatuluchisya Mbumu jwa Akunnungu ni machili. Pakuŵa Akunnungu ŵaliji pamo nawo, nipele ŵaliji nkwendajenda akuno ni akunokuno achitendaga yambone ni kwalamya wose ŵaŵakamwilwe ni Ibilisi.
vous savez comment Jésus de Nazareth, oint par Dieu d'Esprit saint et de puissance, allait de lieu en lieu en faisant le bien, en guérissant tous ceux qui étaient sous l'empire du diable, parce que Dieu était avec lui
39 Noweji tuli ŵaumboni wa yose iŵatesile mmusi wa Ŵayahudi ni mu Yelusalemu. Ŵambuleje kwa kwaŵamba pansalaba,
(nous avons été témoins de tout ce, qu'il a fait dans le pays des Juifs et à Jérusalem); ceux-ci l'ont mis à mort, ils l'ont pendu à une croix.
40 nambo Akunnungu ŵansyusisye pa lyuŵa lyaatatu ni kwatenda awoneche pangasisika.
Mais Dieu l'a ressuscité le troisième jour et a permis qu’il se montrât
41 Nganawoneka kwa ŵandu wose, nambo kwa aŵala ŵaumboni ŵaŵasagwile Akunnungu, yaani uweji utwalile ni kung'wa pamo nawo, paŵamasile kusyuka.
non à tout le peuple, mais aux témoins qu'il avait choisis d'avance, c'est-à-dire à nous qui avons mangé et bu avec lui après sa résurrection d'entre les morts.
42 Ni ŵatulajisye tulalichile Ngani Jambone kwa ŵandu wose ni kuŵalanga umboni kuti Che Yesu ni ŵaŵasagulikwe ni Akunnungu kuti ŵaalamule ŵajumi ni ŵawe.
Et il nous a ordonné de prêcher au peuple et d'attester que c'est lui qui a été désigné par Dieu pour juger les vivants et les morts.
43 Ŵakulondola ŵa Akunnungu wose ŵasasile umboni nkati ŵelewo kuti mu liina lyao, jwalijose jwakwakulupilila chalecheleswe sambi syakwe syose.”
C'est de lui que tous les prophètes rendent ce témoignage: le pardon des péchés sera accordé par son nom à quiconque croit en lui.»
44 Che Petulo paŵaŵechetaga maloŵe go, Mbumu jwa Akunnungu ŵatuluchile ŵanawose ŵaŵaupilikanilaga utenga wao.
Pendant que Pierre parlait encore de ces choses, l'Esprit saint descendit sur tous ceux qui écoutaient la Parole,
45 Ni Ŵayahudi ŵaŵakulupilile ŵaŵapechesye che Petulo kutyochela ku Yopa ŵala ŵasimosile kuwona kuti Akunnungu ŵatuluchisye ukombole wa Mbumu jwa Akunnungu ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi.
et les croyants circoncis qui avaient accompagné Pierre étaient confondus de voir que le don du saint Esprit s'étendait aussi aux païens.
46 Pakuŵa ŵaapilikene achiŵechetaga iŵecheto yakusimosya paŵakusyaga Akunnungu. Pelepo che Petulo ŵatite,
En effet, ils les entendaient parler en langues étrangères et glorifier Dieu.
47 “Ŵandu ŵa apochele Mbumu jwa Akunnungu mpela uweji itutite pakupochela. Ana kwana mundu jwalijose juchakombole kwakanya kuti anabatiswe ni meesi?”
Pierre dit alors: «Peut-on interdire l'eau du baptême à ceux qui ont reçu l'Esprit saint aussi bien que nous?...»
48 Nipele, ŵalamwile kuti abatiswe kwa liina li Che Yesu Kilisito. Nipele ŵandu ŵala ŵaachondelele che Petulo kuti atame nawo moŵa gampepe.
et il ordonna qu'ils fussent baptisés au nom de Jésus-Christ. Ceux-ci le prièrent de rester quelques jours avec eux.